Электронлă вулавăш

Шурă Атăл çийĕн аялтанах пĕлĕтсем шăваççĕ. Тĕтре карса илнĕ юхан шыв хĕрринчи пристаньте пăрахутсем аран палăраççĕ. Хушăран-хушă вĕсем кăшкăртнă сасă кăна çуллахи шăплăха хускатать.

Ир-ирех Ĕпху урамĕсенче иртен-çӳрен çукпа пĕрех. Чукун çул вокзалĕ енчен кăна çул сумки йăтнă вăтăралла çывхарнă арçын утать. Акă вăл урам кĕтесĕнче виçĕ хутлă çурт çумĕпе иртсе тăкăрлăка пăрăнчĕ, кирпĕч хӳмепе юнашар калинккерен кил картине иртсе ик хутлă пӳрт алăкне шаккарĕ. Кăшт тăрарахпа шалта ура сасси илтĕнчĕ:

— Кам унта?

— Уçăр-ха, эпĕ хваттере кĕрес пирки калаçасшăн.

Алăка тĕссĕрленнĕ кĕпе тăхăннă, çитмĕл çулсенчи пĕчĕк кевтеллĕ карчăк уçрĕ.

— Каçарăр чăрмантарнăшăн. Эсир Анна Ивановна пулатăр-и? — ыйтрĕ килнĕ çын.

— Çапла, — çăварне уçрĕ карчăк.

— Вакунра пĕрле килнĕ пĕлĕш пачĕ сирĕн адреса. Акă, кĕске çыру та парса ячĕ.

Анна Ивановна текенни мăйĕ урлă çиппе çыхса çакнă куçлăхне тахăнса хут çине мĕн çырнине васкамасăр вуларĕ, унăн пичĕ-куçĕ самантрах çуталса кайрĕ:

— Ара, эсир Смирновпа пĕрле килнĕ иккен! Чăвашах тет хăвăра.

— Çапла, чăваш. Сирĕн пушă пӳлĕм пур терĕ вăл. Хваттере кĕртеймĕр—ши|

— Пушă пӳлĕмсем манăн — виççĕ те. Иккĕшĕ аялти хутра, пĕри — иккĕмĕшĕнче. Килĕшсен — тархасшăн. Çапах та эп сире иккĕмĕш хутрине сĕннĕ пулăттăм. Унта канăçлăрах пулĕ. Атьăр, кăтартам.

Арçын карчăк хыççăн картлашкапа иккĕмĕш хута хăпарчĕ. Кил хуçи пĕр алăк умĕнче чарăнчĕ, саппун кĕсйинчен уçă кăларса çăрине уçрĕ:

— Пăхăр, килĕшет пулсан... Кунта çур çул каялла кăнтăр енчен килнĕ пĕр коммерсант пурăнчĕ. Унтанпа çын кĕртмен. Вырăн хатĕрĕсене хамах парăп, пӳлĕме те çуса-тасатса тăрăп. Уйăх пурăннăшăн пин çурă тӳлемелле пулать. Хваттер укçине халех паратăр. Чим, вăрахлăха кирлĕ-и пӳлĕм?

— Пĕр уйăх пек пурăнатăп пуль-ха. Кайран куç курĕ, — терĕ килнĕ çын шалалла иртсе.

Пӳлĕмĕ самай пысăк иккен. Чӳречерен сылтăм енчи стена çумĕнче çи витти витнĕ сĕтелпе икĕ пукан, хирĕç — панцирьлĕ тимĕр кравать. Алăкпа çумлăн — тумтир çакмалли шкап. Чӳрече айĕнче сад пахчи. Инçетре Шурă Атăл хăю пек явкаланса выртать.

Вырăнĕ илемлĕ, пӳлĕмĕ те килĕшрĕ хваттере кĕрекен çынна. Чăматанне шаларах кĕртсе лартрĕ те хваттер хуçине укçа шутласа пачĕ.

— Чи кирлине маннă, — мăкăртатрĕ Анна Ивановна. — Сире мĕнле чĕнеççĕ?

— Владимир Петрович. Иванов.

— Ахă, апла иккен, — терĕ те карчăк шăппăн тухса кайрĕ.

Пĕччен юлнă Владимир Петрович тумтирне улăштарса тăхăнчĕ те кравать çине выртрĕ.

Ĕпхӳрех çуралса ӳснĕ вăл. Çирĕм çул каялла çак çуртран икĕ квартал çурçĕр еннерех кăна амăшĕпе иккĕшĕ пĕр пӳлĕмлĕ хваттерте пурăнатчĕç. Ашшĕне Владимир Петрович кăшт кăна астăвать. Вăл виççĕре чухнех çемйине пăрахса пĕр çамрăк хĕрарăмпа пĕрлешнĕ. Çавна май Вовăн ачалăхĕ пылак пулман. Ачине ура çине тăратас тесе кунĕн-çĕрĕн тăрăшнă амăшĕ: фабрикăра çĕвĕçре ĕçленĕ, канмалли кунсенче те çĕвĕ машини умĕнчен тăман. Çавна пулах унăн сывлăхĕ хавшаса кайнă пулĕ. Апат анмасăр асапланнă пулин те пульницана кайман. Ара, пиллĕкмĕш класа çӳреме пуçланă ывăлĕ тутă-питĕ пултăр тесе тăрăшнă мар-и? Йăнăшнă çав ун чухне çамрăк хĕрарăм. Пач çӳрейми пулсан тин тĕрĕсленме пульницана çитнĕ. «Апат хуранĕн ракĕ», — тăванĕ-пĕтенĕ çуккине кура пытарса тăман тухтăрсем. Икĕ-виçĕ уйăх маларах килнĕ пулсан операци туса сыватма май пулнине те пелтернĕ. Нумай пурăнас çуккине чухланă хĕрарăм, çапах пуçне усман, чĕрĕлессе шаннă. «Чирлесен те вилме тивĕç çук манăн. Ывăлăм ăçта кайĕ ун чухне? Тухтăрсем йăнăшма та пултарнă. Чиперех ураланса кайăп-ха», —лăплантарнă хăйне хăй ик эрне пульницара выртса тухнă хыççăн. Ĕмĕтленни çитеймен çав: тепĕр виç уйăхран тăлăха юлнă Вовăна ачасен çуртне ăсатнă...

Аса илӳ тĕнчинче çӳрекен Владимир Петрович хăй те сисмерĕ — çывăрса кайрĕ. Каç енне тин хваттер хуçи алăка шакканипе вăранчĕ.

— Икĕ хутчен те килтĕм сирĕн пата. Çывăратăр та — вăратас темерĕм. Ахаль те кĕске ĕмĕре çывăрса ирттермелле мар. Мăшăрăр пулассине те çывăрса асăрхамасăр юлăр тата, — шӳтлесе илнĕ пек пулчĕ карчăк. Кăшт тăрарахпа: — Вĕри чей илсе килес-и? — тесе ыйтрĕ.

— Ахалех ан чăрманăр, тавах, — алă сулчĕ Владимир Петрович. — Уçăлмалла тенĕ пек хула курса çӳрес тетĕп-çке.

— Апла пулсан тулти алăк уççине хăвăрпа илĕр. Тахçан таврăнатăр-ха... Алăк шаккаса çӳремелле ан пултăр, — терĕ те хуçи уççине сĕтел çине хурса хăварчĕ.

Малтан хăй вунă çул ытла пурăннă çурта çитсе курма шутларĕ Владимир Петрович. Пилĕк хутлă çурта хăвăрт тупрĕ. Паллаймарĕ хăй яланах асра тытса пурăннă тавралăха. Çирĕм çул каярах пĕчĕк пулнă тирексемпе çăкасем ытама çавăрса илмелле мар кервен йывăçсене çаврăннă. Çуртăн урам енче тăршшĕпех лавккасем кантăксемпе çуталса лараççĕ. Хăй пурăннă подьездри иккĕмĕш хута хăпарчĕ Владимир Петрович, алăк умĕнче чарăнса ун-кун пăхкаласа илчĕ. Умĕнче — тимĕр алăк. Курăнать, пĕр-пĕр пуян çын пурăнать кунта. «Çынна чăрмантарса çӳрени аван та мар-ха. Кама кирлĕ ют çын?» Пĕр вăхăт шухăша кайса тăнă хыççăн алăк патне пырса шăнкăрав тӳмине пусрĕ-пусрех. Çăра шăлт—шалт турĕ те, шалтан сăнчăрпа çаклатнă алăк йывăррăн уçăлчĕ.

— Мĕн кирлĕ? — сиввĕн ыйтрĕ хĕрĕх çулсенчи хура сухаллă арçын.

— Каçарăр чăрмантарнăшăн. Çирĕм çул каярах ку хваттерте эпир аннепе пурăнаттăмăр...

— Вара мĕн? Çирĕм çул хушшинче кунта кам кăна пурăнман? Кашниех килсе çӳреме пуçласан канăçа çухатмалла, — вырăс сăмахĕсене хуçкаласа хуравларĕ алăк уçакан. Çапах сăнчăрне вĕçертсе хваттерĕнчен тухрĕ-тухрех.

Владимир Петрович умĕнче кервен кевтеллĕ Кавказ çынни тăрать. «Чим, ăçта тĕл пулнă эп ку çынна?» — вĕлтлетрĕ шухăш. Кукăр та лаптак сăмса, шăтарас пек пăхакан хура куç, мăйăх айĕнче сарлака çăвар, сылтăм пит çăмарти çинче пысак шĕпĕн...

— Мĕн кирлĕ? — тепĕр хут ыйтрĕ арçын Владимир Петровича тĕсесе пăхса. — Нимте кирлĕ мар. Каçарăр чăрмантарнăшăн, — терĕ те лешĕ, вăрт çаврăнса пусма енне утрĕ.

— Укçа кирлĕ мар-и сана? Кăшт пама пултаратăп, — карлăк урлă тайăлса, мăшкăлланă пек ыйтрĕ тепĕр хут.

Сăмах хушмарĕ Владимир Петрович. Урама тухсан васкамасăр Шурă Атăл еннелле утрĕ.

Пĕлĕтсĕр тӳпери хĕвел хăй çулĕпе анăçалла кусса анать. Ăшă, лăпкă таврара. Хулари пек машинăсен кĕрлевĕ те илтĕнмест кунта. Çанталăка кура шур Атăл та лăпкă. Юхан шыв варрипе иртекен пăрахутсемпе баржасем кăна шыв çийне хускатса хумсем çĕклеççĕ. Вĕршĕнсем çунаттисемпе шыва перĕнсе вак пулă тытаççĕ. Инçе мар хăвалăхра темле кайăк чăйăлтата-чăйăлтата çуйхашать. Каç килнине кура Шурă Атăлта шыва кĕрекен сахал, çыран хĕрринче саксем те пушах. Вĕсенчен пĕрин çине вырнаçрĕ Владимир Петрович, кăшт канса илнĕ хыççăн каялла хулана çул тытрĕ.

Таврана каç сĕмĕ анса килет. Юпасем çинчи хунарсем те çутăлса кайрĕç. Инçе мар вырнаçнă «Урал» ресторан та тĕрлĕ тĕслĕ çунакан афишăсемпе капăрланчĕ. Паян иртенпех апатланманнине аса илнĕ Владимир Петрович ресторан еннелле утрĕ.

Ресторанра çын нумаях мар. Çавăнпа официант самантрах ыйтнă апат-çимĕçе сĕтел çине килсе лартрĕ. Чиперех апатланса ларнă вăхăтра ун умне лутра арçын пырса тăчĕ, шĕлепкине хывса хуçкаланса илчĕ:

— Салам, Владимир Петрович! Килĕшрĕ-и эп тупса панă хваттер? Килĕшмесен урăххине тупса пама пултаратăп. Кала кăна...

— Тавах, Иван Петрович. Хваттерĕ чиперех пек-ха. Лар çумлăн, — палланă çынна курнипе кăмăлĕ уçăлнă пек пулчĕ Владимир Петровичăн. — Пĕчченех е мăшăрупа эс?

— Тăр ухмах кăна арăмĕпе ресторана килет. Хе-хе, хĕрарăм тесен... Кирлĕ пулсан, çак тавара пĕр лав тупса пама пултаратăп!

— Халь хĕрарăм хуйхи çук-ха ман, — аллине сулчĕ Владимир Петрович.

— Э-э, пурнăç пĕрре килет. Халь совет самани мар: кашни хăйшĕн пурăнать. Укçаран хаклăраххи ним те çук. Укçа — власть, власть — вăй! — хăлаçланчĕ самай ӳсĕр Смирнов.

— Кун пек шухăш—ĕмĕт маншăн мар.

— Суятăн, Владимир Петрович. Пур çын та мулшăн пурăнать, — пуканне çывăхарах куçарса шăппăнрах калаçма тăрмашрĕ Смирнов. — Манпа туслă пулсан çын пулатăнах. Эп укçаллă çын. Ма паян ресторанра хăналанатăп тетĕн-и? Пĕр ĕçлĕ килĕшĕве паллă тăватăп. Ăнт!

— Каçарăр та, кайма вăхăт манăн, — çак йăлăхтармăш çынран часрах хăпас тесе ура çине тăчĕ Владимир Петрович. Офицанта чĕнсе апатшăн тӳлерĕ те Смирновпа сыв пуллашмасăрах алăк енне утрĕ. Сĕтел çинчи апат тĕкĕнменпе пĕрех ларса юлчĕ.

*