Электронлă вулавăш

(Митта Ваçлейĕ вилсен)

Сан иртнĕ ĕмĕрӳ, çĕре кĕнĕ поэт,

Чуна пăчăртаса ялан аса килет.

Çеçпĕл Мишши

 

Çил улать, çил улать, çил улать —

Этем пек хӳхлесе вăл чупать.

Эп утатăп хирпе пĕр-пĕччен,

Вăй кайса, тăрăнса ӳкиччен...

Кăра çил, эс ытла ан ула,

Тăвăлна каялла хăвала.

Çумăрпа ан кастар, ан лӳшкет —

Чĕрем хурлă, капла та йĕрет:

Чăвашстанăм хӳхлет татăлса,

Поэт кайрĕ пиртен уйрăлса.

Каласамăр, хирсем, вăрмансем,

Çак хуйха эп епле-ха тӳсем?..

Чунне хуçрĕ, тылларĕ тĕрме,

Анчах Чăнлăх — памарĕ çĕрме!..

Хĕпĕртетчĕç çумри тусусем,

Çунатланчĕç каллех сăввусем.

Ĕçлеме пуçласаччĕ хастар —

Паян, Çĕрĕм, куççулĕ юхтар...

Çĕкленсемччĕ, поэт, куçна уç,

Эсрелсен çавине шартах хуç!

Çук çав, сăвăç тетем вăранмасть,

Чĕремри вут-кăвар пусрăнмасть.

...Çил улать, çил улать, çил улать —

Тĕнчепе тулашса макăрать.

Малалла

Митта Ваçлейне

 

Эс сас памалăх, эс мана илтмелĕх

май пур-ши? Пур-ши вĕçĕмсĕр тĕнчен

кĕрлевĕнче, çак чĕрĕлĕх-илемлĕх

куçăвĕнче те çаврăнăвĕнче —

сана, сан çутуна çынсем пĕлмелĕх

упраякан хăват çĕр вăйĕнче?

 

Е эс чĕнми те çуталми пулсассăн,

эс шăплансан санран, сан ӳтӳнтен

писет-и çак тĕнче... Çапла пĕр сассăр

тухатăн-и кун-çул тытăмĕнчен?

Вăл — йывăç пек... Эс ун çулçи пулсассăн

сан ӳкмеллех ху вăхăту çитсен...

 

Кунта — ху вăйлă пулнипе ялтрарăн,

ху çутупа, таса ăспа çĕнсе

ху илемне кăтартрăн.. Ку çеç мар-и:

эс халăх кăмăлне, чунне пĕлсе

ху çутуна ун сăнĕшĕн упрарăн

ăна вăй пур таран илем кӳрсе.

 

1957, Иркутск

Ял айккинчи масар тавра

Тăп-тăпăл симĕсрех карта.

Çул йывăç кӳнĕ сулхăнра

Канать илем ăсти Митта.

 

Чие, виç хурăн та сирень

Çĕкленнĕ ĕнтĕ сарăлса.

Чул юпари ӳкерчĕкрен

Пуç тайрĕ сăвăç йăл кулса.

 

Хăйне — карта. Лармашкăн - сак

Чечеклĕ савăтсем, йăран.

Эс поэта куçран пăхса

Пуплетĕн, вăрахчен тăран...

 

Тăван чĕлхемĕр чысĕнче

Эс куртăн аслă тивĕçе.

Хресчен пек пултăн йыш çинче,

Сăваплăх кӳтĕн çав ĕçе.

 

Пĕччен тăрса юлсассăн та,

Кайсассăн та вăйран-халтан,

Туптарăн сăвă чунунта,

Упрантăн уншăн чи малтан.

 

Чăваш хавалĕн управçи,

Илемлĕ ăс кĕвелĕкĕ,

Эс пирĕн тертлĕ çул уççи,

Эс юлмăн тĕксĕм тĕлĕке!

 

Сахал-и тантăш-шăллусем,

Йăмăкусем те çав йьшша

Мал ĕмĕчĕ илĕртнĕçем

Утаççĕ санăн çуттупа?

 

Ахаль-и тăтăш сан патна

Килетпĕр кăмăл юрттипе?

Таса металл пек сăввуна

Вулатпăр халь чун туртнипе.

Малалла

Ак, туссем, пĕрле ларатпăр,

Кĕр-кĕрлетпĕр пĕр йышра.

Миттапа пĕрле туятпăр

Пĕр килти пек хамăра.

 

Çĕнчĕ йăлт Ваçлей пиччемĕр,

Иртнĕ — манăçми хĕн-хур.

Ĕнтĕ халĕ, тăвансемĕр,

Унăн Премийĕ те пур.

 

Çук, чиновниксем памаççĕ

Çакăн евĕр премине,

Вăрттăн валеçсе лармаççĕ,

Вăрăсем пек, пĕр-пĕрне.

 

Вăл, Митта Парни, пуçланнă

Сăвăçăмăр чĕринче,

Çирĕпленнĕ те туптаннă

Унăн хĕнлĕ шăпинче.

 

Çав Парне, поэт Халалĕ,

Çĕкленет уйран-хиртен,

Çутатса тăрать вăл халĕ,

Чăн та, халăх чунĕнчен.

 

Чăн шайпа ав «преми» тетпĕр,

Çук, виçместпĕр цифрăпа, —

Ун сăваплăхне пĕлетпĕр,

Палăртатпăр — çав сумпа.

 

Тивĕçлĕ-ши хам теейĕп

Эп Миттамăр премине?

Мĕнлерех тивĕçтерейĕп

Юхма енĕн шанăçне?

 

Чăнлăх, Тӳрĕлĕх вăй патăр

Мĕн тумаллине тума!

Кашниех халь тăрăшатпăр

Пурнăçа çапла курма.

 

Ĕç-тертпе кăшт ырнă куçăм

Малалла

1

Çил вĕрсессĕн пыл сапаççĕ

Шупашкарăн çăкисем.

Çанăсем çинче ялтраççĕ

пылăн çутă пĕрчисем.

 

Хĕм сапса çуна пуçларĕç

георгинăн тĕмĕсем.

Ирĕклĕн, вĕрин ялтрарĕç

тутăхнă решеткесем.

 

Хĕрлĕ çутă илĕртӳллĕн

çĕкленсе, çиçсе куçать —

вăл питсем çинче ир кӳлĕм

йăмăх евĕр палăрать.

 

Сăвăра Митта ырланă

астрăсем епле таса!

Лĕпĕшсем çинче куран-и

çакăн пек кĕрен тусан?

 

2

Çак тĕмсен вĕри тымарĕ

тăпрара çуралнине

пирĕн сăвăç кураймарĕ —

инçетреччĕ ун чухне.

 

Кун-çулне кунтах ирттернĕ

çынсенчен те маларах

вăл художник пек тинкернĕ

вĕсене ыр сăвăра.

 

Тивĕçмерĕ — курăймарăм

унăн юлашки çулне.

Çĕпĕр хулинче сăнарăм

эп некролог кĕтесне.

 

Тусĕсем ăна пытарчĕç,

курчĕç унăн шур сăнне.

Пуйăссем çеç кăшкăратчĕç

маншăн вĕçсĕр ун чухне.

 

3

Шупашкар ума тухсассăн

Малалла

Хуламăр хирĕнче,

Ял хĕрринче Митта кунне упрать

Çӳл кĕнеке пек палăк.

Пил шухăшлă поэтăн шкулĕнче

Авăрланать пăлхар чĕриллĕ халăх.

Алмуш çĕршывĕ пулнă, пур, пулать:

Тухан хĕвел пек хĕрлĕ, сарă

Элемĕ уçлăх тăрăх сарăлать —

Чăваш илемĕ пулманах ай сарăм.

Пин ĕмĕтлĕ хĕм кĕнеки умне

Асăрханса хам сăввăма хуратăп —

Çунинччĕ çăлтăр астрă вырăнне,

Сӳннинччĕ пур тĕрме те,

Пур хура та.

Пит хухĕм-çке Митта поэт бульварĕ.

Чул палăк евĕр шкулĕ — çур хула!

Ăçта çитсен те манăçа юлмарĕ,

Пăлхарлатса тăрать ман кăмăла.

Митта Ваçлейне асăнса

 

«Пуç янисен юрри», «Элеги».

Семенов Тайăр-и е ху...

Сана та касрĕ çын элекĕ,

Пĕрех манмарĕ халăху.

 

Тăван чĕлхен таса хĕлхемĕ, —

Вăл — Çеçпĕлте, вăл — Тайăрта...

Татах çĕкленчĕ ун илемĕ

Хăйпе илсессĕн сан ятна.

 

«Хĕн-хурлă пултару саманчĕ,

Ăна пĕлмен поэт — айван», —

Тесе чун тарĕпе çырсаччĕ,

Калла килсессĕн аякран.

 

Тухмарăн эс уксах-чăлахăн

Поэзин аслă пуссине.

Шырарăн вутлă чăн сăмахăн

Асамлă, иксĕлми вăйне.

 

Ăста тăлмаччĕ — пултараттăн, —

Куçартăн Горький романне.

Эс Пушкинпа та çывăхлатрăн

Тăван чĕлхемĕр техĕмне.

 

Асрах-ха сан «Малашлăх маршĕ», —

Чĕнет, хистет янравлă сас.

Ăна пĕлет тус, кӳршĕ-аршă,

Ăна кашни илтме хавас.

 

«Пин юрăран пĕри... юлайтăр», —

Тени пулмарĕ кăлăхах.

Сăпай поэтшăн курнăç ют вăл,

Чăн пултару анчах паха!

Ваçлей,

Тăванăмçăм,

Митта!

Эс тарăхни,

Çунни,

Чăтни,

Ĕмĕтленни

Каймарĕ харама,

Йытта.

 

Ĕçӳ те сан,

Шăпу та санăн

Пархатарлă.

Ку тăрăхра

Вăрман пек шухăшлă,

Уй-хир пек ирĕк чунлă

Поэт анчах-мĕн

Çуралма пултарнă.

 

Пĕр йӳн сăмах,

Пĕр пуш сăмах,

Пĕр çил сăмах

Эс валамарăн шур хута —

Кĕрешрĕн,

Чăмрăн чĕр вута.

 

Çĕр туртнине сиссе пулас

Çуралнă çĕршывна эс çитсе куртăн.

Килсе капланнă телейӳ

Шăнăçаймарĕ чĕрӳне —

Кунтах эс юлтăн.

 

Эс пурăнтăя тĕнче çĕнелнĕ вăхăтра.

Хĕрсе ĕçлес чухне —

Хаяр шăпа! —

Эс ăшалантăн нушара

 

Каламалли нумайччĕ сав —

Ĕлкĕреймерĕн каласа.

 

Эппин

Юлташусем, тен, каласа хăварĕç.

Капан тăрне вара

Сан шăллусем пĕр харăс,

Юрла-юрла купалĕç.

 

Тăпру сан йывăр.

Çапах та канлĕ çывăр...

Килсе курать сана ял-йышĕ.

Малалла