Республикӑри хӑш-пӗр шкулта кӗрхи каникула ытти ҫулхинчен маларах янӑ. Ҫапла тума инкеклӗ лару-тӑру хистенӗ.
Иртнӗ эрнекун пӑрлӑ ҫумӑр тата йӗпе юр ҫунине пула тата ҫанталӑк сасартӑк сивӗтсе лартнине пула ҫутӑ пӑралукӗсем татӑлса пӗтнине нумайӑшӗ асӑрхарӗ ӗнтӗ, кун пирки пирӗн сайт хыпарланӑччӗ. Ку вӑхӑтра Шупашкарта троллейбуссем йӑпӑртлӑха чарӑнса илнине те, ял-хуласенчи микрорайонсем ҫутӑсӑр тӑрса юлнине те пиртен кашниех пӗлет. Хӑш-пӗр ҫӗрте ялсем халӗ те ҫутӑсӑр лараҫҫӗ.
Ҫутҫанталӑк ҫапла шар кӑтартнине кура республикӑра инкеклӗ лару-тӑру тесе йышӑну та кӑларнӑ.
Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, паян ирхи 9 сехетре Элӗк, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Ҫӗрпӳ, Шупашкар тата Етӗрне районӗсенчи 17 шкулпа 7 ача пахчи ҫутӑсӑр ларнӑ. Уйрӑмах кӑткӑс тӑрӑм Муркаш районӗнче иккен. Унта 25 шкултан тӑваттӑшӗнче, 14 ача пахчинчен тӑваттӑшӗнче ҫутӑ ҫук. Электричество ҫуккине кура ӑшӑ кӑмакисем ӗҫлеймеҫҫӗ. Шкулсенче ӑшӑ тата ҫутӑ ҫуккине кура ачасене кӗрхи каникула иртерех яма йышӑннӑ.
Юпан 17-мӗшӗнче каҫхине пӑрлӑ ҫумӑр тата йӗпе юр ҫунӑ май электролинисем пӑрланнӑ, хӑш-пӗр ҫӗрте татӑлнӑ. Ҫавна май Чӑваш Енри темиҫе муниципалитет электричествӑсӑр тӑрса юлнӑ.
Электричество Элӗк, Вӑрнар, Красноармейски, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Етӗрне районӗсенче сӳннӗ. Юпан 18-мӗшӗнчи кӑнтӑрла тӗлне Элӗк, Муркаш, Шупашкар, Етӗрне районӗсенче ҫеҫ электричество пулман. Унти 47 ялта 4036 ҫын ҫутӑсӑр юлнӑ. Ҫав йыша виҫӗ шкулпа виҫӗ ача пахчи кӗнӗ.
Авари пулнӑ вырӑнсенче Инкеклӗ лару-тӑру тытӑмӗн ӗҫченӗсем ӗҫленӗ.
Авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен тытӑнса Елчӗк районӗнчи Аслӑ Елчӗк ял тӑрӑхӗнче тавралӑха тасатассипе уйӑхлӑх ирттерессине пӗлтернӗ. «Кӗркунне пуҫтарса хӑварсан ҫуркунне ҫӑмӑлтарах пулӗ», — теҫҫӗ вӑл тӑрӑхрисем.
Ӗнер аслӑ елчӗксем тавралӑха тирпейлеме тухнӑ. Унта вырӑнти ял тӑрӑхӗнче ӗҫлекенсем, культурӑра тӑрӑшакансем хутшӑннӑ. Вӗсем ҫӑва территорине пуҫтарнӑ. Шалтине кӑна мар, тулаш енчен те. Йӗри-тавралли ҫӳп-ҫапа пухса вӗсем тиесе кайнӑ. Ляпун вӑрманне такамсем йӑлари хытӑ каяша пырса тӑкнине пуҫтарса тасатнӑ.
Сӑнсем (6)
Ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнчи канмалли кунсенче Кайӑксене сӑнамалли пӗтӗм тӗнчери кунсем иртнӗ. Акцие ҫынсем яланах йышлӑ хутшӑнаҫҫӗ-мӗн. Халиччен ҫунатлӑ туссемпе кӑсӑкланманнисем те ҫав вӑхӑтра кайӑксене хаваспах сӑнаҫҫӗ, вӗсен хисепне ҫырса пыраҫҫӗ.
Шӑмӑршӑ районӗнчи ачасен «Экоҫутӑ» экологи пӗрлешӗвӗ те акцие хутшӑннӑ. Вӗсен пуҫарӑвне вырӑнти «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗ кӑмӑлтан йышӑннӑ. Бинокль тата фотоаппарат илсе ачасем шырава тухса кайнӑ.
Кайӑксене сӑнама 25 ача хутшӑннӑ. Аслисем ертсе пынипе вӗсем вӑрмана каякан ҫул ҫинче тата вӑрман хӗрринче вырнаҫнӑ. Миҫе кайӑк курнине вӗсем шутласа ҫырса пынӑ.
Кӗҫнерникун Ҫӗнӗ Шупашкарти Тӗкӗрҫ (Ельниковски) текен катара экологи сукмакӗ уҫӑлнӑ. Анчах ӑна хальлӗхе официаллӑ лару-тӑрура уҫман иккен-ха.
Хӑйне евӗр пулӑма, тунтикун, юпан 6-мӗшӗнче, палӑртӗҫ. Экологи ҫулне ҫума Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийнче тӑрӑшакан тӳре-шара тата Шупашкарти ГЭСра тар тӑкакансем ҫитмелле-мӗн.
Йывӑҫран тунӑ кӳлепесем катана уҫӑлма пырса ҫӳрекенсене хӑйсен илемӗпе савӑнтарӗҫ. Хайхисем пӗтӗмпе вуннӑ ытла. Вӗсене бензинпа ӗҫлекен пӑчкӑпа касса кӑларса хатӗрленӗ. Хӑйсен ҫакӑн пек пултарулӑхне кӑтартма тӗчен тӗрлӗ кӗтесӗнчи (ҫапла каласан та юрать, мӗншӗн тесен хамӑр ҫӗршыврисем кӑна мар, ютран килнисем те пур) ӑстасем пухӑннӑ. Ҫавсем хушшинче — Украинӑри, Белоруҫ Республикинчи, Германинчи, Казахстанри маттурсем. Вӗсем ӑсталанӑ та ҫакӑн пек илеме.
Сӑнсем (4)
Нумаях пулмасть республика шайӗнче иртнӗ пултарулӑх конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Вӑл пӗтӗм Раҫҫейри «Раҫҫей аллейи» акципе килӗшӳллӗн иртнӗ. Кун пирки ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви пӗлтерет.
Конкурс йӗркелӳҫи — «Чӑваш Республикин ҫанталӑк территорисене тата объекчӗсене уйрӑмах сыхлакан дирекци». Конкурса ытларах Чӑваш Республикин паллине кӑтартакан ӳсентӑран кандидачӗсене сӑнӳкерчӗкӗсене тӑратнӑ.
Республика шайӗнче иртнӗ «Раҫҫей аллейи» сӑнӳкерчӗксен конкурсӗнче ҫаксем ҫӗнтернӗ: Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Тумликассинче пурӑнакан Алина Карпова (салтак тӳми), Ҫӗмӗрле хулинчи Николай Кондратьев (юман), Шупашкарти Людмила Майорова (хӑмла).
Пӗрисем вараланӑ хыҫҫӑн теприсене тирпейлесе ҫӳресси кӑмӑллах мар та, анчах нимӗн те тӑваймӑн. «Симӗс хула» обществӑлла экологи организацийӗ ҫавӑн пек ырӑ ӗҫ пурнӑҫлать те. Авӑнӑн 30-мӗшӗнче вӑл «Пӗчӗк юханшывсен таса пуласлӑхӗ» проекта пурнӑҫласа «Ҫырансене хӳтӗлетпӗр» акци ирттерет.
Ҫав кун хастарсем Шупашкарти Трусиха тата Кӑкшӑм юханшыв ҫыранӗсене тирпейлӗҫ. Акцие кӑмӑл пуррисене пурне те йыхравлаҫҫӗ. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ: 8-927-867-61-38 е alekseev-fedor@mail.ru электрон почтӑпа ҫырса яма юрать.
Чӑваш Енре ҫулталӑк вӗҫне «Халӑх тӗрӗслевӗ» портал ӗҫлесе каймалла. Ку кашни ҫынна пӑшӑрхантаракан ыйтӑва республика Правительствине тӗнче тетелӗпе усӑ курса яма май парать.
Сайта Патшалӑх услугисен порталӗнчен харпӑр пӳлӗм урлӑ кӗме пулать. Ҫӗнӗ порталӑн тӗллевӗ — республикӑри халӑхӑн шухӑшне пӗлесси, ҫивӗч ыйтусен мониторингне тӑвасси.
«Халӑх тӗрӗслевӗ» портала ыйтусене 8 енпе йышӑнаҫҫӗ: ЖКХ, ҫыхӑну, социаллӑ тытӑм, услам, экологи, хӑтлӑх тата инфратытӑм, ҫулсем, ял хуҫалӑхӗ. Текст ҫумне сӑнӳкерчӗк тата видеоматериал ҫирӗплетме пулать. Модератор информацие тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн министерствӑна ярса парать. Ыйтӑва 10 кунра пӑхса тухаҫҫӗ.
2010 ҫулта ҫуннӑ вӑрман вырӑнне хунавсем лартас ӗҫ ҫӗнӗрен пуҫланнӑ. ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак акцие организацисем, ҫынсем хастар хутшӑнаҫҫӗ.
Нумаях пулмасть Ҫурҫӗр поселокӗнче ҫынсем Шупашкар вӑрман хуҫалӑхӗн ӗҫченӗсемпе пӗрле 180 ҫӗпӗр кедрӗ лартнӑ. Ҫавӑн пекех вӗсем ҫӑка, вӗрене лартнӑ.
ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫапла майпа кӑҫал пуҫӑннӑ ӗҫе малалла тӑснӑ. Аса илтерер: ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче те ҫуннӑ вӑрман вырӑнӗнче хунавсем лартнӑ. Ҫавӑн пекех Пӗтӗм Раҫҫейри йывӑҫ лартмалли кун Атӑл леш енче кедр аллейи чӗрӗлнӗ.
Шупашкар районӗнчи Иккасси ялӗнче урнӑ тилӗ йытта тапӑнни пирки пӗлтернӗччӗ. Иккассинче урнӑ чир сарӑлас хӑрушлӑр пуртан ЧР Патшалӑх сунарпа пулӑ служби тилӗсен йышне нормӑна кӗртме йышӑннӑ.
Ведомство ертӳҫи Владимир Кузюков пӗлтернӗ тӑрӑх, урнӑ чир «кӑвайтне» тупнӑран ҫакнашкал йышӑну тунӑ. Авӑнӑн 15-мӗшӗнчен тилӗсене тытма юрать. Ку йышӑну ҫитес ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗччен вӑйра пулӗ.
Палӑртмалла: халӗ тилӗ тытакан сахал, мӗншӗн тесен унӑн тирӗ питех кирлӗ мар-мӗн. Тилле тытма йывӑр. Ӑна тытакан специалист та сахал-мӗн.
-9.7 °C