Еркĕн


Хатĕр килнĕ хăнашăн,

Çамрăк капрал йыхравшăн…

 

Йыхрав хăналаннă вăхăтрах

Хатĕрленет, тумланать Урха:

Тăхăнать воевотă янă сăхманне —

Ылттăн укаллă тĕрлĕ умлине.

 

Хура кăтра сухаллине

Йăс турапа тураса

Хаклă ылттăн алкине

Çакать сылтăм хăлхине.

Çӳçне-пуçне якатса

Тăхăнать сарă шлепкине.

 

Арăмĕпе Чĕкеçĕ

Çӳл пăлтăрта тумланчĕç:

Тухьяпа хушпу пуçĕсенче,

Шӳлкемепе ама умĕсенче,

 

Сахьян пушмак урисенче,

Ылтăн çĕрсем пӳрнисенче.

Уртса ячĕç хыçалтан

Симĕс хыссем пуставран.

 

Аллисенчи алтутрин

Ӳкерчĕк çук тăр тĕррин!

Тулта тарçи-тĕрçисем

Хатĕрлерĕç кӳммине.

Кӳлчĕç пĕр пек лашасем —

Виçĕ çӳрен кĕсрине.

 

Хăнана илсе каяс кучченеç йăлипе

Пĕр такмак тултарчĕ тул çӳхи Унерпи,

Тепĕр такмак тулли чăкăтпала шăрттан;

Тата илчĕ парнелĕх пирар пăлтăртан.

 

Авалхисен йăлипе,

Ĕмĕрленĕ йĕркепе,

Пĕчĕк пичке пыл-сăра

Кӳмми ăшне ларттарчĕç.

 

Çулти çынна тĕл пулсан,

Çул амакĕ пуласран,

Тутантарса пăхтарма

Хăмăш кĕпçе хуртарчĕç.

 

Унтан алăк патĕнче

Ваттисене асăнса —

Лере тутă çӳреме

Кучченеçсем пăрахрĕç.

 

Кĕрекенĕн умĕнче

Пӳлĕхçие пиллеме,

Ырăсене çырлахса,

Тӳр кĕллине каларĕç.

 

Хыр кутĕнчи киремет

(Унăн асне кам пĕлет?)

Илчĕç уншăн тытасран

Урхамахсем чустаран.

 

Унтан пурте тулалла

Тухрĕç каяс çулалла.

Сăран кӳмме хӳттине

Ларчĕ Урха çемйипе.

 

Ларчăк çинчи тарçине

Сулчĕ пĕрех аллипе…

Майра патша кăмăлне

Кӳмме хула вĕçтерчĕ…

Йыхрав капрал умĕнче,

Хура йытти хыçĕнче…

 

Каяс çирĕм çухрăма

Кӳммен хăвăрт çитмелле:

Çавăнпа та пăрăнма

Çул çинчисен пĕлмелле:

 

Урхан шăнкри-тункăрми,

Сассинченех пĕлеççĕ,

Пуçа тайса, пĕр чĕнми,

Хирĕç çынсем иртеççĕ.

 

Урхан тарçи Уланки,

Улать, шăхрать карланки.

Виçĕ кĕсре алăра

Уткăнаççĕ ун умра.

 

Тĕпри лаша тĕпретет,

Çул варрине çĕмĕрет,

Икĕ пичев пĕр пекех

Çул чаваççĕ сиккипех…

 

Сăран кӳмми урапи

Лăнкки-ланкки авăнать;

Урхамаха Унерпи

Пырсан пырсан ывăтать…

 

Улăп тĕми тĕлнелле

Сехет çитмен — çитрĕçĕ;

Умри хула çинелле

Хĕпĕртесе пăхрĕçĕ:

 

Аслă чаплă Шупашкар,

Сырса илнĕ çичĕ вар.

Виçĕ теме, хĕрлĕ ту,

Чăн тӳпинче хуралту1.

Ялтăраççĕ чиркисем,

Мĕкĕреççĕ чанĕсем…

IV. Воевотă

Сăртлă, çырмаллă Шупашкар хулинче

Ăçта кирлĕ чул чиркĕ ларать çĕкленсе.

Атăл хĕрĕнчи çыр тĕми çийĕнче

Чул хӳмелле мăнастир çынтан сивĕнсе

Ларать уйрăмах пĕр лаптăк йышăнса.

 

Мăнастир çумĕнче икĕ хутлă чул çурт,

Хĕрлĕпе сăрласа эрешленĕ мăн çурт,

Хаяррăн пăхса ларать хула çинелле —

Патша пусмăрлăхĕн ирĕкне пĕлтерсе…

 

Çав çуртра воевотă пурăнать:

Хăюллă та харсăр, чее, вăтам çын,

Вутпала шыв витĕр тухса курнă çын.

Ĕçет те, çиет те, ĕçне те тăвать,

Килĕнчен тухмасăрах хулана астăвать.

Пĕтĕм таврари çын ăна пăхăнать,

Атăл çеç унтан ыйтмасăр хумханать,

Тата симĕс Йăлăм хăш чухне çункалать…

 

Анчах… Унта та ун хăвачĕ çитет,

Иртекен çынсене асне илтерет:

Каравана е кимме вăр-хурах тапăнсан, —

Хатĕр унăн çар — тăшмана çĕмĕрет…

Кайран… Ан шелле парнене, хăтăлсан…

 

Çӳлти хутĕнче аслă пӳлĕмне

Паян воевотă пухать хăнасене,

Йĕри таврари чаплă çынсене…

Вырăсĕ, чăвашĕ, çармăсĕ те пур:

Пур те çивĕчĕ те, йĕкĕт те, маттур:

Çĕр ĕçлекенсен юнĕпе шӳнисем,

Халăх пурлăхне кӳпсе кайнисем…

Юнашарти мăнастир аслă çуртĕнче

Хĕрсемпе каччăсем уйрăм пухăнаççĕ,

Вĕсем те çаксен ăрăвĕ йăхĕнчен —

Шавласа савăнса ырă кун кураççĕ…

Воевотă çурчĕн аялти хутĕнче

Купсасем ун патне парнесем кӳреççĕ:

Пир-ар та, пустав та, илемлĕ парчче,

Кĕмĕлтен шăратнă тирек, çăпала,

Сулăсем, алкасем, мерчен куçлă çĕрĕсем,

Татах та нумай ытти япала:

Тутлă апат-çимĕç, хаклă эрехсем…

 

Килекен хăнашăн,

Майра патшашăн —

Тăкăнать çак парне

Воевотă патне:

Çăра пыл та çинçе тир —

Йăваш чăвашран.

Кайăк ашĕ, хаклă тир —

Йĕтĕм çармăсран…

 

Ак пĕр çармăс кӳрсе пачĕ чĕр упа:

Ташшине те ташлать, урипе те çупать.

Ав тата клеткере лачакари чарлан,

Илемĕ сахал ури вăрăмран.

Тата урăх та чĕрĕ кайăксем

 
1 Халĕ тĕрме ларнă вырăнта крепĕç пулнă, унта çӳлĕ пашнĕ-хуралту пулнă, теççĕ.
■ Страницăсем: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 31

Çавăн пекех пăхăр

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... »
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: