Электронлă вулавăш

Кунта халăх начар мар,

Çавăнпа та Шупашкар

Чул хуларан хитререх¹.

Йĕри тавра сĕм вăрман.

Йĕркеренех ват юман.

Кайăк-кĕшĕк тем те прех —

Хаклă тавар пухмалла».

— «Çапла çав, çапла, тĕрĕс сăмаху,

Вара лайăхрах ырă курĕ халăху»,

Тесе тăраççĕ пухăннă улпутсем,

Майра патшан шанчăклă чурисем.

— «Хырăç пама хирĕçсен —

Ĕç ĕçлеме пуçтарас.

Ку таврари халăхсен

Ким ăстисем пур пулас.

Тата пăшал таврашсем

Тума ăста чăвашсем, —

Тенине эп илтнĕччĕ.

Кусем питех кирлĕччĕ.

Халех вĕсем пеккине,

Пухса парас Питĕре»,

Тесе патша пĕтерчĕ,

Тутисемпе елпĕрчĕ.

Ку сăмахсем хыçĕнчен

Патша свитти² хушшинчен

Пĕр улпучĕ калаçать,

Майра майлах майлаçать:

— «Хырăç-марăç пухмалла,

Ăстисем те пит кирлĕ, —

Вĕсем урлă тин вирлĕ

Ĕç ăнтарса ямалла,

Анчах пурне упрама

Салтак кирлĕ сыхлама,

Çавăнпа та çар валли

Кирлĕ уккас пухмалли.

Пăшал ăсти тесессĕн —

Юнăш кунтан кĕтсессĕн

Мĕншĕн тесен чăваша

Вăл ĕçпеле хăтланма

Ĕлĕкрехри саманра

Чарнă Петĕр, ман патша:

Чăваш çынни йĕркесĕр

Хăш чух ĕçлет киревсĕр.

Тĕк пурăннă çĕртенех

Тапхăр-тапхăр тапранать,

Патшалăха чĕтретсех

Калăпăшпе пăлханать.

Петĕр патша уккасне

Улăштарма кирлĕ мар.

Каплах аван йĕркене

Тытса усрĕ Шупашкар».

Çак сăмахсем чăннине

Шанчĕ патша тăнласа.

Пулчĕ тума хушнине

Воевотă пуç тайса…

VI. Ик еннелле

Ма кĕрлет, ма янтрать Шупашкар,

Мĕн хавасшăн савăнать кĕçĕр каç?!

Ку туй мар, калăм мар, уяв мар.

Çапах та хулашăн чаплă каç.

Мăнастир хӳминче, çуртĕнче

Çуртасем çунаççĕ çутатса,

Майра патша кăмăл кӳнинче

Выляççĕ, ташлаççĕ алхасса.

Хирти çил пек улать ак сăрнай.

Сĕм вăрман пек шăхăрать шăхличи,

Йăнкăрмасем янтратаççĕ пĕрехмай,

Шăпăрпала шăрантарать пĕр мучи.

Саркавуй пичкисенчен эрекене яраççĕ,

Лачкам шыва ӳкиччен ташăсене ташлаççĕ.

Яш кĕрĕмпе вăтам çынсем варлашнă,

Вырăс улпут чăваш мулпе паллашнă…

Майра патша патшалăхне пĕлесшĕн

Çта пырсан та савăнăçа кӳресшĕн:

Юрлаттарать, ташлаттарать умĕнче, —

Урăх уншăн çук та пекех çут тĕнче.

Çурхи шыв пек, Атăл шыв пек сарăлса

Эрехпеле сăра юхать хутăшса…

Манахсемпе пуп таврашсем уйрăм пӳлĕмре

Çылăхсене пытараççĕ, пусараççĕ эрехре…

Улпутсемпе чаплă çынсем аслă салăра

Чунĕсене хăпартаççĕ çăмăл ташăра…

Таш ташласа ĕçкĕ ĕçнĕ çийĕнчех

Майра патша çынсем суйлать тинкерсех,

Улпутсемпе хуçасенĕн парнисем

Унăн умне тăкăнаççĕ кӳнисем…

Чаплă. чăваш яш-кĕрмĕ хастарланса вăй вылять,

Улпут тавраш ывăл хĕрпе пĕрлешмешкĕн тăрăшать.

Кастарать çав пĕр пĕринпе пуплемешкĕн пĕлменни,

Анчах уншăн хутăштарать вăй выляни, ташлани…

Чăваш хĕрсем карталанса иртнĕ чух

Чĕкеç çине хĕссе илчĕ кăвак куç.

Майра патшан çывăхĕнче тăракан,

Ун сывлăхне чунтан-вартан упраса усракан —

Яштак улпут сисрĕ, чăтаймарĕ, йăл кулчĕ, —

Хăй патшине Чĕкеçпеле паллаштарма вăл пулчĕ.

Пĕр самантра воевота чĕнтерчĕç,

Чĕкеç хĕре хăйсен умне кӳртерчĕç;

Майра патша чăваш хĕрне хăйĕн патне илесшĕн,

Хитре пирки фрейлин³ тума пĕрле илсе каясшăн.

Анчах шухăш йывăр мар,

Ĕçе тума çăмăл мар, —

Чĕкеç пĕлмест вырăсла,

Патша пĕлмест чăвашла.

Çавăнпа та Урхана

Воевотă чĕнтерет,

Парнепеле патшана

Хисеплеме систерет.

Акă Урха пырать хăюллăн, яр утса,

Хăй умĕнче хур акăшне йăттарса.

Хур акăшĕ какаласа хăй пуçне каçăртать;

Пирĕн Урха урисемпе шартлатса пуç таять.

Çав тери хăюллă çынна,

Йăштак вăрăм хитре çынна

Майра патша савăнчĕ…

Çывăх тума сăхланчĕ…

Ытти нарне хушшинче

Акăш аван асăнма;

Пĕтĕм хăна хушшинчен

Урха аван савăшма.

Улăп пекех Урха тăрать патша умĕнче

Аскăн майра ăшчиккине вĕркен çавăрса:

Çуталаççĕ майран çутă кăвак куçĕнче

Ясарлăхпа каскăн ирĕк пĕрле хутăшса.

Урха сăнĕ пĕтĕм чунне пăхăнтарса илнипе

Майра патша манса кайрĕ чĕннĕ Чĕкеçе.

Ун çумĕнче тăраканни — Орлов пулман пулсассăн,

Сăмах айнех пулнă пулĕччĕ малтан килнĕ шухăшĕ.

Хăй роттинче служить тунă Урхана курсассăн

Орловăн палланипе аса килчĕ тус-йышĕ.

Чăтаймарĕ — сăмах хушрĕ, ал пачĕ,