Еркĕн


Унсăрăн вăй-тĕреке сарма йывăр, тет.

 

Акă ĕнтĕ мăнастирĕн кил-картине

Пухса тухрĕç пуçлăхсемпе пупсене:

Тĕпчет пĕрле Еркинейпе Емелен

Пăхăнманне айăплама йĕркерен:

 

Виçĕ пуппа икĕ салтак пуçлăхне

Харсăрлăхшăн çакас, терĕç, хапхаран,

Вуник пуппа виçĕ капрал шăмшакне

Хурăн хулпа хĕртес, терĕç, çурăмран.

 

Анчах кунпа Еркинейĕн кăмăл çук —

Вăл тĕпченĕ çынсем çинче Урха çук:

Пуçне тытса аптрашкипе уткалать,

Хăй тăшманĕн пуçĕ çинчен шухăшлать.

 

Кĕç! пиччĕшĕ вăл тулхăрнă вăхăтра

Илсе пычĕ çĕр нӳхрепрен Урхана.

Еркинейĕн куçĕ-пуçĕ чалăрса

Кайрĕ Урхан сăнне курсан вутланса.

 

— «Тупăнтăн-и, çĕр çăтманнă, хунь-ватти?

Майра патшан чаплă еркĕн — кĕрт йытти?

Чун савнине кикенпеле вĕлерсе

Манăн туя хуса ятăн сӳртерсе!

 

Халĕ ĕнтĕ лекрĕн алла тĕппипе,

Тавăрттарăп, — чуна савăп виллӳпе.

Каласа пар мĕншĕн килтĕн эс кунта?

Мĕнле шухăш пăтрантарать пуçăнта?

 

Çапла сăмах каласа вăл тĕпчет,

Урха çине хаярланса кăшкăрать;

Тĕксĕм Урха сухаллине чĕпĕтет,

Сăмахсене кăкăрпала кăларать:

 

— «Усал тăшман, хаяр, каскăн утаман

Нихăçан та кĕрт йытти пек эп пулман.

Савнă хĕрĕм вилсе выртрĕ сарăмсăр,

Эс илĕртсе туй пулнипе вăхăтсăр —

 

Мăшкăл турăн ман юратнă кил-йыша,

Эс пистертĕн пĕлĕшсемпе хурнташа.

Хамăр чăваш халăхĕшĕн тăрăшрăм,

Вырăссемпе çĕрпе шывшăн харкашрăм.

 

Мана йытă тени чăтмалла мар хур,

Тутупала каланине сăмсупала турт.

Вĕлер çакса — пăхăнмастăп эп сана!»

Тесе сăмах пĕтерчĕ мăн кăмăллă Урха.

 

— «Нумай вырăссемпе эс харкашрăн, паллах:

Çавăнпа та çакăнта тарса килнĕ пулмалла!

Анчах ыйтам-ха сантан: камшĕн ку ĕç?

Мĕншĕн улпутсем патне леçеттĕнччĕ кучченеç?

 

Хăвăншăн, кĕççе пит, кĕрт йытти!

Улпутсемшĕн шыв йăтмалли шуйттан кĕвенти

Çапах та сана эп хур тумăп:

Йытсем валли виллӳне ывăтмăп.

 

Ĕнтĕ сывă пул, тивĕçлине хуна ил!

Çаксан — чунна çĕклентерĕ çавра çил».

Çапла калаçса Еркиней Урхапа

Илсе кайса çакма хушрĕ хапхаран…

 

Таçтан-и, тен, çав вăхăтра чупса тухрĕ Унерпи

Ӳке-ӳке Еркинее тархасларĕ Силемпи.

Анчах çамрăк утаман — хыт чĕре

Вĕçертмерĕ Урхана Çĕрпӳре.

 

Ирĕк ячĕ тăхлача çеç Сившăва —

Упăшкине юпа туса асăнма.

Асне илчĕ иртсе кайнă пăчава,

Тата чаплă туйри ĕмĕр манми хуйхăна.

 

«Каях, терĕ, Силемпипе кил-çуртна,

Тавăрнапа эп те пырăп юпана;

Чĕкеç чунне хампа лартăп юнашар,

Иртĕ вара йывăр пуснă типĕ шар.

 

Тĕлĕк пекех иртсе кайнă кунсенни

Тин каялла тавăрас çук ырлăхне,

Çурхи шыв пек юхса выртать çут тĕнче

Иртнипеле кичемлес мар чунсене».

 

Çак сăмахпа лăплантарса калаçать

Унерпипе юлашки хут Еркиней.

Çапла вара Сившу ялне çул уçать,

Унерпипе ват Силемпи кинемей…

 

Ĕмĕр сакки сарлакине астуса

Чĕкеç çинчен манма пулчĕ Еркиней,

Емеленпе халăхсемпе кар тăрса

Пур тĕнчешĕн тупăп, терĕ вăл, телей…

 

* * *

Çĕр алă çул ĕнтĕ çак самана иртрĕ —

Нумай шывсем юхрĕç Çавал шывĕ çийĕнче.

Нумай паттăр пĕтрĕ, хăйĕн ятне çĕртрĕ,

Асăнма та çук пек çемçе чĕлхе вĕçĕнче.

 

Çапах манăн пуçăм туса пачĕ юрă:

Пĕри ăна мухтĕ, тепри тĕппĕн тиркесе —

«Пулман ĕçсем — суя» тесе ăна хурĕ,

Кĕнекине чĕрĕ, чикĕ таçта тĕркесе.

 

Камăн кăмăл пулĕ — вăл пулăшма пĕлĕ:

Йăнăшсене тупса мана парĕ кăтартса —

Мана кӳрĕ усă, хăйшĕн пулĕ сиплĕ,

Эп малтанах хурап ӳн пек туса тав туса.

 

Вун хĕлĕхлĕ кĕсле, юрăм вĕçне тĕпле,

Илтсе тăран халăх, — сана пултăр сывлăх;

Тепĕр юрă юрлăп — ун чух тата итле:

Юрлăп хальхи çинчен — унта тупăп ырлăх.

■ Страницăсем: 1... 26 27 28 29 30 31

Çавăн пекех пăхăр

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... »
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: