Агроном


Миля


Юлташсем хамăр хушăмăрта мана: «Култаруçă-пултаруçă», — теççĕ. Паллах, хăюллă ача кăна такам умĕнче те вырăнлă сăмах тупса шӳтлесе илме хăять ĕнтĕ. Эпĕ вара ку енĕпе — мухтанмастăп — чăнах та самаях пултаратăп темелле. Мĕншĕн мухтенас? Пурри пурах ĕнтĕ вăл. Çуккине пур тесе каламастăп вĕт. Акă, сăмахран, вуннăмĕш класран вунпĕрмĕшне куçаймарăм та, куçрăм, тесе каламастăп-çке-ха. Иккĕмĕш çул кайма та кăмăл тумарăм, колхоз уйĕнче ĕçлеме тытăнтăм. Çав майпа мана, килте муклашка, ялта яклашка тенешкеле, правленин пĕр пӳлĕмĕнче, залра, табак турта-турта сăмах çаптаракан «чĕлĕмçĕсем» хушшинче ларсан та... ятласа тăкакан çук. Ара, кăнтăрла вĕсемпе пĕрлех ĕçлетĕп пулсан, эппин каçхи канашлусене хутшăнма та тивĕçĕм пур ĕнтĕ.

Килте эпир аннепе иксĕмĕр çеç пуранаттăмăр. Анчах пĕррехинче, пĕр çурхи уяр кун, пирĕн пата колхоз председателĕ пĕр чиперкке хĕре ертсе килчĕ те, — пирĕн, çапла вара, кĕтмен çĕртенех çав кунран пуçласа виççĕн пурăнмалла килсе тухрĕ. Хĕрĕ ку агроном пулчĕ, институт пĕтерсен ăна пирĕн колхоза ĕçлеме янă, уйрăм хваттер çуккипе председателĕн ун валли çын патĕнче хваттер тупса пама лекнĕ. Ан тив, пурăнтăр. Аннене те, мана та кансĕрлемест вĕл. Пӳрчĕ аслă пирĕн. Çыртăрах каçхине умне лампă лартса тĕрлĕрен хутсем, пуçне çĕмĕртĕрех. Мана ун çине чăлантан сăнаса выртма интереслĕ те вĕт. Хут листине варринчен шăтарса тунă «абажур» мĕлки унăн питне куç харшийĕ таран хупăрлать пулин те — пур пĕрех интереслĕ. Тĕлĕнетĕп тата: епле ывăнма пĕлмест-ши пирĕн агроном? Кунĕпе хирте, каçхине — правленире, çĕрле — каллех сĕтел хушшинче. Правленире вăл кашни каç, хăйĕн пӳлĕмĕнчен тухса, тĕрлĕ хучĕсене кăтартма председатель патне кĕрет. Анчах — темшĕн вара? — ялан тенĕ пекех унăн планĕсем председателе килĕшмеççĕ. Хĕп-хĕрлĕ ĕнселле Григорий Иванович Кокшеватов (ял-йыш ăна, ятне хăйне май çăмăллатса, Григори Ванч Кукшеватых, тет), тавлашура ая пулас мар тесе, мĕн пур майпа хӳтĕленме тытăнать. Çав самантра залри пĕр-пĕр йĕкĕлчĕкĕ хăма стенана тӳп! туп! тӳп! шаккать.

Малалла

Хĕр-агронома


Эсĕ йывăр тăмлă атăпаччĕ,

Путнăччĕ пуль тарăн шухăша.

«Ун пек чух эп тытнăччĕ тăпачă, —

Терĕ ват хĕрарăм,

Шӳт туса.

 

— Вăл илмен пуль аллине тăпачă,

Тен, çурла та вăл курман хальччен».

Эй, тăхлачă, ытарми тăхлачă,

Ма куласшăн атăллă хĕртен?!

 

Аттине вăл хывĕ те — вара ху

Тĕлĕнсех сăмахлăн: ай-тур-тур...

Ан çиллентĕр, — уттăр-ха вăраххăн, —

Ун çине пăхмашкăн шухăш пур.

 

Уттинче эс курăн

пурнăç витĕр

Тикĕссĕн хăварнă йĕрсене...

Юрату çĕкленĕ чун кĕвви те

Çырăнса юлать ав йĕр çине.