Электронлă вулавăш

— Çук, çук, пулма пултараймасть, вăл вилмен, çамрăк вăл, — эпĕ çĕре тĕшĕрĕлсе аннă. Çав самантра хам та Аслă Турра мана хăйĕн патне илме ыйтрăм, ӳкĕтлерĕм. «Хăлхине, пуç мимине юн тулнипе вилчĕ, операци ун пек чухне пулăшайманнине пĕлеттĕмĕрччĕ...» — тенисем çеç ăса пыра-пыра кĕчĕç. Мана кушетка çине илсе вырттарнă иккен. Тăна кĕрсен палатăна чупса кĕтĕм, Сергее морга илсе кайма пуçтарăнаççĕ. Эпĕ ун патне пытăм та тутинчен чуптуса илтĕм. Мĕн вăхăт чуптунине астумастăп, мана тухтăрсем туртса илсе вăйпах пукан çине лартнă.

Сергее мĕнле пытарнине лайăх астумастăп. Куççуль, кăшкăрса макăрни, тутинчен пĕрăснай чуптуни, тупăк хыççăн шăтăка сикни... Пурăнас килместчĕ манăн, çут тĕнчене йăлтах ылхантăм.

Сергее юлашки çула ăсатнă хыççăн эпĕ ухмаха еретĕп пуль терĕм. Никам та ун чухне кирлĕ марччĕ мана: ачасем те, тăван-пĕтенсем те. Çакăр çул пурăнса ĕлкĕртĕмĕр эпир мăшăрпа. Вĕсенчен çурри пĕр-пĕрне ăнланса илесси, вăйлăрах хисеплеме тытăнасси çине кайрĕ. Тин çеç-çке-ха юмахри асамлă юратуллă савнисем пек пурăнма пуçланăччĕ. Арканчĕ, йăлтах, тĕппипе ишĕлсе анчĕ. Мĕншĕн-ха уйрăмах пирĕн тĕле килсе тухрĕ çак нихçан тӳрлетейми инкек? Мĕншĕн, таса Турă, Серужа, çамрăк, çылăхсăр чуна хăвăн патна илсе кайрăн? Эх, мăнтарăн упăшкам, çирĕм тăхăр çул тултарма ĕлкĕртĕн-çке. Ăçта каяс ĕнтĕ халĕ манăн, вăтăрти хĕрарăмăн алăри икĕ ачапа? Пире те хăвăнпа пĕрле илсе каймаллаччĕ.

Çав усал кунтанпа икĕ çĕр каçрăмăр. Эпĕ хамăн умра никама та курмарăм. Мана питĕ йывăрччĕ. Часах икĕ витре илсе урамалла тухса кайнă. Нумай çӳренĕ-и, сахал-и, пĕтĕм кĕлеткемпе сивĕ асфальт çине тĕшĕрĕлсе аннă. Пуç нимĕн те ĕçлемест, шăм-шак вилесле ыратать. Мана такамсем киле çĕклесе кайрĕç.

Кашни туррăн кунне хĕн-асаппа ирттеретĕп: кам эп, мĕншĕн кунта ларатăп, утса çӳрекенсем камсем, пурте ман çине мĕскĕн те айван чĕрчун çине пăхнă пек шеллесе пăхаççĕ. Çак икĕ пĕчĕк хĕрача тата ман çумра кăшкăрса макăраççĕ. Мĕн кирлĕ-ши ĕнтĕ вĕсене? Çук-çук, ман кунтан тухса тармаллах, темле клеткăра усраççĕ-çке...

Çапла майпа эпĕ, çап-çамрăк хĕрарăм, Ульяновскри психпульницăна лекнĕ. Ман ачасене аннепе аппа хăйсем патне илсе кайнă. Мĕн тери начарччĕ пульницăра. Хуллен-хуллен тăна кĕре пуçласан каçсерен кăшкăрса макăраттăм. Нумай-и, сахал-и, психпульницăра мана çур çул ытла хаяр чиртен сыватнă. Яла таврăнсан та-ха нумайăшĕ ман çине ухмах çине пăхнă пек шанмасăртарах пăхатчĕç, мана курсан çур километр таран тавра çаврăнса каятчĕç. Пурăна киле, кам пĕлет, те шеллесе, те таса чĕреренех, малтанхи пекех, ăшшăнрах та калаçма пуçларĕç. Эпĕ чăнахах та сывалса çитнĕччĕ. Пульницăран тухса кайнă чухне «ху çине тăнипе, тăрăшнипе сывалтăн, хĕрĕм», тенĕччĕ мана аслă тухтăр. Урăхла пулма пултарайман та, манăн хĕрачасем тăлăх-туратсем пек ӳсеççĕ-çке. Тăвах, чирлĕ аннепе Маруç аккана, Олечкăпа Машенькăна хăйсене тăлăх туйма паманшăн. Ĕмĕр тăршшĕпе те тав сăмахĕ каласа çитерес çук хама ырă тунă çынсене.

Çапла виçĕ хĕрарăм та икĕ хĕрача кăштăртаткаласа пурăнтăмăр. Эпĕ, килтисем хирĕç пулчĕç пулин те, ĕçе каллех фермăна вырнаçрăм. Çын хуйхăра ĕçпе йăпанать-çке. Манăн та юлташсем тупăнчĕç, хуллен-хуллен суран тӳрленме, туртăнма пуçларĕ. Сергей çав-çавах ман пуçран пĕр самантлăха та тухмарĕ. Вăл вилсен, ун тути çине пухăннă вилĕм шĕвекне йăлтах çавăрса илнĕ-çке эпĕ. Миçе хутчен, ара, вăрахчен чуптумарăм-ши? Тен, çавăнпа та ăсран тайăлнă ун чухне. «Вилĕмрен те аран-аран юлтăн-çке, хĕрĕм», — тенĕччĕ тухтăр. Ман чăнах та пурăнас килмен çав самантра. Шăпа ытла та синкерлĕ килсе тухрĕ.

Пульницăран тухнăранпа пĕр çул çитсен пирĕн пата кӳршĕ ялтан евчĕсем килчĕç. Пĕр хусах арçын авланма шутланă иккен, арăмĕ вилнĕ, тет. Хам çулланнă пулсан та вырăнпах выртакан чирлĕ аннен сăмахĕнчен иртеймерĕм. Тен, чăнахах ачасемшĕн ырă атте пулĕ, терĕм. Вĕсем пĕчĕккĕ-çке-ха.

Ытла та йăнăшнă иккен. Атте тата упăшка мар, арçури евĕр пулса тăчĕ вăл пирĕншĕн. Ним çукран нимĕр пĕçерме юрататчĕ. Нимĕн те килĕшместчĕ ăна. Арçын сăн-сăпатне кутăн та киревсĕр кăмăлĕ пăсса тăратчĕ. Пурăна-киле ман çине алă çĕклеме, хĕнеме тапратрĕ. «Тăр ухмах вĕт эс, унашкал пульницăра ырă çынсене тытмаççĕ, тарса килтĕн пуль-ха», — тесе йĕкĕлтесе, тăрăхласа кулатчĕ. Эпĕ вара, айванскер, унăн кĕпи-йĕмĕсене çуса пурăнатăп, ăна валли тутлă апат пĕçеретĕп.

Виçĕ çул çавăн пек мăшкăла чăтса пурăнтăмăр эпир ачасемпе, пĕр çутă кун та курман. Нимĕнле ачашлăхпа сипетлĕх те çукчĕ унра. Эрех ĕçсе килетчĕ те «Хывăн» тесе кăшкăратчĕ. Итлемесен чĕн пиçиххипе çунтаратчĕ. Виçĕ çул хушшинче ман илĕртӳллĕ ут-пӳрен нимĕн те тăрса юлмарĕ. Ахаль те хуйхă-суйха пула нумай хавшама ĕлкĕрнĕ сывлăх саççим начарланса кайрĕ. Вĕçĕмсĕр Сергей аса килетчĕ. Ун иксĕлми ачашлăхĕпе çепĕçлĕхĕ чуна канăçсăрлантаратчĕç. Мĕн чухлĕ вăрçман пулĕ хама ун чухне вăтаннишĕн, унăн хĕрӳ туйăмсен капланăвне хам çумран сирсе тĕртсе янишĕн. Чавса çывăх та çыртма çук. Юратма пĕлмен çав çамрăк чухне, хам телейрен хам пăрăннă. «Сергей, юратнă çыннăм, мĕншĕн мана асаплантаратăн-ши, илсе кай мана хăвăн патна». Çук çав, эсĕ ачасене шеллетĕн ĕнтĕ. Вĕсене вĕрентсе çын тумалла-çке, пурнăçăн анлă çулĕ çине кăлармалла. Ачасем те ман пек, хĕн-асап ан курччĕр...

«Ылтăн» упăшкам вĕлеретĕп тесе хăратсан, пĕр каçхине çав ылханлă çуртран тартăмăр. Чи малтанах Нăрлат хулине хĕр чухнехи тантăш патне кайрăмăр. Пирĕн телее, Марье килтехчĕ. Мана чылайччен паллаймасăр нушаланчĕ. Куçсем çеç ман ĕлĕкхиллех, тет. Çук çав, вĕсенче те йăлтăракан пĕр хĕлхем те юлман, ытла та сӳрĕкленнĕ. Марьепе упăшки мана Нăрлатри пĕр завода ĕçе вырнаçма, хула хĕрринчи пĕчĕк йывăç çурта туянма пулăшрĕç. Тинех хаш сывласа ятăм. Çумра мана, ачасене хисеплекен юлташсем пулни пире пурăнма хавхалантарчĕ. Капитоновсем пирĕншĕн чи çывăх тăвансем пулса тăчĕç,

Халь пирĕн хула варринче хăтлă хваттер те пур. Урăх качча каймарăм, ун çинчен шутламан та. Хĕрачасем ӳссе çитĕнчĕç. Хĕрсенчен асли Чаллă хулине качча тухрĕ, кĕçĕнни шкул пĕтерсе çав хулари института вĕренме кĕчĕ. Пĕр енчен пысăк савăнăç та, тепĕр енчен уйри тăлăх хурăн пек эп каллех тăр-пĕччен. Кампа калаçса чуна йăпатас-ха ĕнтĕ ман. Хамăн пӳлĕмре çакăнса тăракан Сергейăн сăнӳкерчĕкĕпе вĕçĕмсĕр калаçатăп, унпа канашлатăп. Акă ĕнтĕ хальхинче те эпĕ ӳкерчĕк патне пырса тăратăп: «Юратнă упăшкам, ĕнтĕ хĕрсене çитĕнтертĕм, халь кашни хăйĕншĕн тăма, хăйне хӳтĕлеме пултарать. Сан патна пыма та вăхăт çитрĕ пуль, йышăнатăн-и хăвăн çумна?» «Ан васка-ха, ачасене хăр-тăлăх ан хăвар», — тенĕн туйăнать мана Сергей. Анчах пĕччен пурнăç пурнăç мар-çке...

Нина аппа калаçма чарăнса ассăн сывласа илчĕ. Манăн ăна мĕн те пулин каласа йăпатас килсе кайрĕ. Анчах та эп çак самантра ăнлантăм: «Ăна шеллеме кирлĕ мар, чăннипех те вăйлă çын çеç çакăн чухлĕ хĕн-асапа хуçăлмасăр чăтса ирттерме пултарнă. Ăна вара ĕмĕр тăршшĕпех Сергейĕн нихçан сӳнми юратăвĕ хавхалантарнă».