Электронлă вулавăш

Трактор пырать урампа,

Хуплать хăлхана хулăн сасăпа.

Вăл иртнипе айри çĕр чĕтренет,

Кĕрлевĕ таçтанах илтĕнет.

— Чим! — терĕ Качака. — Чим, халăха

Çак Трактор мĕнпе юранă, калăр-ха?

Чарăнмасăр мухтать ăна пирĕн халăх,

Мĕн тунă вăл çын хăйне мухтамалăх?

Мĕнле чыс тăвĕç-ши тата малашне?

Калас пулсан тĕрĕсне —

Хапи кăна çак Тракторăн,

Кĕлеткинчен хăраса тармалла,

Курăр — епле пырать вăл çулпала:

Тимĕр шапа пек шăвать аран-аран.

Эп ăна пырса сĕкем те пур вăйран,

Таçталлах ыткăнтарса ярам, —

Качака çапла каласа —

Тракторĕ инçех кайиччен

Вăрăм сухалне сулласа

Чупа пачĕ унăн хыçĕнчен.

Ак вăл Трактора хуса çитет,

Виç хутчен хыçран пырса сĕкет.

Тракторĕ шăвать шав малалла, —

Пăрăнмарĕ вăл аяккалла.

— Тăхлачă! — тет Качакана ват Сурăх, —

Итлесемччĕ, Трактора ан çулăх,

Эс сĕкнипе хăнк та вăл тумарĕ,

Асту, хăй сана сиенлеме пултарĕ...

Çук! Качака кĕмерĕ ӳкĕте.

Ак вăл малалла чупса кайрĕ те

Икĕ уран тăрса мĕнпур вăйĕпе

Малалла

Инçетрен, тĕтреллĕ Карпатран,

Ашшĕ килнĕ хăй тăван ялне.

Станцие вăл çитнĕ каç пулсан,

Лав кĕтмен, васканă кил енне.

Трактор шунă вĕтлĕх патĕнче,

Йăлтăр пĕчĕк çутă вылятса.

Çар çыннийĕн чунĕ-чĕринче

Ăшă туйăм килнĕ хăпарса.

— Хăш бригада? Кам-ши тракторист?

Манăн çывăх юлташсем мар-ши? —

Шухăшланă утнă май танкист,

Чарăннă вăл пĕр самант хушши.

Тӳсеймесĕр чупнă çар çынни,

Пусă урлă трактор патнелле.

Янăранă уççăн кăшкăрни:

— Эй, кăшт чар-ха! Пурнăçсем мĕнле?

Ыталанă ашшĕ ывăлне

Хăй çӳретнĕ трактор умĕнче.

Курнă касă тарăн иккенне.

Куççулли çуталнă куçсенче.

— Эсĕ-çке ку, Платон пуçана.

— Эпĕ-ха, Антун пуçана. Мĕнле çĕмĕрттеретĕн?

— Аран-аран, хул ай таран. Ху мĕнле?

— Хуллен, ерипен. Кил-ха, лар-ха тĕл пулнă чух. Калаçар. Района килес терĕн-и?

— Тупăнчĕ-ха сулланмалли. Ăçта ĕçлетĕн?

— Трактористах тесе шутлатăп-ха хама хам. Эс ăçта?

— Çав ĕçрех, монтертах. Ялтан яла чупатăн, свет юписем шутлатăп. Хи-хи-хи!

— Мĕн тата?

— Мыскара тупанчĕ ман валли.

— Мыскара тетне?

— Вăл çынна-мĕне шарламалли япала мар, пуçана. Аха. Асту, арăмна каласа ан парах.

— Мĕн мерекке вара вăл тери?

— Ялтан яла чупатăп терĕм-нç. Аха. Çĕнкасра пĕр хусах арăма свет кĕртсе патăм. Ну, пĕрмай йăлăнать те, туса парас, терĕм. Аха. Туса патăм. Унăн пурте хатĕр пулнă. Виçĕ кун тухаймарăм вĕт çакăн патĕнчен.

— Кунта санăн хăрушши ним те çук. Питĕ лайăх.

— Чим-ха, эсĕ малалла итле. Аха. Хайхи кунтан тахăшĕ пĕри маткана кайса систернĕ.

— Ну, систерсен мĕн? Манăн саннинчен хăрушрах. Эпĕ, акă, ĕç вырăнĕсĕр тăрса юлтăм.

— Тăхта-ха эç, каласа пĕтерем. Аха. Хайхи тахăшĕ ман маткана кайса систернĕ те, вăл, çил-пăспа тулхăрса, ай, тамаша, ĕрĕхтерсе çитрĕ. Эпир, леш хусах арăмпа, иксĕмĕр ларатпăр.

Малалла

Пирĕн Çĕн Вĕрен ялне

Çитрĕ пысăк çуркунне.

Микула хăй тракторне

Илсе тухрĕ сӳрене.

Ĕçне лайăх тăватчĕ,

Ĕçĕ кал-кал пыратчĕ.

Тар юхтарса ĕçлетчĕ,

Куна хиртех вĕçлетчĕ.

Пирĕн яла хăрушшăн

Пырса кĕчĕ «хура» кун,

Микула паян Мункуншăн

Кӳпсе лартрĕ сăмакун,

Йăлтах «сӳнчĕ» каçпала.

(Айăпра мар кунта тĕн).

Пирĕн ĕçчен Микула

Кабинăрах çыврать мĕн...

Усен-пулансем çуратса пама хатĕрленекен çĕр паян уяв тăвать: большевикла çуракин пысăк ĕçĕсем пуçланса кайнă паян унăн тулăх пичĕ çинче.

Пĕччен хуçалăхлисен анисене кукамай евĕрлĕ суха-пуç йĕрлесе пырать, колхозниксен уй тăршшĕпех тăсăлакан мăн «анине» кӳлмесĕрех кӳлнĕ трактор кăпăшлантарса пырать.

* * *

Хĕвел кăнтăрлана çитет. Сасартăк инкек пулнă уйра. Трактор, чипер ĕçленĕ çĕртех, чăхăмла пуçланă. Çынсем трактор тавра кускаласа кăна тăраççĕ. Пĕри, астăвайманнипе, «ну!» тесе те пăхрĕ трактора, анчах хурçă лаша «ну!» тенине итлемерĕ, вырăнтан та тапранмарĕ. «Тракторисчĕ» аптраса çитнĕ. Вăрçаççĕ ăна та, унăн «помощникне» те, тракторист вырăнĕнче ĕçлеме пултарайманшăн пăскăртаççĕ. Тракториста:

— Кам хăямачĕ чирлеме хушнă ăна хĕрсе ĕçлемелли вăхăтра, — терĕ трактор ураписем çине пăхса, пĕр хура сухал.

— Çынни вилес пек чирленĕ. Ним пĕлми выртать, эсĕ ăна вăрçатăн, — терĕ хирĕç кĕске пиншакли.

— Унтри кунтри — тыр кунти! Тьфу, санпала! Трактор тытса пыма пĕлетĕп тесе мухтанатăн. Ху лартăн та пĕр талăк та сухалаймарăн, трактору чарăнса та ларчĕ, — тесе вăрçаççĕ трактористăн «помощникне».

Малалла

Шанса пачĕç Макара

Çĕнĕ трактор колхозра.

Тар юхтарчĕ акара.

Ят-сум илчĕ халăхра.

Ĕçре çын чапа тухать,

Ĕçре çын телей тупать.