Пӑла юханшывӗпе мӗн пулнӑ. Ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче «Батырево sos» пабликра сӑнӳкерчӗксем вырнаҫтарнӑ: Пӑла юханшывӗ сӗт тӗслӗ.
Ку – Елчӗк районӗнче. Тӗнче тетелне вырнаҫтарнӑ сӑнӳкерчӗксене прокуратура асӑрханӑ та тӗрӗслев пуҫарнӑ. Кун хыҫҫӑн тивӗҫлӗ йышӑну тӑвӗҫ.
Палӑртмалла: Пӑла юханшывне 2020, 2021, 2022 ҫулсенче таса мар шыв юхнине палӑртнӑ. Кӑҫал та ав ҫав лару-тӑрӑвах.
| ҪУР | 30 |
Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр (ку ӗҫе тахҫантанпах тӑвайманччӗ-ха...). Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).
Хӗрӗх чалӑш ҫӳллӗ ту,
Хӑпарассӑн туйӑнмасть, —
юрлаҫҫӗ юрӑра.
Чӑваш мифологинче Кав тӑвӗ, Ылтӑнту тени тӗл пулать. Улӑпа ҫӳлти турӑ Танкӑр Арамаҫи тӑвӗ ҫумне сӑнчӑрласа лартнине калани те пур. Арамаҫи тухӑҫра хӑлахсен мифологинче паллӑ ту, авалхи эрменсен ӗненӗвӗнче унта турӑсем пурӑннӑ, тенӗ, урӑхларах каласан, вӑл эрменсен Олимпӗ шутланнӑ, ахӑртнех, авалхи чӑвашсемшӗн те ҫав пӗлтерӗшпех ҫӳренӗ пуль.
Сарту, Шурту, Улату, Йӗкӗрту час-часах тӗл пулать чӑваш халӑх сӑмахлӑхӗнче. Шукӑльту тени те пур, ку, ахӑртнех, Жигули тӑвӗсене пӗлтернӗ пулас. Атӑлӑн сылтӑм ҫыранӗнче Чикмерен анатарахри ҫӳллӗ сӑртсене Ар-Сӗнтер тенӗ, «Ар-Сӗнтӗрпеле Улатимӗр тӑвӗ ҫинче хула пулнӑ,— тени пур Ашмарин словарӗнче. — Ар-Сӗнтӗр ту ҫинче тутар ӗмпӳ пулнӑ, Улатимӗр тӑвӗ ҫинче — чуаш ӗмпӳ.
«ОРТ» телеканал Патӑрьелте пулса репортаж хатӗрленӗ.
Патӑрьелте икӗ гектара яхӑн ҫӗре таса мар шывсем вараланӑ. Шурлӑх шӑрши кӗнине вырӑнтисем йӑлари хытӑ каяш шывӗ юхса тӑнипе ӑнлантараҫҫӗ. Канализаци шывӗ тасатмалли сооруженирен юхать иккен. Таса мар шыв ҫутҫанталӑка вараланин сӑлтавне ОТР корреспонденчӗ Марина Рябцева шыранӑ.
Патӑрьелти Дина Ванина каланӑ тӑрӑх, унӑн килӗнчи ҫӑлкуҫри шыв каллех вараланнӑ. Вӑл шӑварма ҫеҫ юрӑхлӑ. Еҫмелли шыва лавккара туянма тивет. Ялта централизациленӗ шыв пӑрӑхӗ ҫукран ҫынсем ҫӑлтан шыв ӑсса пурӑнаҫҫӗ.
Тасатмалли сооружени йӗркеллӗ ӗҫлеменни пирки вырӑнтисем администрацие те, Роспотребнадзорпа прокуратурӑна та ҫырнӑ. Сӑмаха ӗнентерме сӑн ӳкерчӗксемпе видеосем янӑ. Анчах тӳре-шара укҫа ҫук тесе калать-мӗн.
Ҫанталӑк тӑрук ӑшӑтнине пула ӗнер, ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Чӑваш Енри 11 районпа хулара пурӑнмалли ҫуртсемпе хуҫалӑхсем шыва кайнӑ.
Республикӑн ГКЧСӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ку инкек Элӗк, Патӑрьел, Йӗпреҫ, Канаш, Комсомольски, Сӗнтӗрвӑрри, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Елчӗк тата Тӑвай районӗсенчи хӑш-пӗр ялта, Ҫӗмӗрле хулинче пурӑнакансене пырса тивнӗ.
Ейӳ сарӑлнипе ҫыхӑннӑ лару-тӑру Патӑрьелпе Комсомольски тӑрӑхӗсенче уйрӑмах ҫивӗч. Кунта район администрацийӗсен пуҫлӑхӗсен йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн юханшывсенче шыв шайӗ хӑпарнӑран район ертӳҫисене, ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсене талӑкӗпех ӗҫлемелли йӗрке ҫине куҫарнӑ. Патӑрьел районӗнче Пӑла ҫырантан тухса кайнӑ, ҫавна май Патӑрьел, Анат Туҫа, Тӑрӑн, Кӗҫӗн Арапуҫ, Чӑваш Тимешӗ тата Вӑтаел ялӗсем шыва каяс хӑрушлӑх тухса тӑнӑ.
Ку инкек ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнчи Еншик ялӗнче 18 сехетре пулнӑ. Унта пӗчӗк ача путса вилнӗ.
Ачасем Пӑла юханшывӗ хӗрринче вылянӑ. 2015 ҫулта ҫуралнӑ ача шыва ӳкнӗ те путнӑ. Ачасен прависене хӳтӗлӗкен уполномоченнӑй аппаратӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ следовательсем ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатаҫҫӗ.
Следстви комитечӗ малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, иккӗри ача 5-ри тата 6-ри аппӑшӗсемпе пӗрле юханшыв хӗрринче вылянӑ. Пӗчӗкскер ҫыран хӗррине пынӑ та шуса ӳкнӗ, путса вилнӗ. Унӑн виллине темиҫе сехетрен тупнӑ.
Патӑрьел районӗнчи Каншел ялӗн ҫыннисем пӑшӑрханса ӳкнӗ. Ялти пӗр урама Пӑла юханшывӗ тӗп тума пултарать. Ҫыранӗ кашни ҫул йӑтӑнса пахчасем патне ҫывхарать.
Чылай пахча ҫырма хӗрринче ӗнтӗ. Хӑйсене вулкан ҫинче пурӑннӑ пекех туяҫҫӗ. Пӑла — пысӑках мар юханшыв. Анчах ҫынсен пахчине тӗп тума пултарать вӑл.
Акӑ Владимир Кирилловӑн пахчи Пӑлана пула катӑлнӑ. Унӑн 30 сотка ҫӗр лаптӑкӗ пулнӑ, халӗ — 15. Анчах кама айӑпламалла? Ҫыран ҫурт хӗрринех ҫывхарать.
Пӗррехинче чутах тиха ҫырмана ӳкмен. Ку ҫумӑр ҫунӑ вӑхӑтра пулнӑ. Ҫӗрулми те ҫырмана каять. Ҫумӑр ҫунӑ вӑхӑтра тата юр кайнӑ чухне уйрӑмах хӑрушӑ. Вырӑнти администраци ку ҫитменлӗхе пӗтермешкӗн нимӗнле ӗҫ те тумасть теҫҫӗ. Кунта специалистсем тата укҫа-тенкӗ кирлӗ. Пилӗк ҫул каялла тӳре-шара проект хатӗрленӗ, ӑна пур инстанци те ырланӑ. Анчах ҫырансене ҫирӗплетес плана ял 2011 ҫулта кӗмен.
Вырӑнти влаҫ федераци хыснинчен укҫа килессине кӗтмеллине калать. Анчах халӑх питӗ пӑшӑрханать: ун чухлӗ кӗтме вӑхӑт ҫук.
+2.3 °C