Электронлă вулавăш

— Кунпа утма çăмăл, урана ыраттармасть, — ывăлĕ куларах пăхнине сиссе калаçма пуçларĕ ашшĕ.

— Ну, ывăлăм, вăрмана çитсе куртăн-и?

— Çапла, атте. Сирĕн стройкăна çитесшĕнччĕ те, ĕлкĕреймерĕм.

— Чипер туса пĕтерсен, ай-яй лайăх вите пулать вăл, таврара пĕрремĕш ферма, анчах ĕçлекен алăсем сахалтарах. Хĕле кĕриччен мĕнле пулсан та вĕçлес пулать пирĕн унти ĕçсене, çавăнпа та çак эрнере çĕрлехи смена йĕркелерĕмĕр. Çапла, ывăлăм. Ну, эпĕ çăвăнам-ха, савăннипе пит-куçа чӳхеме те мантăм.

Çăвăннă хыççăн Матвей Захарч кĕпине улăштарчĕ, çап-çаврака кастарнă хĕрлĕрех мăйăхне, пуç тӳпинчи темиçе пĕрчĕ çӳçне пĕчĕк турапа якатрĕ. Ванюк ашшĕ утмăлсенчен иртнĕ старик. Анчах унăн вăтам пӳллĕ кĕлетки вăр-вар, ывăлĕн пекех кăн-кăвак куçĕсем çав тери чĕррĕн пăхнăран ăна никам та хăй çулне памасть. Ĕçре вăл çамрăксемпе тан, хăш-пĕр чухне ытларах та ирттерет.

Алăкăн-тĕпелĕн хыпаланса çӳрекен Униç инке сĕтел çине хатĕрлерĕ. Упăшкипе ывăлĕ умне пăсланакан вĕри чăх шӳрпи лартрĕ, çĕрулмипе пĕçернĕ кукăль вакласа хучĕ. Пĕчĕк çемье сĕтел хушшине пуçтарăнчĕ.

— Амăшĕ, яшкана тем тăвар çитмест пек. Илсе кил-ха тăварлантармалли, ывăл таврăннă ятпа пĕрер черкке ĕçер, — терĕ ватти, арăмĕ çине ăшшăн пăхса.

— Сăра та пур-ха, нӳхрепрен илсе тухрăм та, сивви тартăр тесе, плита çине лартрăм, — телейлĕн калаçрĕ Униç инке, буфетран пĕр кĕленче эрехпе черккесем лартса парса. — Эсир çийĕр-ха, çийĕр, унсăрăн яшки сивĕнет тата.

Пĕр хушă нихăшĕ те ним чĕнмесĕр яшка сыпма пикенчĕç, анчах Матвей Захарч кун пек нумаях лараймарĕ, вăл кашăкне аяккалла хучĕ те ывăлĕ çине тӳррĕн пăхрĕ.

— Ну, ывăлăм, эсĕ ялтах юлма шутлатăн пулĕ?

— Çапла, атте. Эпĕ ыран правление кайса председательтен ĕç ыйтасшăн.

— Вăт аван. Эсĕ пирĕн пата яма ыйт, стройкăра çын çитмест.

— Ăçта кирлĕрех, çавăнта яччăр, эпĕ хирĕç мар.

— Ку та тĕрĕс, çапах та сана пирĕн патах яраççĕ пулĕ, те-тĕп. Мĕншĕн тесен пирĕн шоферсем сахал.

Нумайччен калаçса ларчĕ пĕчĕк çемье. Юлашкинчен Матвей Захарч хаçатсем пăхкаларĕ те çывăрма кĕрсе выртрĕ. Ванюк та амăшĕ хатĕрленĕ шап-шурă çивиттиллĕ çемçе вырăн çине пĕчĕк ача пек чăмрĕ.

Хăнăхнă йăлапа Ванюк ирех ыйхăран вăранчĕ. Пӳртре никам та çук.

Каччă йăпăр-япăр сиксе тăрса вырăнне тирпейлерĕ те кил-картине тухрĕ. Амăшĕ лаçра апат пĕçерет, ашшĕ халĕ кăна тăнă пулас, çемçе алшăллипе тăрăшсах мăйне, хул-çурăмне шăлать.

— Ну, салтак, мĕнле çывăртăн? — утнă çĕртех кĕпине тăхăнса ывăлĕ умне пырса тăчĕ старик.

— Питех те аван, атте. Ытла та çемçерен пулас, сирĕнтен те çывăрса юлнă ак.

— Ну, мĕнле калас, халлĕхе эсĕ хăна кăна-ха, хăнан вара çывăрмалла, — кулкаласа калаçрĕ ашшĕ. — Мĕнле, шăмшака уçăлтармалла шыва кайса кĕрер мар-и?

— Эпĕ хаваспах, атя, каяр, — çийĕнчех килĕшрĕ каччă.

Апат пĕçерекен амăшĕ, çакна илтсен, лаçран хыпаланса тухрĕ.

— Ах, тур, çак Матви ватăла киле ухмахах ерсе пырать пуль ĕнтĕ. Ара, ирхине кам этемми шыва кĕтĕр? Пĕрре-пĕрре чирлесе ӳкетĕн те-ха, ара, çаплах çамрăк мар ĕнтĕ, хăвна хăв тытма пĕлмелле мар-и?

Матвей Захарч çамрăк чухнехи пек алли-урисемпе хуçкаланса илчĕ те карчăкĕ патне пырса ăна çепĕççĕн çупăрларĕ.

— Эсĕ, карчăкăм, маншăн ан хăра. Старикку халлĕхе санăн çирĕп-ха, эсĕ лучшĕ эпир килнĕ çĕре тутлăрах яшка пĕçерсе хатĕрле, юрĕ-и? Эпир вара — часах, çапла вĕт, ывăлăм?

Ванюк кăмăллăн кулса ячĕ. Вăл ашшĕпе амăшĕ çине юратса, хисеплесе пăхрĕ. Яланах пĕр-пĕриншĕн тăрăшаççĕ вĕсем, халиччен пĕр-пĕрне сивĕ сăмах каласа курман.

— Анне, ан хăра, эпир аттепе хăвăртах кайса килетпĕр. Кăшт чӳхенетпĕр те каялла тухатпăр.

— Мĕн тăвас тетĕн ĕнтĕ сирĕнпе, кайăрах эппин. Анчах астăвăр, шывĕ сивĕ пулсан ан кĕрĕр. Чирлесе ӳкĕр тата. Матви, эсĕ мĕн… путса ан вил тата.

— Юрать, юрать, Униçĕм, ытти чухне путманнине халĕ ывăлпа пĕрле путас çук ĕнтĕ.

— Ытти чухне… ах, тур, тур, ку ватсупнăпа, ара, ытти чухне те шыва кĕнĕ-и эсĕ вара?

— Çуллахи вăхăтра — кашни кунах, савнă карчăкăм. Ватăлăхпа кĕрешетĕп эпĕ, ватлăхран таратăп, çакăн пек вăхăтра ватăлассăм килмест вĕт.

Ирхи апат хыççăн пĕчĕк çемье саланчĕ. Матви мучи хыпалансах стройкăна тухса утрĕ, Униç инке ытти хĕрарăмсемпе пĕрле уй-хир ĕçне васкарĕ.

Ванюк та хăйĕн çи-пуçне тирпейлесе колхоз правленине кайма тухрĕ.

Колхоз правленийĕ икĕ урам хĕресленсе пĕрлешнĕ çĕрте, тарăнах мар çырма леш енчи тӳрем вырăнта ларать. Унтах клубпа библиотека та. Çак пысăк та илемлĕ çурта Ванюк çиччĕмĕш класа кайнă чухне туса лартнăччĕ. Правление Ванюк пăлханнă чĕрепе кĕчĕ, хăй çара кайса килнĕ пулсан та, аслă çынсемпе калаçма вăл кăшт именерех парать.

Ванюк телейне, председатель кунтах пулчĕ. Вăл, таçта кайма хатĕрленнĕскер, çамрăк кĕрсе тăрсан, аллинчи хучĕсене сĕтел çине хучĕ те каччă еннелле çаврăнчĕ.

— Ырă кун пултăр, Ефим Егорович!

— А-а, Ваня, Ванюк! Хăçан таврăнтăн?

— Ĕнер çитрĕм, Ефим Егорович!

— Аван, аван. Ну, атя лар, каласа кăтарт, мĕнле служить турăн?

— Тавтапуç, Ефим Егорович, чиперех темелле. Венгри çĕр-шывĕнче пултăм.

— Аван, аван.

Ванюк çак вăтам пӳллĕ, типшĕмрех пит-куçлă çын çине тĕсесе пăхрĕ. Председателĕн тĕксĕм сарă çӳçĕ хушăран кĕмĕл тĕспе витĕннĕ, анчах та çӳçĕ хулăн пирки, сăнаса пăхмасан, вăл питех курăнмасть те. Хăмăр куçĕсем çын çине тӳррĕн, кăмăллăн пăхаççĕ.

Председатель Ванюк хăйне сăнанине сисрĕ пулас, хăмăр куçĕсене хĕстерсе лартрĕ те каччă çине пăхса çăвар туллин кулса ячĕ.

— Мĕн, Ванюк, питех ватăлса кайнă-и? — терĕ вăл, çаплах йăл-йăл çиçсе.

Çак ватă енне сулăннă çын çапла пĕчĕк ача пек хаваслăн та уççăн кулса янипе Ванюка пӳлĕм стенисем те çуталса кайнă пек туйăнчĕç.

— Аптрамалла мар, Ефим Егорович, ватăлни сисĕнмест-ха, — терĕ вăл та ăшшăн йăлкăшса.

— Эсĕ çитĕнсе сарăлнă вара. Нимĕн те калаймăн, чăн-чăн ăмăрткайăк, — Ванюк çурăмĕнчен лăп-лăп тутарса илчĕ колхоз пуçлăхĕ, унтан, халĕ кăна шӳтлесе калаçнине манса кайса, каччă çине шăтарас пек тӳп-тӳррĕн пăхрĕ. — Ну, каччă, мĕн шутлă эсĕ, ирĕкелле таптарас тетĕн е кунтах, хамăр пата юласшăн?

— Эпĕ, Ефим Егорович, кунтах юлатăп. Пĕр-пĕр ĕç парăр мана.

— Ĕçĕ çителĕклех-ха пирĕн, кăçал чăх-чĕп ферми тума пуçларăмăр. Унта шăпах шоферсем çитмеççĕ. Стройкăна вара хĕле кĕриччен мĕнле пулсан та вĕçлес пулать. Эсĕ халлĕхе канса вăй ил те, сана машина парăпăр.

— Ефим Егорович, эпĕ паянах ĕçе тытăнасшăн.

— Паянах?

— Çапла.

— Паянах-тăк паянах пултăр, ку тата лайăхрах. Ĕçре ăнăçу сунатăп.

Чăх-чĕп вити тунă çĕре те вĕсем пĕрлех кайрĕç.

IV

Лена фермăра ĕçлеме пуçланăранпа вăхăт самаях иртрĕ. Çак хушăра хĕр чĕпĕсем пăхас ĕçе пуçĕпех вĕренсе çитрĕ. Фермăна киличчен ĕç пирки иккĕленчĕ пулсан, халĕ Ленăшăн чĕпĕсем пăхасси савăнăç кăна пулса тăчĕ. Вăл çав пĕчĕкçеç шиплетекен чăмăрккасене чун-чĕререн килĕштерсе пăрахрĕ.

Паллах, ĕçе хăнăхиччен йывăрлăхсем те сахалах мар пулчĕç. Пĕчĕк чĕпĕсене апат çитерсе шыв ĕçтерни кăна çителĕксĕр иккен, вĕсене чăн-чăн çепĕçлĕх, ачашлăх кирлĕ. Вĕсем, чеченскерсем, кăшт сивве те, ытлашши вĕрие те, нӳрĕке те чăтаймаççĕ. Çавăнпа та вăй илсе тĕреклениччен Лена чĕпĕсем патĕнчен уйрăлмарĕ те темелле. Пĕлмен вăхăтсенче ăна хĕрсем пулăшрĕç.

Пурте йĕркеллĕ пек ĕнтĕ, çапах та кашни ирех чĕпĕсен клеткисем патне пынă чухне хĕрĕн чунĕ шикленчĕ. Мĕнле çĕр каçнă-ши вĕсем? Вилнисем çук-ши? Клеткăсене кашнине тĕплĕн тĕрĕслесе тухнă хыççăн тин унăн чĕри савăнăçпа тулчĕ, кăмăлĕ çĕкленчĕ. Хĕрача вара юрла-юрла ĕçе пуçăнчĕ. Апат валашкисене тасатрĕ, таса шыв улăштарса ĕçтерчĕ. Çĕр каçипе пĕчĕкскерсен хырăмĕсем выçнă пулас, вĕсем çирĕпленсех çитмен сарă сăмсисемпе тимлесех апат валашкине таклаттараççĕ.

— Часах çитеретĕп ак, часах. Тасатса пĕтерем кăна, кăштах кĕтĕр. Таса çĕрте апачĕ те тутлăрах пулĕ, — чĕпĕсем хăйне ăнланас пек, вĕçĕмсĕр чĕвĕлтетрĕ хĕр.

Акă ĕнтĕ пур çĕрте те таса, пур çĕрте те йĕрке. Ирхи апат çитерме те юрать. Лена пулă çăвĕпе люцерна хутăштарнă комбикорма витресемпе çĕклесе валашкасем çине хура-хура тухрĕ. Чĕпĕсем кăшăлах апат çине тăрăнчĕç. Тепĕр самантран валашкасем пуш-пушах.

— Вăт маттур эсир паян, ак татах хушса парам. Çийĕр, хăвăртрах çитĕнĕр, — амăшĕ ачисемпе калаçнă пек калаçрĕ вăл.

Хĕрача кăмăллă. Çав тери кăмăллă. Унăн хăйĕн пĕчĕк чĕпписем çине пăхса вĕçĕмсĕр савăнасси, ахăлтатса куласси килчĕ. Çамрăк чĕрери вĕри юн пусăмĕ ырă туйăмсемпе туллин вăй илнĕрен хĕрĕн чечекленекен пурнăç тапхăрĕ малалла çунатланса хăпарчĕ, таврари мĕнпур çынна пултарнă таран ырă ĕçсем парнелеме хистерĕ. Унăн аллинче кирек епле ĕç те вĕресе кăна тăракан пулчĕ. Çавăнпа та хĕрсем Ленăна хисеплеме пуçларĕç, час-часах ун участокĕнчи йĕркелĕхе пăхса савăнчĕç, хăйсем те ĕçри тасалăха ӳстерчĕç. Амăшĕн сывлăхĕ çеç канăçсăрлантарчĕ хĕре, çывăрма выртсан час-часах минтер питне йĕпетрĕ Лена, анчах ĕçре ун кăмăлĕ каллех уçăлчĕ. Вăл хаваслăрах пулма тăрăшрĕ. Ĕнер тата Ираида Васильевна та савăнтарчĕ ăна.

Амăшĕ сывалса пырать иккен.

Ĕçчен хĕре зоотехник та часах асăрхарĕ, ун çине кăмăллăн пăхрĕ. Ĕç ĕçех ĕнтĕ, унта савăнмаллипе пĕрле кулянмалли те харкашса илмелли те тупăнать.

Пĕр ирхине Лена, яланхи пекех ĕçĕсене вĕçлесен, тем пирки фермăна кая юлса килнĕ Варвари ятлă ватăрах хĕрарăма пулăшма пычĕ.

— Варвари инки! Ман ирхи ĕçсем пĕтрĕç, çавăнпа та сана пулăшма килтĕм, — терĕ вăл, тулли кĕлеткеллĕ хĕрарăм умне пырса.

— Пулăшма? Вăт лайăх, лайăх. Апла пулсан, ак витресем ил те комбикорм çăрса нӳрет.

Лена шурă халат çаннисене тирпейлĕн тавăрчĕ, умне вараланасран çакнă саппунне тӳрлетсе çыхрĕ те михĕри комбикорма сарлака валашка çине ярса шывпа хутăштарчĕ, ăна тĕплĕн пăтратса нӳретрĕ.

— Варвари инки! Кунта симĕс курăк ямаллаччĕ. Пĕрреллĕхе пырĕ. Кăнтăрлахи апатпа парăп. Атя хăвăртрах витресем çине тултар та, чĕпĕсене çитерĕпĕр.

Хĕрача хĕрарăм каланине итлерĕ. Вăл комбикорма витресем çине тăп-тулли тӳпелерĕ те клеткăсем патне çĕклесе пычĕ.

— Ак çак йĕркерен пуçла çитерме, — Лена еннелле пăхмасăрах хушрĕ вăл, чĕпĕсене шыв ярса параканскер.

Çамрăк хĕр валашкасем çине апат ярса парас тесе пычĕ те тăпах чарăнса тăчĕ. Вĕсем пĕри те таса мар. Шывне те савăчĕсене çумасăрах ярса панă иккен Варвари.

— Инки! Валашкисене малтан çăвас пулатчĕ, унта апат юлашкисем пур, — тен, лешĕ хыпаланнипе тасатасси çинчен манса кайнă пулĕ тесе, аса илтересшĕн пулчĕ Лена.

— Юрать, юрать. Килти чĕпĕсем пăхмасăрах çитĕнеççĕ, кунта ачаша вĕрентсе янă вĕсене эсир. Мĕн чухлĕ ачаш пăхатăн, çавăн чухлĕ ытларах вилеççĕ.

— Çук, Варвари инки, апат валашкисене çумасăр комбикорм ярса памастăп эпĕ. Чĕпĕсем варвиттине ереççĕ. Малтан çуса тухăпăр, кайран çитерĕпĕр. Шыв савăчĕсене те çумалла пулнă, пăх-ха, шывĕ мĕнле пăтранчăк. Çаплипех ĕçеççĕ вĕт-ха пĕчĕкскерсем, чирлессе те пĕлмеççĕ.

Варвари Лена енне çилĕллĕн çаврăнса пăхрĕ. Вăл тутăрĕ айĕнчен тухса кайнă тĕксĕмрех хура çӳçне таса мар аллисемпех каялла пĕтĕркелесе чикрĕ те, хĕрача умнех утса пырса, мăнаçлăн каçăрăлса тăчĕ.

— Эсĕ мĕн, мана пулăшма килтĕн е ăс пама? Ăс пама пулсан, вĕçтер кунтан хăвăртрах. Эпĕ çын ăсĕпе пурăнма хăнăхман.

— Çук, Варвари инки, вĕрентсе каламастăп, çынна ăс памалăх пурăнман-ха эпĕ, çапах та чĕпĕсене таса мар савăтсенче апат çитерме юрамасть. Вĕсем чире ереççĕ.

— Вăт мĕн, ачамкка, малтан эсĕ пĕрер çулталăк ĕçлесе пăх, пурнăçăн тути-масине астивсе кур, кайран вара, пошалстă, ман пата килсе чĕпĕсене апат мĕнле çитересси çинчен лекци вуласа кăтартма пултаратăн. Халлĕхе вара сан кăтартусемсĕрех пурăннă. Ăнланмалла-и? Апла пулсан, тасал ман умран, ĕçлеме чăрмантарса ан тăр.

Тарăхса кайнă хĕрарăм Лена аллинчи витрене картах туртса илчĕ.

— Мĕнле шăв-шав пырать кунта? — Ленăпа Варвари патне утса пычĕ зоотехник шăп çак вăхăтра.

— Эй, мĕн шăв-шавĕ пултăр, ак Ленăпа чĕпĕсем çинчен калаçса тăратпăр. Çапла вĕт, Лена? — нимĕн пулман пек йăл та ял кулса илчĕ Варвари.

Хĕрача нимĕн калама та аптăрарĕ. Халĕ кăна вут-хĕм кăларса пăхакан çилĕллĕ куçсем тăруках улшăнчĕç, тинтерех сиввĕн калаçнă инке Ленăна тăван ачине çупăрланă пек çурăмĕнчен лăпкаса илчĕ.

Зоотехник нимĕн те шарламарĕ. Вăл Варвари чĕпписен клеткисене пăхма пуçларĕ.

— Ай-яй, таса мар сан кунта, çав тери таса мар, Миронова! Миçе хут асăрхаттартăм эпĕ сана, пурпĕр усси çук. Атя-ха, сана Лена ĕçлекен участока кайса кăтартам. Мĕн тери йĕркелĕх унта, чун савăнать, кăмăл çĕкленет.

— Ара, çав ĕнтĕ. Çамрăк çын патĕнче камăн чунĕ ан çĕклентĕр. Пирешкел ватă енне сулăннисен таçта кайса кĕмелле ĕнтĕ. Пур çĕрте те тиркеççĕ, пур çĕрте те юратмаççĕ. Тем пек тăрăшсан та юрама çук вĕт.

— Тăрăшни курăнмасть çав сан. Хисепе тивĕçлисен йĕркине ниепле те тăраймастăн эсĕ, Варвари, çавăнпа та тиркеççĕ. Ну-ка, тавай витресемпе вĕри шыв илсе кил те хлораминпа хутăштарса клеткăсене, валашкасене дезинфекци ту. Асту, тепре килсе пăхнă çĕре йĕрке пулнă пултăр.

Зоотехник Лена умĕнче чарăнса тăчĕ.

— Сан тата ĕçсем мĕнлерех пыраççĕ? Кунта ĕçе килсе кĕнишĕн ӳкĕнместĕн-и?

— Çук, Василий Петрович. Мана кунти ĕç çав тери килĕшет.

Каччăн куçĕсем çуталчĕç. Вăл хĕрача çине ăшшăн пăхса илчĕ те малалла утса кайрĕ.

Зоотехник пăрăнса утсанах, Варвари Лена патне тулхăрса пычĕ.

— Сана пула тем сăмах илтмелле пулĕ. Çӳрен çав чăрмантарса… Тупăннă пулăшуçă! Юриех Василий Петрович умĕнче ырă ят илесшĕн хăтланатăн пулĕ-ха. Лешĕ те, майлă мар, пуçне каçăртса хунă. Эпĕ-и, эпĕ мар-и тесе çӳрет. Тьфу, тепĕр тесен, ват хусах, ват хур аçи пекех каркаланса çӳрет.

— Варвари инки! Епле намăс мар сана çын çинчен апла калаçма? Василий Петрович сана тĕрĕс каларĕ вĕт, уншăн мĕн кӳренмелли пур?

Варвари Лена çине кăн пăхрĕ, анчах урăх шарламарĕ, аллипе сулчĕ те ирĕксĕр тенĕ пекех вĕри шыв патне таплаттарчĕ.

— Лена, атя люцерна çулма кайăпăр! — кăшкăрчĕ çав вăхăтра Тамара.

— Тамара! Кил-ха самантлăха.

Тамара витрисене кĕтесе лартса хăварчĕ те юлташĕ патне васкаса пычĕ.

— Тамара, эсĕ халĕ пушă-и?

— Пушантăм. Кăнтăрлахи апата валли тесе люцерна çулма каяс теттĕмччĕ.

— Тамара! Пĕлетĕн-и, люцернине кайран çулăпăр, халĕ ак Варвари чĕпписен клеткисене, валашкисене дезинфекци тăвас пулать.

— Варвари инкенне-и? — тĕлĕнсе ыйтрĕ вăл. — Мĕн, вăл хăй тасатма пултараймасть-им? Ĕçрен ӳркенсе каламастăп эпĕ, анчах та… килĕштерместĕп эпĕ ăна.

— Варваришĕн мар, Тамара, чĕпписене шел. Вĕсем халĕ те ирхи апат çимен. Куратăн-и, валашкисем таса мар. Василий Петрович пулчĕ кунта, дезинфекци тума хушрĕ. Паянлăха пулăшар ăна, кайран, тен, кун пекех япăхтарса ямĕ. Асăрхаттарсах тăрас пулать ăна.

— Эх-х, Лена, Лена. Çын сăмахне хăлхана чикесшĕнех мар çав вăл. Ну юрĕ, тасатар эппин, чĕпписене хĕрхеннипе кăна тулькĕш.

Хĕрсем часах витрисемпе вĕри шыв илсе килчĕç те хĕрсех ĕçе пуçăнчĕç.

Кĕçĕр Ленăн каçхи сменăна юлас пулать. Вăл, ĕçри юлташĕсене килĕсене ăсатса ярсан, чĕпĕсен клеткисене тепĕр хут тĕрĕслесе çаврăнчĕ. Кун каçипе чарăна пĕлми вĕçĕмсĕр шиплетекен чĕпĕсем ерипен шăпланса пычĕç те, пĕр-пĕрин çумне пăчăртанса, пуçĕсене минтер çине хунă пек мăйĕсем хушшине пытарчĕç. Пӳлĕмре шăпах пулса тăчĕ. Тахăш кĕтесри шăрчăк кăна шăплăха сирсе хăйĕн чăрăлти сассипе тавралăха хускатрĕ. Хĕрача пĕр хушă каçхи шăплăха тăнласа итлерĕ, унтан сĕтел хушшине ларса кĕнеке вулама пуçларĕ.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн