Электронлă вулавăш

Çуркуннелле çанталăк

Сулăннăçем сулăнчĕ.

Йăл-йăл пăхса, ăшăтса,

Çутă хĕвел кулнипе

Юрă-пăрĕ ирĕлчĕ.

Ку яхăнта самана

Питех çăмăл пулмарĕ,

Вăрçи-вăрçи яланах

Халăх ăшне хыптарчĕ.

Сивĕ хĕлле иртсессĕн,

Çурхи куна çитсессĕн,

Хура халăх шухăшĕ:

«Тырă-пулă пулĕ-ши?»

Акни шута килĕ-ши?» —

Тесе шухăш шухăшлать.

Шурă юр та ирĕлчĕ,

Çĕрĕн пĕвĕ курăнчĕ.

Çĕр акасси-тăвасси

Ĕмĕр-ĕмĕр хăнăхнă

Ĕçе эпир кăçал та

Ĕçлемешкĕн тытăннă.

Суха пуçне-таврашне,

Пăяв-шыва малтанах,

Ака тухас умĕнех,

Хатĕрлесе хутăмăр.

Çĕр ĕçлекен этемĕн,

Пирĕн йышши мĕскĕнĕн,

Пулнă-пулман тырăран

Пару-илӳ татмалла,

Выльăх-чĕрлĕх тăрантма,

Пуçна-пырна усрама,

Хура çĕре шуратма

Татах кирлĕ тырă-пул.

Кĕмессерен кĕлете

Пӳлменелле пăхатăн —

Ай-хай, пӳлме, ай, пӳлме,

Революци тӳсекен,

Хура çĕре хуратма

Пӳлме тĕпне юлман-ши?

Хушка пуçлă лашам пур,

Çăмарта пек çӳретчĕ.

Ака тухас тенĕ чух

Выля-выля çӳретчĕ,

Суха пуçне кӳлсессĕн

Пуçне ухса тăратчĕ.

Хушка пуçлă лашам пур,

Утă-улăм сахалран,

Тырă-пулă хĕсĕкрен,

Кăçал ака тухнă чух

Аран-аран уткалать,

Пуçне усса вăл тăрать.

Вăхăчĕпе акана

Хура халăх пуçларĕ.

«Хăмăль пултăр хăмăш пек,

Тăрри пултăр пăрçа пек», —

Тесе тырра акрăмăр.

Ыраш калчи ешерсе

Юр айĕнчен тухнăччĕ.

«Кăçал тырă пулĕ-ха,

Хуйхă-суйхă иртĕ-ха»,—

Тесе çынсем калаçрĕç.

Çанталăкăн майĕпе,

Юртан юлнă нӳрпеле,

Çутă хĕвел ăшшипе

Йывăç курăк чĕрĕлсе

Симĕсленме пуçларĕ.

Юр айĕнчен тухсассăн,

Ыраш калчи юсанма,

Çур тыррине шăтарма

Ăшă çумăр кирлĕччĕ

Тесе çынсем çумăра

Куллен-кунах кĕтеççĕ.

Хĕвел пăхать, çунтарать,

Çĕре-шыва типĕтет.

Йывăç-курăк вĕрипе

Ĕнсе кая пуçларĕ,

Ыраш калчи симĕсскер

Уярпала сарăхрĕ.

Пит шăрăх тăнипе

Çур тырри те шăтмарĕ,

Шăтнă пекки ăшăпа

Вĕтеленсе лараççĕ.

Çумăр çăвас тенĕ пек

Хура пĕлĕт килет те

Иртсе каять таçталла,

Пĕр тумлам та çумăр çук.

Уйăх тулать, катăлать,

Халăх чĕри кулянать:

Ĕнтĕ тырă пулмасть-çке,

Выçлăх-пуçлăх çитет-çке.

Кивĕ саппас тырăсем

Никамăн та пĕртте çук.

Ай-яай, ай-яай — мĕн тăвас.

Симĕс курăк пĕçерсе,

Çăка çулçи тĕвнинчен

Çăмах туса çиетпĕр.

Капла мĕнле пурăнас.

Ах, турах та мĕн тăвас?

Пупа укçа тӳлесе,

Пуп таврашне иккунпа

Уя илсе тухаççĕ...

«Эсир Турра маннăран

Сире çумăр Тур ямасть», —

Тесе пупĕ вĕрентет.

Çак таранччен çапах та

Пĕр тумлам та çумăр çук.

Юмăç тавраш, карчăксем:

«Ватă çынсен йăлине

Тума халĕ пăрахнă,

Çумăр пулмасть çавăнпа», —

Тесе мăкăртатаççĕ.

Халăхпала шут туса,

Кĕрпе-çăвсем пуçтарса,

Кĕлел-тăва пухăнса

Така тытса пусаççĕ,

Çумăр чӳкĕ тăваççĕ.

Хĕрлĕ Хветĕр кукша пуç

Кĕлел-тăва халăха

Пуха-пуха чӳк турĕ,

Çумăр çавах çумарĕ.

Пирĕн ялта чаплă çын

Çитук-Ваçук пурăнать.

Ялти халăх Ваçукран

Нихăçан та иртмеççĕ.

Çитук-Ваçук мĕн калать,

Çавăн майлă ĕç пулать.

Çакă килчĕ салтакран

Тăна-пуçа пуçтарса,

Ĕçкĕ-çикĕ хушшинче

Кӳше-арша кайсассăн

Куштан Ваçук калатчĕ:

«Аслатине авăтма,

Çиçĕмсене çиçтерме

Ăспа-тăнпа тумалла,

Çумăра та çутарма

Машинăпа пулать вăл».

«Çитук-Ваçук, ан пăрах,

Халăх хутне эс кĕрех.

Тархаслатпăр халь сана —

Аслатине авăттар,

Çиçĕмне те çиçтерсем.

Ваçук питĕ пысăк ăс,

Тăнупа та ăсупа,

Хура пĕлĕт илсе кил,

Ваçук мучи, ан пăрах,

Типнĕ çĕре çумăр пар».

Хура халăх, итлĕр-ха,

Киремете пăрахăр,

Йĕрĕхсене ан тытăр,

Суя пупа ан итлĕр.

Чĕркуçленсе ларăр та

Йĕрĕх турă вырăнне

Куштан тете Ваçука

Ӳке-ӳке пуç çапăр:

«Çитук-Ваçук хăвачĕ

Тырра-пулла ӳстерме

Ăшă çумăр патăрччĕ!»

 

* * *

Ĕнтет ĕнтĕ çанталăк,

Тырра-пулла пĕçертет.

Унта-кунта пĕр пĕрчĕ

Ӳссе ларнă ырашĕ.

Ака тырри пуссинче

Хăшĕ шăтнă, хăш шăтман.

Пуян Сатур Сантăри

Тахшин çине çилленсе:

«Кăçал тырă ан пултăр», —

Тесе пĕр кун каланă.

«Ик çул тырă пулмасан,

Эпĕ çапах вилес çук», —

Тесе Сантăр мухтаннă.

Ялсем-йышсем, итлĕр

Сатур Сантăр сăмахне,

Вăл çын сире ыр сунать.

Кăçал эсир ан манăр,

Тырă-пулă пулмасан,

Сантăрăн сăмахĕпе

Хырăмсене тăрантăр.

 

* * *

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн