Вӑрнар районӗнчи Кульцав ялӗ — СССР халӑх артисчӗн, паллӑ опера юрӑҫин Максим Дормидонтович Михайловӑн тӑван ялӗ. Тӗнче шайӗнчи ят-сумлӑ юрӑҫ ҫут тӗнчене килнӗ вырӑнти культура вучахӗ те хӑтлӑ пулмалла тесе шӑхӑшлаҫҫӗ вӑл тӑрӑхрисем. Турра шӗкӗр, шухӑшлаҫҫӗ кӑна мар, ӗмӗте пурнӑҫа кӗртме пултарнӑ.
Культура ҫуртен юсама кӑҫал 1 миллион та 55 пин тенкӗ укҫа уйӑрнӑ. Ку суммӑран пысӑк пайне, 844 пинне, республика хыснинчен пӑхса хӑварнӑ, ыттине вырӑнти хыснара тупнӑ.
Юсава ирттерме шаннӑ подряд организацийӗ ҫурт ҫивиттине юсанӑ, чӳрече рамисене ылмаштарнӑ. ку ӗҫе тума 828 пин тенкӗ тухса кайнӑ. ытти укҫапа вентиляции ҫулӗсене юсанӑ, чӳречене ҫӗнӗрен лартнӑ.
Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ 75 ҫул тултарнине савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура палӑртма хатӗрленет. Уяв мероприятине асӑннӑ учреждени Чӑваш Ен Элтеперӗн гранчӗ шучӗпе йӗркелӗ.
«Ҫитмӗл пиллӗкмӗш кӗркунне. Ӳнерти пурнӑҫ (Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ 75 ҫул тултарнине халалласа)» ят панӑ мероприятие чӳкӗн 7-мӗшӗнче ирттерӗҫ. Тепӗр кунхине уяв Вырӑс тата ют ҫӗршыв ӳнерӗн пайӗнче (вӑл Шупашкарти Константин Иванов урамӗнчи 4-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ) малалла тӑсӑлӗ.
Мероприяти программине «Ҫитмӗл пиллӗкмӗш кӗркунне. Ӳнерти пурнӑҫ (Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ 75 ҫул тултарнине халалласа)» пресс-конференцие, «Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ. Пухмачсен историйӗ. Чи лайӑх хайлавсем» альбом-каталог хӑтлавне, Шупашкар тӑрӑх кӑтартса ҫӳрессине, юбилея халалланӑ курава, «Классика» юрӑ капеллин музыка саламне, П.П. Беньков живописҫӑ ҫуралнӑранпа 135 ҫул ҫитнине халалланӑ «ҫавра сӗтеле» кӗртнӗ.
Чӑваш наци музейӗн курав центрӗнче «Мӑкшӑ — Чӑваш Енре» курав уҫӑлнӑ. Экспозици «Чӑваш республикинчи наци пӗрлешӗвӗсем» ярӑм куравне малалла тӑсать.
Шупашкар хулин Ленин район администрацийӗн пресс-релизӗнче каланӑ тӑрӑх, курава Наци музейӗн директорӗ И.П.Меньшикова уҫнӑ. Вӑл хӑнасене саламланӑ май курава йӗркелеме пулӑшнӑшӑн тав тунӑ.
ЧР Культура министерствин этноконфесси хутшӑнӑвӗсен пайӗн пуҫлӑхӗ С.Д.Казаков кунашкал куравсем республикӑри этника хутшӑнӑвне лайӑх витӗм кӳнине палӑртнӑ. Мероприятие Чӑваш Республикинчи «Мӑкшӑ культура центрӗ» общество организацийӗн Шупашкарти уйрӑмӗн председателӗ Л.П.Петрякова килнӗ. Вӑл центр пуҫланнӑ историе каласа кӑтартнӑ, унӑн пӗлтерӗшӗ пирки каланӑ.
Ҫавӑн пекех курав уҫӑлнӑ ҫӗрте Наци вулавӑшӗн пай пуҫлӑхӗ Н.М.Вишневская, Культурӑпа халӑх пултарулӑхӗн ҫурчӗн пай пуҫлӑхӗ С.Г.Лаврентьева пулнӑ. Чӑваш наци музейӗн этнографи секторӗн заведующийӗ С.В.Недвигина куравра экскурси ирттернӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнче хӑйсен ентешӗсене, Чӑваш патшалӑх драма театрӗн артисчӗсене Ирина Садовниковӑн тата Николай Булаткина, халлланӑ «Асамлӑ чаршав» фестиваль малалла пырать.
Кашни ял тӑрӑхӗ чӑвашсен паллӑ драматургӗсен, ҫыравҫисен спектаклӗсене сцена ҫинче кӑтартаҫҫӗ. Юпан 14-мӗшӗнче Сӗнтӗкҫырминчи культура ҫуртӗнче Николай Терентьев пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ «Хӗрӗме калам та — кинӗм илттӗр» спектакль кӑтартнӑ. Пьесӑра — тин кӑна ҫемье ҫавӑрнӑ ҫамрӑксем пирки. Крахьян (Ирина Пакрушова) хӑйӗн пӗртен пӗр ывӑлне Мӗтрие (Вячеслав Корчагин) юратать, ӑна телей ҫеҫ сунать. Ывӑлне Маюкпа (Елена Самсонова) пӗрлештересшӗн…
Палӑртмалла: хӑйсем тӗллӗн ҫак ӑсталӑха вӗреннӗ артистсем сцена ҫине пӗрремӗш хут ҫеҫ тухмаҫҫӗ. Вӗсем выляни хальхинче те куракансен кӑмӑлне кайнӑ.
Сӑнсем (27)
Юпан 21-мӗшӗнче Шупашкарти Наци вулавӑшӗнче Тутар Республикинчи ЧНКА ҫумӗнчи Чӑваш писательсен пӗрлӗхӗн председателӗ Николай Сорокинӑн виҫӗ томлӑ «Вечная Волга» романӗн хӑтлавӗ пулать. Сумлӑ мероприяти умӗн «Сувар» вулаканӗсене автор хӑйӗнпе те, романпа та ҫывӑхрах паллаштарасшӑн.
Николай Сорокин Теччӗ районӗнчи Аслӑ Ӑнӑ ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Хусанта 8 ҫул «Советская Татария» хаҫатра ӗҫленӗ, унтан 37 ҫул ытла ИТАР-ТАСС-ра, халичченех ӗҫленӗ. Ҫав вӑхӑтрах Хусанти радиора «Атте-анне сассисем» ятлӑ чӑваш кӑларӑмӗсене пуҫарса янӑ, унтан «Сувар» хаҫата, «Шурӑмпуҫ» журнала уҫса 6 ҫул тӗп редактор пулса ӗҫленӗ. Хусан историйӗнче пирвайхи хут чӑваш чиркӗвне Параскева Пятница ятлине уҫнӑ.
Ҫав хушӑрах, укҫа ҫитменнипе-тӗр, кӗнекесем ҫырма тытӑннӑ. Малтан очерк пуххисем — «Рабочие династии», «Нижнекамский репортаж», «Над шишкинским бором рассвет» — тухнӑ, унтан повеҫсем: «Колесо жизни», «Купец с КАМАЗа», «Купцы новой России». Пӗлтӗр ӑна тата Тутарстанри чӑваш ҫыравҫисен пӗрлешӗвӗн ертӳҫине суйланӑ.
Юпан 20–24-мӗшӗсенче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ «Ачасем валли ҫыракан наци драматургӗсен пултарулӑх лабораторийӗ» регионсем хушшинчи лаборатори-форум ирттерет.
Мероприяти тунтикун, юпан 20-мӗшӗнче, 13 сехет те 30 минутра театрӑн Пӗчӗк залӗнче уҫӑлать. Ун чух пӗрремӗш лаборатори те иртӗ. Теми — юмахсемпе халапсем ачасене воспитани парассине витӗм кӳни. Беларуҫ Республикинчи Светлана Лаптева текен авторӑн «Небесные звонари» пьеса эскизне Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артисчӗ Наталья Шамбулина режиссер евӗр кӑтартӗ. Михаил Сунталӑн «Тӑм чӗлхе» пьесине те ҫав кун вуламалла. Ку та Наталья Шамбулина ӗҫӗ пулӗ. Унтан лаборатори ертӳҫи, ӳнер пӗлӗвӗн кандидачӗ Ирина Мягкова, Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ, эксперт-режиссер Валерий Персиков тата Сергей Фишер критик хутшӑннипе лабораторие сӳтсе явӗҫ.
Каҫхине, 18 сехет те 30 минутра, Наци спектаклӗсен фестивальне Калмӑкри А.Басангов ячӗллӗ наци драматурги театрӗн «Араш» спектакльне кӑтартӗҫ.
Ытти кун та лабораторисем ӗҫлӗҫ-ха. Наци спектаклӗсен фестивалӗ пынӑ май ытларикун, сӑмахран, Иосиф Трер лартнӑ «Ама кайӑк ҫулӗпе» спектакль кӑтартӗҫ.
Юпан 11-мӗшӗнче Элӗк районӗнче «Элӗк пики» конкурсӑн финалӗ иртнӗ. Унта 16-25 ҫулсенчи 8 пике хутшӑннӑ: Ксения Львова, Инесса Шашкина, Анастасия Порфирьева, Алена Александрова, Полина Никандрова, Кристина Вадимова, Лариса Емельянова, Мария Васильева.
Конкурсра хӗрсен сӑн-питне, пултарулӑхне, ӑсталӑхне, историпе культура, чӑваш йӑли-йӗркине пӗлнине, апат пӗҫернине хакланӑ. Пикесем 6 конкурсра хӑйсен вӑйне тӗрӗсленӗ.
Ҫапла майпа «Элӗк пики» ята Полина Никандрова ҫӗнсе илнӗ. Вӑл юпан 25-мӗшӗнче республика шайӗнче иртекен «Чӑваш пики» конкурсра Элӗк район чысне хӳтӗлӗ. Анастасия Порфирьева «Вице мисс» номинацире ҫӗнтернӗ.
Ксения Львова — «Сӑпайлӑ пике», Инесса Шашкина — «Ӑста пике», Алена Александрова — «Пултаруллӑ пике», Кристина Вадимова — «Кӑмӑллӑ пике», Лариса Емельянова — «Ҫепӗҫ пике», Мария Васильева — «Хӳхӗм пике».
«Ҫумӑр» мим-театр сцени ҫинче Чулхула артисчӗсем спектакль пӗрремӗш хут кӑтартнӑ. Олег Бурлаков режиссер Ҫӗнӗ Шупашкара ачасем валли «Тӗлӗнтермӗш ҫулӗ» постановка илсе килнӗ.
Сюжет ансат. Артистсен труппи кивӗ фургонта пырать, ӑнсӑртран полицейский ҫине кӗрсе каять. Фургона ыйхӑллӑ ӗне туртать. Айӑпран хӑтӑлас тесе вӗсем «цирк» кӑтартаҫҫӗ.
Актерсем труппӑра тӗрлӗрен. Вӗсем кашни расна ҫӗрте вӗреннӗ. Кашнин — хӑйӗн пултарулӑхӗ. «Ҫумӑр» мим-театр режиссерӗ Чулхула артисчӗсене Ҫӗнӗ Шупашкара ахальтен чӗнмен — вӗсем иккӗшӗ те пӗр жанрпа — пантомимӑпа — ӗҫлеҫҫӗ.
Чулхула артисчӗсен гастролӗ вӗҫленнӗ. Анчах шупашкарсемпе ҫӗнӗ шупашкарсене урӑх парне кӗтет: клоунада, пантомима, пластика фестивалӗ.
Республикӑра юпан 18–20-мӗшӗсенче Айхи кунӗсем иртӗҫ. Ӑна Чӑваш Енри «Айхи фончӗ» общество организацийӗ йӗркелет. Ҫак ӗҫе Ҫӗнӗ Шупашкарти Ю.Гагарин ячӗллӗ тӗп вулавӑш та хутшӑнӗ.
Айхи кунӗсенче ЧР Наци вулавӑшӗнче чӑваш халӑх поэчӗ ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалланӑ мероприятисем иртӗҫ. ЧР Информполитика министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак кунсенче Ҫӗнӗ Шупашкарти Ю.Гагарин ячӗллӗ тӗп вулавӑшӑн «Кӗнеке-пурнӑҫ: Геннадий Айхин Чӑвашри кунӗсем» проект пурнӑҫа кӗрӗ. Вӑл кӑҫал ЧР Элтеперӗн грантне ҫӗнсе илнӗ.
Айхи кунӗсем юпан 18-мӗшӗнче ЧР Наци вулавӑшӗнче пресс-конференцирен пуҫланӗ (12 сехетре). Ҫак кун Игорь Макаревич, Владимир Пики, Владимир Коновалов сӑнӳкерчӗкӗсен куравӗ ӗҫлеме тытӑнӗ. Кунсӑр пуҫне кӗнеке хӑтлавӗсем иртӗҫ. Наталия Азаровӑпа Татьяна Грауз поэтӑн «Расположение счастья» кӗнекине, Арсен Мирзаев Геннадий Айхи пирки аса илнӗ кӗнекене, Борис Чиндыков «Gennadi Ajhi «ŞICHӖ SӐVӐ» кӗнекене хӑтлӗҫ.
Иккӗмӗш кун Г.Айхин 12 чӗлхепе тухнӑ «Мир Сильвии» кӗнекине хӑтлӗҫ, ҫак кӗнекен ӳнерҫин Анастасия Новиковӑн куравӗ уҫӑлӗ.
Чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Анатолийпе Надежда Никитинсем тепӗр ҫӗнӗ шоу хатӗрлеҫҫӗ — хальхинче вӑл Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче иртӗ. Пуҫламӑшӗ 18 сехет ҫурӑра.
Питӗ пысӑк шоура сире ҫӗнӗ программа кӗтет. Сирӗн умра «Янташ» ушкӑн тата ытти паллӑ артистсем хӑйсен пултарулӑхӗпе савӑнтарӗҫ.
Билетсене культура керменӗн кассинче, «Детский мир» лавккара тата билет салатакансенчен туянма май пур.
Пурне те хапӑл туса кӗтеҫҫӗ.
+16.3 °C