Ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче йывӑр чире пула РСФСР тава тивӗҫлӗ тренерӗ, республика категориллӗ тӳре, чӑвашсен Красноярскри наципе культурӑпа автономийӗн хастар пайтаҫи Виктор Альгинов пурнӑҫран уйрӑлнӑ.
Красноярск тӑрӑхӗнчи чӑвашсем Виктор Николаевича хисепленӗ, вӑл вилнӗшӗн хурланнине пӗлтернӗ.
Виктор Альгинов 1948 ҫулхи пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Сахалин облаҫӗнче ҫуралнӑ. Красноярск крайӗнче 1962 ҫулта тӗпленнӗ. Ҫав ҫулах кӗрешме пуҫланӑ. 63 килограмчченхи виҫере ӑмӑртнӑ. 1976 ҫулта Красноярскри патшалӑх педагогика институтӗнчи физкультура факультетӗнчен вӗренсе тухнӑ. 1971 ҫултанпа тренер пулса ӗҫленӗ, СССР тата Раҫҫей спорт маҫтӑрӗсене 40 ытла хатӗрленӗ. Олимп ваййисен бронза призёрӗ С. Карамчаков та чӑвашсен тусӗн вӗренекенӗ пулнӑ. 1996 ҫулта «Ҫулталӑк учителӗ» пӗтӗм Раҫҫейри конкурс лауреачӗ пулнӑ.
Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗ Чӑваш чӗлхи кунне халалласа «Чӑваш чӗлхи илемӗ сӑвӑра» акци ирттерессине эпир пӗлтернӗччӗ.
Акцие Чӑваш Енри, Тутарстанри, Пушкӑртстанри, Самар тата Чӗмпӗр облаҫӗсенчи, Красноярск тӑрӑхӗнчи тата ытти ҫӗрти чӑвашсем хутшӑннӑ. Вӗсем чӑвашла сӑвӑ вуланӑ, ҫавна видеролик ӳкерсе тӗнче тетелне вырнаҫтарнӑ.
#люблючувашский (чӑв. чӑваш чӗлхине юрататӑп) хештэглӑ видероликсене ачасемпе студентсем те, воспитательсемпе вӗрентекенсем те, ваттисем те вырнаҫтарнӑ.
Сӑвӑ вулакансенчен чи ҫамрӑкки 3 ҫулта пулнӑ, чи асли - 83-ре. Шупашкар районӗнчи Праньккара пурӑнакан 83 ҫулти Клавдия Иванова Любовь Мартьянован «Кун килет те каять ҫаврӑнса» сӑввине хавхаланса вуланӑ, виҫҫӗри Ева Кириллова «Пукане яла каять…» хайлава тӑрӑшса каланӑ. Тӑвай районӗнчи Тӑрмӑшра ҫуралнӑ, халӗ тӗнчен тӗрлӗ кӗтесӗнче пурӑнакансем Константин Ивановӑн «Нарспи» поэминчи сыпӑка ушкӑнпа вуласа видеролик хатӗрленӗ.
Красноярск тӑрӑхӗнчи чӑвашсен автономийӗн ертӳҫи Геннадий Храмов тата вырӑнти «Подснежник» (чӑвашла ку сӑмах «Ҫеҫпӗл» тесе куҫать) вырӑнти телеканал тӗпелӗнче пулнӑ. Ансамбле Татьяна Каримова ертсе пырать. Кун пирки автономи Фейсбукри хӑйӗн страницинче хыпарланӑ.
Аякри йӑхташӑмӑрсем «Прима СТС» телеканал тӗпелӗнче ӗнер, пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, пулнӑ.
«Прима» телеканал патшалӑхӑн мар. Вӑл 1991 ҫулхи уйӑхӗн 20-мӗшӗнченпе ӗҫлет. 1999 ҫултанпа «Прима» СТС телеканалӑн программисене самай ретрансляциленӗ. Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен вӑл хӑйӗн программисене йӗркелеме тытӑннӑ.
Красноярск тӑрӑхӗнчи чӑвашсен автономийӗн ертӳҫи Геннадий Храмов тата чӑваш ансамблӗ хӑйсен ӗҫӗ-хӗлӗпе паллаштарнӑ.
Красноярск тӑрӑхӗнчи чӑвашсен автономийӗ (ертӳҫи — Геннадий Храмов, экономика наукисен кандидачӗ, Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ) тата унти «Дом кино» (чӑв. Кино ҫурчӗ) «К полярной звезде» фильм кӑтартнӑ. Фильм-портрет операторӗ — «Красноярск» ГТРКра ӗҫлекен Денис Жемчугов.
Юратса та тӗплӗн хатӗрленӗ ҫак ӗҫе чӑваша, Шупашкар районӗнчи Ҫатра Марка ялӗнче ҫуралнӑ, вӑл 8 ҫулта чухне ҫемйи Ҫӗпӗре тухса кайнӑ Владимир Мешков художника халалланӑ.
Пулас художник малтанласа сысна та пӑхнӑ. 15 ҫулта типографие ӗҫе вырнаҫнӑ. Ҫавӑнта наборщик ӗҫне хӑнӑхнӑ. Унта райхаҫат кӑларнӑ май хаҫат валли ӳкерме пуҫланӑ.
Ҫапла вӑл пӗчӗккӗн-пӗчӗккӗн пысӑк художника ҫити ӳснӗ. Тава тивӗҫлӗ тата халӑх художникӗ ятсене тивӗҫнӗ. Унӑн куравне Куба ертӳҫи Фидель Кастро йыхравланипе асӑннӑ ҫав ҫӗршывра та йӗркеленӗ.
Ҫурҫӗр енчи халӑхсем пирӗн ентешӗмӗре юратнӑран кашниех хӑйсен тесе калаҫҫӗ иккен. Ҫакӑ ытахальтен мар пулӗ. Владимир Мешков Ҫурҫӗре капашсӑр юратнӑ.
Ҫӗршывӑн хулисенче ҫул-йӗр ҫинче пулса иртекен инкексен шутне тишкернӗ. «Хӑрушсӑр тата паха ҫулсем» проекта хутшӑннӑ 38 хуларан 22-ӗшӗнче инкек шучӗ сахалланнӑ. Тишкерӗве Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗ ҫул-йӗр инспекторӗсен статистикине тӗпе хуса хатӗрленӗ.
Инкек шучӗ 10 процентран ытларах чакнӑ хуласем саккӑр ҫеҫ. Ҫак енӗпе Дон ҫинчи Ростов хулине палӑртнӑ. Унта инкексен шучӗ икӗ ҫулта 23 процент сахалланнӑ, Пермьре — 22 процент, Калининградра — 21 процент. Сарту, Красноярск, Липецк, Барнаул тата ытти хӑш-пӗр хула та лайӑххисен шутӗнче.
Ҫул-йӗр ҫинчи инкеке пула суранланакансен йышӗпе Шупашкар хули мала тухнӑ. Чӗмпӗр, Омск хулисенче те лару-тӑру начар. Ҫул ҫинчи инкексенче вилекенсен шучӗ юлашкинчен асӑннӑ икӗ хулара та нумайланнӑ.
Чӑваш патшалӑх художество музейӗнче Владимир Мешков художник ҫуралнӑранпа пӗр ӗмӗр ҫитнине халалланӑ курав уҫӑлнӑ.
Владимир Мешков график, линогравюра ӑсти 1919 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Ҫатра Маркара ҫуралнӑ. Мешковсен ҫемйи пулас художник пӗчӗк чухне Ҫӗпӗре, Иркутск облаҫне, куҫса кайнӑ. 1935 ҫулта Красноярскра пурӑнма тытӑннӑ. Владимир Мешков малтанласа тӗрлӗ хаҫатра ӗҫленӗ. Вӑл — СССР художниксен союзӗн пайташӗ, РСФСР тата ЧАССР тава тивӗҫлӗ художникӗ, Чӑваш Республикин ӑслӑлӑхпа ӳнер наци академийӗн хисеплӗ пайташӗ. 2012 ҫулта пурнӑҫран уйрӑлнӑ.
Владимир Мешкова халалланӑ экспозици художникӑн 50 ӗҫӗнчен тӑрать. Вӗсем Чӑваш патшалӑх художество музейӗн архивӗнче упранаҫҫӗ. Курав ҫурла уйӑхӗн 18-мӗшӗччен ӗҫлӗ.
Красноярскри чӑвашсен наципе культура автономийӗн ертӳҫи Геннадий Храмов вырӑнти Ӗҫ тата килӗшӳ керменӗн иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗлне пӗтӗмлетме хутшӑннӑ.
Кермен пуҫлӑхӗ Виктория Елизова тухса калаҫнине итленисем тата кермен ӗҫӗ-хӗлне курса-пӗлекенсем культурӑпа социаллӑ комплексӗн тӑрӑшӑвне пысӑка хурса хакланӑ. Учреждени ирттерекен мероприятисем юлашки вӑхӑтра ҫӳллӗрех шая ҫӗкленнине палӑртнӑ.
Халӗ кермене юсаҫҫӗ, дизайнне ҫӗнетеҫҫӗ, пулӑшу пахалӑхне лайӑхлатаҫҫӗ. Ҫакӑн пирки Красноярск тӑрӑхӗнчи чӑвашсен наци культура автономийӗ тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче пӗлтернӗ.
Керменӗн пӗлтӗрхи ӗҫӗ-хӗлне тишкернӗ кун культурӑпа социаллӑ комплексӗнче ӗҫлекенсене тӗрлӗ Хисеп грамотипе чысланӑ.
Паян Красноярск хулинче Фристайл енӗпе Раҫҫей чемпионачӗ вӗҫленнӗ. Фристайлӑн программи слоуп-стайлпа вӗҫленӗ. Унта Раҫҫей чемпионӗн ятне чӑваш каччи Дмитрий Мулендеев тивӗҫнӗ.
Дмитрий Мулендеев финалта чи лайӑх кӑтартупа – 86,2 балпа, палӑрнӑ.
Чӑваш Енӗн Спорт министерствинче кӑҫалхи тапхӑрта Дмитрий Мулендеева пуринчен ытла ӑннӑ тесе палӑртаҫҫӗ. Пуш уйӑхӗн варринче каччӑ Раҫҫей кубокӗнче ҫӗнтернӗ. Ун чухне вӑл слоуп-стайл тата биг-эйр дисциплинисенче мала тухнӑ. Тӑватӑ тапхӑрта вӑл Раҫҫейӗн абсолютлӑ ҫӗнтерӳҫи пулса тӑнӑ. Хӗллехи Универсиадӑра арҫынсен хушшинче турнир таблицинче пиллӗкмӗш йӗркене лекнӗ.
Михаил Вансяцкий журналист Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, Дмитрий Мулендеев пӗр вӑхӑтра суранланнӑ, халӗ ҫӗнӗрен вӑй илсе пырать.
Пӗтӗм вырӑссен диктантне ҫыракансем авточупу йӗркеленӗ. Вӗсем ҫула пуш уйӑхӗн 11-мӗшӗнче тухнӑ. 219 кунта 10 пин километра парӑнтарма, 27 хулана ҫитме палӑртнӑ. Проекта хутшӑнакансем ҫав вӑхӑтра Владивосток, Уссурийск, Хабаровск, Биробиджан, Благовещенск, Чита, Улан-Удэ, Иркутск, Красноярск, Кемӗр, Ҫӗнҫӗпӗр, Омск, Ялуторовск, Курган, Челябинск, Ӗпхӳ, Ижевск, Хусан, Шупашкар, Пенза, Саранск, Чулхула, Ярославль, Вологда, Питӗр, Нарва, Таллин хулисенче пулӗҫ.
Шупашкара ушкӑн пуш уйӑхӗн 29-мӗшӗнче 19 сехете ҫитмелле. Виҫӗ «ГАЗ» автомобильпе вӗсем «Шупашкар» суту-илӳ ҫурчӗ патӗнчи стоянкӑна пырса чарӑнӗҫ. Вӗсемпе тӗл пулма кашнинех май пур. Курма пыракансемпе проекта хутшӑнакансем тӗрлӗ акци ирттерӗҫ.
Пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Красноярск крайӗнче Пӗтӗм тӗнчери хӗллехи Универсиада пуҫланнӑ. Унта пирӗн тӑватӑ спортсменка вӑй виҫет: Лана Прусакова, Кристина Кускава, Алексей Петров тата Дмитирий Мулендеев.
Лана Прусакова слоуп-стайл дисциплинӑра ӑмӑртса ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ. Финала пӗтӗмпе 6 спортсменка хутшӑннӑ. Лана 87 балл пухса ыттисенчен ирттернӗ. Кӗмӗл медале Мускав хӗрӗ ҫӗнсе илнӗ, пӑхӑр медале вара хрантсус спортсменки тивӗҫнӗ.
Палӑртмалла: Лана Прусакова тата Дмитрий Мулендеев — фристайлҫӑсем. Кристина Кускова вара — йӗлтӗрҫӗ, Алексей Петров — биатлонист.
+13.3 °C