Ольга Паланӑн « Уй варринче» фильмӗ Новороссийскри «Ҫӗнтерӳҫӗсен еткерӗ» Пӗтӗм Раҫҫейри кинофестивальте ҫӗнтернӗ.
Унта 300 ытла ӗҫ тӑратнӑ. Вӗсен йышӗнче чӑваш колоричӗллӗ кинокартинӑна «Истори еткерлӗхӗ пирки ӳкернӗ чи лайӑх музыка фильмӗ» ятарлӑ номинацире палартнӑ.
Ольга Палан – Чӑваш Енри кинематонграфистсен пӗрлӗхен пайташӗ.
Искусство тата вӑхӑт
Мускаври «Центрнаучфильм» киностуди ӳкернӗ «Дело его жизни» документлӑ фильма иртнӗ ӗмӗрӗн 70–80 ҫулӗсенче ҫӗршыври кинотеатрсемпе клубсенче час-часах кӑтартнӑ, аслӑ тата вӑтам шкулсенче усӑ курма ун копийӗсене ансӑр пленка ҫине куҫарнӑ. Педагогика ветеранӗсен тӗлпулӑвӗсенче, юбилей каҫӗсенче те ӑна хапӑл тусах ҫавӑрттарнӑ. 20 минута пыракан картинӑна чӑвашсен ҫӗнӗ ҫырулӑхӗ 100 ҫул тултарнине халалланӑ, унта Иван Яковлев пурнӑҫӗн тӗрлӗ тапхӑрсене, вӑл тунӑ ӗҫсен историлле пӗлтерӗшне кӗскен те витӗмлӗн уҫса кӑтартнӑ.
Чӑваш педагогика университетӗнчи Иван Яковлевӑн музейӗн заведующийӗ Мария Илларионова тата Вагиз Гималиев доцент нумай ҫул иртсен ҫак фильма мӗнле ӳкерни ҫинчен «Вестник ЧГПУ» журналта (2019, 1 №) ҫырса кӑтартнӑ. Унта тӗпрен илсен ҫакна палӑртнӑ: Х1Х – ХХ ӗмӗрсенчи Раҫҫейре анлӑ сарӑлнӑ ҫутлӑх идейисене тата Иван Яковлевич кун-ҫулне кино чӗлхипе уҫса кӑтартма ҫӑмӑл пулман, анчах Давид Дубинский режиссер ертсе пынӑ пултарулӑх ушкӑнӗ палӑртнӑ тӗллевсене ӑнӑҫлӑ пурнӑҫланӑ.
«Смешарики» мультфильмӑн Чӑваш Ен пирки сери тухнӑ. Унта республикӑри ремесла пирки каласа кӑтартнӑ. Ҫапла пӗлтерет «Смешарики» проект кӑларакан «Рики» ГК пресс-служби.
Проект Культура пуҫарӑвӗсен президент фончӗ пулӑшнипе пурнӑҫланать. Мультфильмри сӑнарсем Чӑваш Ене унти культура пирки пӗлес тесе кайнӑ. Кар-Карыч республикӑри ҫӗр ӗҫӗ, утар ӗҫӗ пирки, йывӑҫран касса кӑларасси ҫинчен каласа кӑтартать. Хӑва пылӗ Лосяша питӗ тӗлӗнтернӗ, вӑл унччен ку усӑсӑр йывӑҫ тесе шутланӑ.
«Чӑваш Ен» патшалӑх телерадиокомпанийӗн журналисчӗ Алексей Енейкин Кемӗр чӑвашӗсем ҫинчен фильм ӳкернӗ. Ӑна вӑл «Пурӑнатпӑр-ха, тӑван» ят панӑ.
Ҫӗпӗре тата тайгана чӑвашсем иртнӗ ӗмӗр пуҫламӑшӗнче йышлӑн куҫса кайса ҫӗнӗ ялсем пуҫарса янӑ.
Алексей Енейкин пӗлтернӗ тӑрӑх,
Кузбасра пурӑнакан пиншер чӑваш тӑван халӑхӑмӑрӑн культурине аталантарать. Промышленность районӗнчи Ивано-Родионовск ялӗнче пурӑнакан Курицынсен ҫемйи уйрӑмах ырӑ тӗслӗх кӑтартать-мӗн.
Юхма Мишшин повеҫӗ тӑрӑх Марат Никитин режиссёр ӳкернӗ «Истори деда Азамбая» фильм ҫитес эрнере проката тухӗ. Ӑна юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Шупашкарти «Ҫеҫпӗл» кинотеатрта 13 сехет те 30 минутра кӑтартӗҫ. Унсӑр пуҫне фильма ҫавӑнтах чӳк уйӑхӗн 2-мӗшӗнче 14 сехет те 30 минутра кӑтартӗҫ. Билет хакӗ — 200 тенкӗ.
Фильма ӳкерме 1 миллион тенкӗ тухса кайнӑ. «Ҫамрӑксен хаҫатӗнче» пӗлтернӗ тӑрӑх, рольсене Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артисчӗсем тӳлевсӗр вылянӑ. Тӗп роле, Азамбая, РФ тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Чӑваш халӑх артисчӗ Василий Павлов калӑпланӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫуралса ӳснӗ режиссер Марат Никитин Юхма Мишшин «Несжатый сноп незасеянного поля» повеҫӗ тӑрӑх «Истори деда Азамбая» ятлӑ фильм ӳкернӗ. 62 минута тӑсӑлаканскер юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗнче проката тухӗ.
Кинона кинозалсенче, ҫав шутра округсенче те, курма пулать. Билет 200 тенкӗ тӑрать, ӑна «Пушкин карттипе» те туянма май пур. Тӗп роле Чӑваш халӑх артисчӗ Василий Павлов вылянӑ. Сюжечӗпе кӗскен паллаштарар.
Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи пӗтнӗренпе 4 ҫул иртнӗ. Ватӑ Азамбай пӗртен-пӗр ывӑлӗ Илепер вӑрҫӑра пуҫ хунине халӗ те ӗненмест. Унӑн шӑпине пӗлес тесе вӑл Мускава ҫыру та янӑ, хурав кӗҫ-вӗҫ ҫитмелле. Илепере савнийӗ Силимпи те кӗтет. Вӑл ӑна фронтран кӗтсе илме шантарнӑ-ҫке-ха. Сӑртлӑ вырӑнта Илепертен юлнӑ пӗртен-пӗр япала пур: вӑл лартнӑ йывӑҫ. Унпа юнашарах Силимпин йывӑҫӗ ешӗрет. Ывӑлне кашни кун кӗтекен Азамбай йывӑҫ патне кайса унпа сехечӗ-сехечӗпе калаҫать.
Пӗррехинче йывӑҫ патӗнчен таврӑнсан Азамбай чирлесе ӳкет. Ун чухне тӗлӗк курать: вӑл тупӑкра выртать пек, унпа юнашар тахҫанах вилнӗ аслашшӗ Акмарса утса ҫӳрет. «Санӑн ҫакӑ хуйхӑ-и? Пӗр ывӑл ҫеҫ вӑрҫӑран таврӑнман!
Чӑваш Енре «Парӑм» фильм ӳкерме пуҫланӑ. Сценари авторӗ тата режиссӗрӗ — Зоя Илларионова. Кун пирки Николай Семёнов режиссёр халӑх тетелӗнчи хайӗн страницинче пӗлтернӗ.
«Чӑваш киновӗшӗн хыпса ҫунакан хастарсем малалла кино ӳкереҫҫӗ. Хальхинче йыша пуҫтараканӗ Зоя Илларинова пулса тӑчӗ, вӑлах сценари авторӗ, вӑлах режиссёр, ҫавӑн пекех тӗп роле калӑплакан та. Ку уншӑн (режиссёр тивӗҫӗ) иккӗмӗш фильм.
Пулас фильм ячӗ — «Парӑм». Сюжет тӑрӑх йывӑр чире пула канлӗхне ҫухатнӑ хӗрарӑм амӑшӗнчен юлнӑ парӑма татса пама тӗв тӑвать», — хыпарланӑ маларах асӑннӑ ҫӑлкуҫра.
Фильма ӳкерме пуҫтарӑннисем хӑй вӑхӑтӗнче пурте Владимир Карсаков(10.09.1961-02.09.2019) патӗнче вӗреннӗ иккен. «Вӑл ку тӗнчӗрен уйрӑлса кайнӑранпа 5 ҫул ҫитрӗ ӗнтӗ, хамӑрӑн ӗҫпе унӑн ҫутӑ сӑнарне асра тытас тетпӗр», — тесе ҫырнӑ Николай Семёнов.
Фильма Патӑрьел тӑрӑхӗнчи Именкасси, Чӑваш Ишекӗ, Арапуҫ ял таврашӗсенче ӳкернӗ.
Улатӑрта ҫуралса ӳснӗ Михаил Гудошников ҫӗршывра паллӑ ҫын пулса тӑнӑ. 34 ҫулта кӑна вӑл, 41 фильмра ӳкерӗнме ӗлкӗрнӗ ӗнтӗ. Ҫавӑн пекех вӑл Мускаври никама пӑхӑнман театрта вылять.
Михаил Улатӑрта 1990 ҫулта ҫуралнӑ, унти 11-мӗш шкулта вӗреннӗ. Шкул хыҫҫӑн Чӗмпӗрти патшалӑх университетне «театр тата кинон драма артисчӗ» специальноҫпе вӗреннӗ. Унтан вӑл Мускава куҫса кайнӑ, киносенче, сериалсенче ӳкерӗнме тытӑннӑ. Михаил «Интерны» Полинӑн каччи), «След», «Прокурорская проверка», «Универ. Новая общага» (Кристинӑн каччи), «Анатомия убийства-3», фильмы «Временно недоступен», «Горячая точка», «Ловушка для королевы», «Калашников», «Три девицы» тата ытти фильмра ӳкерӗннӗ.
| ҪУР | 21 |
Паян, ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, Чӑваш халӑх поэчӗ Геннадий Айхи ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитрӗ. Ҫак сумлӑ юбилея «Культура» телеканал хӑйне майлӑ палӑртать – прайм-таймра, 19 сехет те 45 минутра «Сестра» документлӑ фильм эфира тухать. Кӑларӑм 45 минутлӑха пырать. Ӑна Айхи йӑмӑкне, чӑвашсен паллӑ ҫыравҫине тата куҫаруҫине Ева Лисинӑна халалланӑ. Илемлӗ сӑмах ӑстисен – пиччӗшӗпе йӑмӑкӗн – пултарулӑхне кӑмӑллакансене чӑн-чӑн парне кӗтет теме пулать. Каҫхине пӑхма май килмесен кулянма кирлӗ мар: ҫӗрле, ҫурҫӗр иртни 2 сехет те 15 минутра ӑна тепӗр хут кӑтартаҫҫӗ. Ыйхӑ вӗҫнисем те вӑхӑта ҫавна май усӑллӑ ирттерӗҫ.
Аса илтеретпӗр: унччен маларах Ева Лисина ҫинчен «Культура» телеканалпа тепӗр кӑларӑм пулнӑччӗ – «Письма из провинции» ярӑмпа «Ева» фильм кӑтартнӑччӗ. Ку хутӗнче те кӑларӑма Алексей Айхи композитор кӗввипе илемлетнӗ.
Чӗмпӗрте хальхи чӑваш алфавитне йӗркеленӗ Иван Яковлев тата унӑн мӑшӑрӗ Екатерина Бобровникова (вӑл Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗн хӗрарӑмсен уйрӑмне 40 ҫул ертсе пынӑ) пирки фильм ӳкерме тытӑннӑ. «Иван и Екатерина. Победа на двоих» ятлӑ вӑл.
Фильма грант укҫипе ӳкереҫҫӗ. Ун валли 1 миллион та 489 пин тенкӗ уйӑрнӑ. Проект авторӗсем тепӗр 1 миллион та 509,7 пин тенкӗ хывӗҫ. Фильма Чӗмпӗр облаҫӗнче, Тутарстанра, Мускавра, Чӑваш Енре ӳкерӗҫ. Унӑн хӑтлавӗ 2025 ҫул пуҫламӑшӗнче иртмелле.
Фильм авторӗ тата режиссерӗ - Наталья Цуканова.
+8.3 °C