Раҫҫейре чи ырӑ кӑмӑллӑ хуласен танлаштарӑмне хатӗрленӗ. Унта ҫынсем Пӗтӗм Раҫҫейри марафона хутшӑннине шута илнӗ.

Акцие Раҫҫейри Общество палати, Волонтер центрӗсен ассоциацийӗ, Роспатриотцентр, Раҫҫейри тӗнче фончӗ йӗркеленӗ. Ӑна ҫынсене ырӑ ӗҫ тӑвас ӗҫе ытларах хутшӑнтарас тӗллевпе йӗркеленӗ.

Ҫӗршыври «Ырӑ ӗҫсен марафонӗ» акцие пӗтӗмлетнипе килӗшӳллӗн, Шупашкар танлаштарӑмра пӗрремӗш теҫеткене кӗнӗ. Малти йӗркене Якутск йышӑннӑ, унтан — Мускав. Питӗр виҫҫӗмӗш вырӑна лекнӗ. Пӗрремӗш теҫеткене Шупашкарсӑр пуҫне Новочеркасск, Чӗмпӗр, Омск, Вологда, Екатеринбург кӗнӗ.

Чӑвашстат республикӑра патшалӑх тытӑмӗнче ӗҫлекен ҫынсен ӗҫ укҫине шутланӑ. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан, кӑҫал вӗсен вӑтам ӗҫ укҫи 13 процент ӳснӗ.

2016 ҫулта саккун кӑларакансем вӑтамран 48 пин те 700 тенкӗ илнӗ. Пӗлтӗр патшалӑх тытӑмӗнче вӑй хуракансем вӑтамран 32 пин те 200 тенкӗ илнӗ. Ӗҫ тӑвакан влаҫ ӗҫченӗсене 33 пин те 200 тенкӗ шалу тӳленӗ.

Суд приставӗсем тата прокуратура ӗҫченӗсем — чи сахал ӗҫ укҫи илекенсем. Ку кӑтарту, Чӑвашстат пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗр 27 пин те 100 тенкӗпе танлашнӑ.

Муниципалитет служащийӗсен шалӑвӗ 1,3 процент ҫеҫ ӳснӗ. Вӗсем вӑтамран 22 пин те 200 тенкӗ илнӗ.

ЧР ШӖМӗ «Хӗҫ-пӑшал» оперативлӑ профилактика мероприятине пӗтӗмлетнӗ. Вӑл нарӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнче вӗҫленнӗ.

Йӗрке хуралҫисем 11 ҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫак тапхӑрта 100 яхӑн пӑшал, тӗрлӗ калибрлӑ 2000 яхӑн боеприпас туртса илнӗ.

Пӑшалпа, боеприпассемпе ҫыхӑннӑ йӗркене пӑснӑшӑн 50 ҫынна административлӑ майпа явап тыттарнӑ.

40 ҫулти арҫын хӑйӗн хваттерӗнче револьвер упранӑ. Вӑл ӑна хӑйех ӑсталанӑ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Куншӑн вӑл йӗплӗ пралук леш енче 4 ҫул таран ларма пултарать.

Виҫӗмкун, нарӑс уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, республикӑн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче республикӑри халӑха пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫене пӑхса тухнӑ. Халӑхӑн тӗрлӗ демографи ушкӑнне уйӑрса палӑртакан ҫак виҫене иртнӗ ҫулхи IV квартал валли палӑртнӑ. Пӗлтӗрхи III кварталтинчен вӑл 30 тенкӗ чакнӑ. Халӗ унӑн вӑтам виҫи 8346 тенкӗпе танлашать.

Пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫе чакнине республикӑн ӗҫ тата социаллӑ политика министрӗ Сергей Дмитриев «Апат-ҫимӗҫ мар тавар» тата «Пулӑшу» статьясемпе тӑкак чакнипе сӑлтавланӑ. Апат-ҫимӗҫ мар тавар туянма 27 тенкӗ сахалтарах кирлӗ иккен, пулӑшу илме — 51 тенкӗ сахалтарах.

Ҫапла вара вӑй питтисене пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫене

8837 тенкӗ (вӑл 51 тенкӗ чакнӑ) хӑварнӑ, пенсионерсем валли – 6849 тенкӗ (2 тенкӗ ӳстернӗ), ачасем валли — 8420 рублей (11 тенкӗ пысӑклатнӑ).

Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне хатӗрленӗ статистикӑна ӗненес тӗк, Шупашкарта 500 пин ытла ҫын пурӑнать. Кун пирки Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков хулан социаллӑ экономика аталанӑвне пӗтӗмлетнӗ чухне каланӑ.

Демографи лару-тӑрӑвӗ лайӑх пулни Шупашкара геоурбанистсен классификацийӗ енӗпе Раҫҫейри чи пысӑк хуласен ушкӑнне кӗме май панӑ. Шупашкарта ҫур миллион ҫын пурӑнни пирки Чӑвашстата пӗлтернӗ. Кирлӗ процедурӑсене тусан ку кӑтартӑва официаллӑ майпа ҫирӗплетӗҫ.

2015 ҫул тӗлне Шупашкарта 484 пин ҫын пурӑннӑ. 2016 ҫул тӗлне вара 491 пин ҫын унта тӗпленнӗ.

Раҫҫейре хӑйне евӗр танлаштарӑм хатӗрленӗ. Хальхинче хӑш регионти ҫынсем психиатртан пулӑшу ытларах ыйтнине тишкернӗ.

Статистикӑна РФ Сывлӑх сыхлавӗн министерстви тата тӗп психиатри институчӗ – В.П.Сербский ячӗллӗ психиатри тата наркологи тӗпче центрӗ хатӗрленӗ.

Хальлӗхе 2015 ҫул тишкерӗвӗ ҫеҫ паллӑ. Пӗлтӗрхи кӑтарту ҫуркунне паллӑ пулӗ. Танлаштарӑма ҫынсем психиатртан пулӑшу ыйтнине тӗпе хурса хатӗрленӗ.

Танлаштарӑмра малти вырӑна Кавказри регионсем йышӑннӑ. Унта сывӑ халӑх пурӑнать. Ун хыҫҫӑн – Мускав. Алтай, Чукотка, Ямал-Ненецк автономи округӗ, Пермь крайӗ, Красноярск крайӗ ҫыннисем психиатртан ытларах пулӑшу ыйтнӑ. Чӑваш Ен чи лӑпкӑ регионсен йышӗнче 48-мӗш пулнӑ.

Палӑртмалла: 2015 ҫулта пӗтӗмпе 4 миллион ҫынна яхӑн психиатри пулӑшавӗ ыйтнӑ.

Республикари юн илекен станци иртнӗ ҫул мӗнле ӗҫленипе паллаштарнӑ. Пӗлтӗр 1841 ҫын пӗрремӗш хутчен донор пулнӑ. Пӗтӗмпе 12062 ҫын юн панӑ.

Республикӑри юн илекен станцин тӗп тухтӑрӗ Любовь Яковлева каланӑ тӑрӑх, донорсем сахалланнӑ. Пӗлтӗр 20,5 донаци тунӑ. Аппарат мелӗпе процедура тунӑ тӗслӗх нумайланнӑ.

Пӗлтӗр 11 пин ытла литр юн хатӗрленӗ. Плана 96 процент тултарнӑ. 1,7 пин литр плазма илнӗ.

Станцире юн илнисӗр пуҫне вырӑна тухса та ҫӳреҫҫӗ. Вӑтамран илес тӗк, 2016 ҫулта республикӑри кашни ҫын пуҫне 9 миллилитр юн хатӗрленӗ. Пӗлтӗр 10 пин ытла пациента 6 пин ытла донор юнӗн компонентне янӑ.

Донорсене пӗтӗмпе 439,14 тенкӗ панӑ. Пӗтӗмпе пӗлтӗр ку тӗлӗшпе 9 миллион ытла тенкӗ тӑкакланӑ.

Ҫулсерен Раҫҫейре ҫӗр-ҫӗр ҫын эрехпе наркӑмӑшланса вилет. Шел те, Чӑваш Енре те кунашкал тӗслӗхсем пур.

Роспортебнадзор пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗр пирӗн республикӑра 250 ытла ҫын эрех ӗҫсе вилнӗ. Пӗтӗмпе вара 1044 ҫын эрех-сӑрапа наркӑмӑшланнӑ. Кусем – шута илнӗ тӗслӗхсем ҫеҫ. Пульницӑна пулӑшу ыйтма пыман ҫынсем вара мӗн чухли паллӑ мар.

2015 ҫулпа танлаштарсан, 2016 ҫулта эрехпе наркӑмӑшланнӑ ҫынсен йышӗ 20 процент чакнӑ. 2015 ҫулта 1330 ҫын эрех ӗҫнӗ хыҫҫӑн хӑйсене япӑх туйнӑ. 2016 ҫулта вара кунашкал 1044 тӗслӗхе шута илнӗ.

Пӗлтӗр эрехпе наркӑмӑшланса 257 ҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ. 2015 ҫулта вара кӑштах нумайрах – 364 ҫын.

Чӑвашстат республикӑри ҫынсем пӗлтӗр мӗн чухлӗ ӗҫлесе илнине шутланӑ. Специалистсем ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, ҫынсен шалӑвӗ, 2015 ҫулпа танлаштарсан, 6,9 процент ӳснӗ.

Пӗлтӗр республикӑра пурӑнакан ҫынсем вӑтамран 22736,3 тенкӗ ӗҫлесе илнӗ.

Ӑҫта вӑй хуракансем ытларах ӗҫлесе илеҫҫӗ-ха? Ӑслӑлӑх тӗпчевӗ енӗпе ӗҫлекен компанисенче (44,9 пин тенкӗ), финанс ӗҫӗн организацийӗсенче (37 пин тенкӗ), социаллӑ страхлав компанийӗсенче (34 пин тенкӗ), электрохатӗр кӑларакан предприятисенче (35,6 пин тенкӗ).

Чӑвашстат Чӑваш Енри халӑх йышне шутланӑ. Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, 2017 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне пирӗн республикӑра1235992 ҫын пурӑнать. Иртнӗ ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче ку кӑтарту 1236628 ҫынпа танлашнӑ.

Республикӑра халӑх йышӗ чакса пырать. Хуласенче 766202 ҫын пурӑнать. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан, 8138 ҫын ытларах. Ялсенче 469790 ҫын кун кунлать. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан, 8774 ҫын сахалрах.

Халӑх ытларах Шупашкарта тӗпленнӗ: 489158 ҫын. Муниципалитетсен хушшинче чи нумай йыш – Шупашкар районӗнче (62415). Унтан - Ҫӗрпӳ районӗ (35991), Канаш районӗ (35726). Чи сахал йыш – Ҫӗмӗрле районӗнче (9127).