Ҫурла уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Ҫӗмӗрлере ҫӳп-ҫап купи ҫунма пуҫлани пирки пӗлтернӗччӗ. Юрать-ха, пушарнӑйсем тата ҫав вырӑнта ӗҫлекенсем ҫулӑма сарӑлма паман, сӳнтернӗ.
Ун чухне вырӑнти тӳре-шара ҫӳп-ҫап купи хӑй тӗллӗн ҫунма тытӑнма пултарни пирки каланӑччӗ. Анчах пӗр эрнерен вӗсен шухӑшӗ улшӑннӑ, пушар урӑх сӑлтава пула тухнине каланӑ.
Ҫӳп-ҫап купине пӑхса тӑракан «Коммунальщик» предприяти директорӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, свалкӑна ятарласа чӗртсе яма пултарнӑ. Специалистсем ҫакна ахальтен палӑртман: ҫулӑм питӗ хӑвӑрт сарӑлнӑ, унччен вара нимӗн те мӑкӑрланман. Коммунальщиксем полицие заявлени ҫырнӑ.
Паян ҫур ҫӗр иртсен Комсомольски районӗнчи Анат Тимӗрчкасси ялӗнче пушар алхаснӑ. Ҫулӑм икӗ пӳрте тӗп тунӑ.
Инкеклӗ лару-тӑру министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, пушар тухнине ҫур ҫӗр иртни 3 сехет тӗлӗнче курнӑ. Ҫунса кайнӑ пӗр ҫуртӗнче пурӑннӑ хӗрарӑм пушартан ҫӑлӑнас тесе иккӗмӗш хутран сикнӗ. Ҫапла вӑл аллине амантнӑ, ӑна тухтӑрсем пулӑшнӑ.
Паян ирхине Муркаш районӗнчи «Хӗвеллӗ» сад юлташлӑхӗнче те пушар пулнӑ. Унта хуралтӑ таврашӗсем кӗле ҫаврӑннӑ.
Паянхи ир тӗлне Мари вӑрманӗсенчи пушар сарӑлассине чарнӑ, ҫулӑма сӳнтернӗ. Халӗ 27 гектар ҫинче вӑрман уҫҫӑн ҫунмасть. Кун пирки кӳршӗри Инкеклӗ лару-тӑру министерстви пӗлтерет.
Халӗ пушарнӑйсем ҫулӑма ҫӗнӗрен алхасма парас мар тесе сыхӑ тӑраҫҫӗ. Пушар пулнӑ вырӑнсенче торфяниксем ҫине шыв тӑкаҫҫӗ, шурлӑхлӑ вырӑнсенче ҫӗре сухалаҫҫӗ.
Юлашки талӑкра 3 вертолет 222 тонна шыв сапнӑ. Паян 4 вертолет вӗҫнӗ, 105 техника, 500 ытла ҫын ӗҫленӗ.
Ҫурла уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, паян, пӗлтернӗ тӑрӑх, Мари Элте ҫунакан вӑрмансен лаптӑкӗ чакнӑ. Малтан 54 гектар ҫӗр ҫинче ҫулӑм алхаснӑ пулсан халӗ – 27 гектар ҫинче.
Кӳршӗ регионта инкеклӗ лару-тару режимӗ вӑйра. Ҫунакан вӑрмана сӳнтерес ӗҫ малалла пырать. Пушарпа 1 пин ҫын кӗрешет. Ҫав шутра хӑйирӗкҫӗсем те пур. Ҫавӑн пекех 175 техника пушара сӳнтерет. РФ Инкеклӗ лару-тӑру министерствин Ка-32 тата Ми-8 самолечӗсем сывлӑшран ҫулӑм ҫине шыв тӑкаҫҫӗ. Тепӗр йывӑр 18 техника пушарпа кӗрешет.
Вӑрман ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑ ялсем патӗнче ҫулӑм ан куҫтӑр тесе ҫӗре сухаланӑ, ҫынсене эвакуациленӗ.
Ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче каҫхи 9-10 сехетре Йӗпреҫ районӗнчи Хирти Выҫли ялӗнче ҫурт ҫунма тытӑннӑ. Унта пурӑнакан ҫемье – арӑмӗпе упӑшки тата 12 ҫулти ывалӗ – урама ҫарранах чупса тухнӑ.
Вӗсем каҫхине тӗтӗм шӑршипе вӑраннӑ. Ҫав вӑхӑтра пӳртре ҫулӑм алхаснӑ ӗнтӗ. Ҫемье урама ҫара уранах чупса тухнӑ, нимӗн те илсе ӗлкӗреймен, докуменчӗсем те ҫунса кайнӑ.
Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, пушар электропралук юсавсӑр пулнӑран тухнӑ. Ҫемье ҫуртсӑр юлнӑ, вӗсене пулӑшу кирлӗ. Ыйтса пӗлмелли телефон – 89279988242, Галина Андреевна Хамидулина.
Вӑрмар районӗнчи Ҫиҫтӗпе ялӗ ҫывӑхӗнче ял хуҫалӑх пӗлтерӗшлӗ ҫӗр ҫинче типӗ курӑк тата тӗмсем ҫуннӑ. Кун пирки пушарнӑйсене ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче 13 сехет те 45 минутра пӗлтернӗ.
Ҫулӑм 70 гектар ҫӗр ҫинче алхаснӑ. Ӑна сӳнтерме Сӗнтӗрвӑрри тата Канаш районӗсенчи вӑрман хуҫалӑхӗнчи ӗҫченсем ҫитнӗ. Пушара 5 техника сӳнтернӗ.
Ҫулӑмпа кӗрешме Вӑрмар районӗнчи 20 ҫын ҫитнӗ. Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Дмитрий Иванов тата Кавал ял тӑрӑхӗн ертӳҫи Алексей Николаев та вырӑнта пулнӑ.
Ҫурла уйӑхӗн 18-мӗшӗнче 14 сехет те 20 минутра пӗрлехи диспетчер службине Ҫӗмӗрлери ҫӳп-ҫап полигонӗ ҫунни пирки шӑнкӑравласа пӗлтернӗ.
Вырӑна пушарнӑйсем ҫитнӗ. Вӗсем тата свалкӑра ӗҫлекен ҫынсем ҫулӑма сӳнтерме пултарнӑ. Пушар вырӑнне Ҫӗмӗрле районӗн администрацийӗн пуҫлӑхӗ Валерий Шигашев та ҫитнӗ.
Аса илтерер: кӑҫал ҫулла Улатӑрти ҫӳп-ҫап купи нумай вӑхӑт ҫунчӗ. Унти ҫулӑмпа пушарнӑйсем 1,5 уйӑх кӗрешнӗ.
Атӑл леш енче Мари вӑрманӗсем ҫунма тытӑннӑ. Пушар вӑйлах алхасать. «Ҫыхӑнура» форумра каҫхине ӳкернӗ сӑнсене вырнаҫтарнӑ. Сӑнсене Карась кӳлӗ патӗнче ӳкернӗ. Вӗсене пӑхсанах паллӑ: пушар питӗ пысӑк лаптӑкра алхасать.
Пушар лаптӑкӗ, шел те, пысӑклансах пырать. Ӗнер Сосновый Бор поселокӗнчи ҫынсене эвакуациленӗ.
Шупашкарта тӳррӗн каҫас тӑк ҫунакан вырӑн пирӗнтен 40 ҫухрӑмра.
Шупашкар районӗнчи Ҫӗктер поселокӗнче вырнаҫнӑ «Солнечный берег» (чӑв. Хӗвеллӗ ҫыран) санаторире пушар тухнӑ. Унтан 240 ҫынна эвакуацилеме тивнӗ.
Пушар ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, 22 сехет тӗлӗнче алхасма тытӑннӑ. Вут-ҫулӑм бассейнӑн ӗҫ пӳлӗмӗсенчен пӗринче тухнӑ. «Хӗрлӗ автан» стенана тата маччана сиенленӗ.
МЧСӑн Чӑваш Енри управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӑлавҫӑсем ҫитиччен санаторирен 240 ҫынна эвакуациленӗ, никам та шар курман.
12 тӑваткал метр лаптӑк ҫинчи пушара 20 минутра сӳнтернӗ. Инкек сӑлтавне тӗпчевҫӗсем палӑртӗҫ.
«Сӑрҫи» заповедникре пушар алхасни пирки пӗлтернӗччӗ. Вӑйлӑ ҫулӑма сӳнтернӗччӗ-ха, ҫапах пушарнӑйсем унтах пулнӑ, юлнӑ кӑвара сӳнтернӗ.
Заповедникри пушара тинех сӳнтерсе пӗтернӗ. Анчах савӑнма иртерех, ҫулӑм каллех вӑй илсе ялкӑшма пултарать. «Хӗрлӗ автанпа» 37 ҫын, 13 техника кӗрешнӗ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, пушар ҫулӑмпа асӑрханмасӑр усӑ курнӑран тухнӑ.
Юрать-ха, пушарнӑйсем ҫулӑма шурлӑха ҫитме паман. Унта торф 2 метр хулӑнӑш. Аса илтерер: заповденик ҫурла уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ҫунма пуҫланӑ. Ҫулӑм 9 гектар ҫӗр ҫинче алхаснӑ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (14.05.2025 03:00) пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 745 - 747 мм, 10 - 12 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Золотницкий Николай Иванович, чӑваш чӗлхе пӗлӗвӗн никӗсне хываканӗ, тӗпчевҫӗ, этнограф вилнӗ. | ||
| Оболенцев Никита Иванович, ҫыравҫӑ, драматург, Чӑваш ССР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫленӗ ҫуралнӑ. | ||
| Репьях Станислав, украин сӑвӑҫи, Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ ҫуралнӑ. | ||
| Дементьев Пётр Васильевич, СССРта авиапром ӗҫне пуҫаракансенчен пӗри вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |