Л.С.Левитская (1931-2009) чăваш чĕлхин паллă тĕпчевçисенчен пĕри. Вăл вилнĕ хыççăн тухнă некрологпа паллашма сĕнетĕп. http://altaica.narod.ru/personalia/levitskaya.htm

Паллах, ун çинчен Тетелти ытти чылай ресурссенче те паллашма пулать.

Шутласа пăхăр-ха, Лия Сергеевна филологи наукисен кандидачĕ çеç пулнă. Урăхла каласан, хăйĕн кĕскех те мар ĕмĕренче вăл "доктора тухайман". Тĕленсех каймалла!

Çыннăн, ăславçăн пĕлтерĕшĕ кĕсьери дипломсен, кăкăр тата хырăм çинчи медальсен шучĕпе çеç мар виçĕнет çав!

Л.

Малалла...

1. Хăвăра алăра тытма вĕренĕр. Вак-тĕвекшĕн ан кÿренĕр. Çывăх çынсемпе чĕрре кĕрес мар тесе тăрăшăр, вĕсене каçарăр. Каçарни сире тарăхуран, тавăрас килнинчен – ку туйăмсем аркатаканнисем – сирĕ.

2. Тĕнчене хаваслăн йышăнма вĕренĕр. Сире кÿрентерсен те е ансат мар лару-тăрăва лексен те йăл кулăр та: «Ку та иртсе каять!» – тесе калăр. Çакна чăннипех ĕненекенсен чăн та çапла пулать.

3. Тĕнчене кÿренсе килте ан ларăр! Урамра, юлташсемпе пĕлĕшсемпе кăмăл япăх пулма пултараймасть.

4. Пурнăçăра çĕнĕлĕхпе пуянлатăр. Хăнăхнă йăлана вăхăтран вăхăта улăштарма сĕнеççĕ.

Малалла...

Ку пÿрте альпинистсене, ту çине хăпаракансене тата туристсене апатланма тесе туса лартнă. Ку пÿртре çынсен инкеклĕ лару-тăрăва лексен кăна чарăнма ирĕк пур. Пÿрте 10 çын вырăн тупаять.

Улӑп тăвĕсенчи пĕчĕк пÿрте 1915 çулта туса лартнă. 3260 метр çÿллĕшне строительство материалне чĕрчунсемпе хăпартнă. Чи çÿллĕ вырăна кантра çулпа илсе хăпартнă. Кăштахран хÿшше ватнă. 1966 çулта çĕнĕрен хăпартнă.

Малалла...

Актер е актриса историри пĕр-пĕр паллă çын рольне вылянă май унăн сăнарĕ кĕрсе каять. Пачах урăхла вариантсем те пулаççĕ. Теприсене пăхатăн та хăйсене шанса панă рольсенчен вĕсем нимпе те уйрăлса тăмаççĕ тейĕн. Кунта илсе кăтарнисем хушшинче музыкантсем те, актерсем те, художниксем те, политиксем те пур.

Джэйми Фокс Рэй Чарльз вырăнĕнче.

Морган Фриман Нельсон Манделу сăнарне калăпланă.

Кейт Бланшетт актриса Боб Дилана вылянă.

Малалла...

Оперăпа балет театрĕнче Литература çулталăкĕпе К.В.Иванов çулталăкне уçрĕç. Пурте йĕркеллĕ пек, анчах та пĕр самант кăмăла хуçрĕ. Валери Туркайпа тутар поэчĕ Ринат Харис та сцена çине тухрĕç. Ринат Харисăн сăмахĕ пит вырăнлă пулчĕ, анчах Туркай сăмахĕ вара кăмăла хуçрĕ. Сăвви кулăшла терĕ те — пăсăк сăвви пулчĕ вăл. Вырăнлă пулмарĕ. Чăваш халăх поэчĕн ятне йÿнетни пулчĕ. Акă, итлĕр: (çырма намăс, ЧНТ пăхăр!)

Çын мĕн тума пултарать? Хăш-пĕр япалана медиксем те, тĕпчевçĕсем те ăнлантарса параймаççĕ. Тĕлĕнмелле япаласем тума пултаракан çынсем пирĕн хушăмăртах пурăнаççĕ. Тĕнчере нумай вĕсем.

Эрешмен çын Джози Рэй Индире пурăнать. Вăл вертикаль сийпе куçса çÿреме пултарать. Джози çакна ача чухнех сиснĕ. Каярах вăл хăйĕн «пултарулăхне» аталантарма тăрăшнă, кунĕпе тренировкăсем ирттернĕ. Вăл скалолаз евĕр мар. Алли-ури ирĕклĕн хускалать.

Джулиано Строэ – тĕнчери чи вăйлă ача.

Малалла...

Çĕнĕ "Хыпар" çамкинче кун ячĕсене вырăсла çырма пуçларĕç. Кăна çапла ăнлантарчĕç: чăваш халăхĕ... м-м-м... ну, леш, мĕнех мар иккен - чăвашла уйăх ячĕсемне чĕрĕк ĕмĕр хушшинче те хăнăхса çитеймест имĕш. Çавăнпа хаçатне те вуласшăн мар. Вулакан кăмăлне çавăрас тесе Туркайсем уйăх ячĕсене каллех вырăсла çырма пуçланă пулать. Юрĕ, тейĕпĕр, пасар тапхăрĕнче сыпăнтарса пурăнас тесе тем те сутма ирĕк пур.

Çак кунсенче "Хыпарта" 2015 çулхи календарь пичетленсе тухрĕ. Куртăм та паччушки: уйăх ячĕсем пуçламăшĕ кăна пулнă иккен! Чăваш халăхĕ кун ячĕсене те чăвашла ăнланмасть пулас.

Малалла...

Территория Казанского ханства после захвата в 1552 году возглавлялось царем Московского государства, административно управлялось Приказом Казанского дворца в г . Москве. На землях, которые сейчас входят в Чувашскую Республику, были образованы Чебоксарский и Свияжский уезды. В начале 17 столетия из Чебоксарского уезда в Курмышский была передана Юмачевская волость, состоявшая из Аликовской, Тувановской , Шуматовской, Шумшевашской и Яндобинской родо-племенных сотен.

Очень интересной мне кажется запись в фонде 1135. стр. 1об. п. 4. РГАДА.

Малалла...

Чăвашсем — Раççейри тĕпри тата тĕп халăхсенчен пĕри. "Тĕпри" кунта "коренной" тенипе тĕл килет. "Тĕп" вара ак çакна пĕлтерет. Чăвашсем Раççейре пурăннин стажĕ чи пысăккисенчен пĕри. Йышпа та ку халăх Раççейре яланах чи пысăккисенчен пĕри пулнă.

Çакна шута илсен чăвашсене пурте питĕ лайăх пĕлсе тăмалла пек ĕнтĕ. Чăваш ячĕ Раççейре янраса çеç тăмалла пек. Анчах та ку тĕрĕссипе пачах та апла мар.

Интернетра чăвашсене халалланă ресурссенчен эпĕ ак еплереххи çине пырса тухрăм: http://n-avdeev.livejournal.

Малалла...

«Чӑваш чӑвашах ҫав», — тенӗ Ашмарин словарӗнче.

Халӗ чӑваш ячӗ кама кӑна хумхантармасть пулӗ; пӗрисем унӑн историне чакарса пӗчӗк племя пек кӑна кӑтартса, унӑн патшалӑх территорине пӗчӗклетсе хальхи Чӑваш Республики текен лапам талкӑшӗпе кӑна хӑварасшӑн, теприсем чӑваш ятне вышкайсӑр сарса пӗтӗм тӗнчипех сапаласа ярса пӗтересшӗн, ыттисем чӑваш ячӗ илемсӗр тесе урӑх илемлӗ ятпа улӑштарса чӑваша хӑйӗнчен хӑйне пистересшӗн. Тӗрӗссипе пирӗн халӑх историнче вӑл та ку та пулнӑ, анчах та вӗсем пурте иртнӗ ӗмӗрсенчи пулӑмсем ҫеҫ: вӑхӑта каялла ҫавӑраймӑн, иртнисене тавӑраймӑн.

Малалла...