Электронлă вулавăш

Сăмах ваклама юратакан ефрейтор вĕçĕмсĕр, сывлăш çавăрмасăр тенĕ пек, пакăлтатма пуçларĕ, калать-калать те мана кăлт çеç чавсипе тĕртсе илет. Громов çинчен калаçнă чух вăл яланах хăй ăçтине те, камне те манать, чаплă танкиста пур салтакран та хытарах юратать...

Ытла та вăрăм пек туйăнчĕ мана çав эрне! Юлашкинчен, çапах та, тунсăхласа çитнĕ чĕреме пусарма вăхăт çитрĕ-çитрех. Вырсарникун! Эпĕ ирех Порт-Артура тухса вĕçтертĕм.

Акă палланă сад. Улмуççи турачĕсем, пулса çитнĕ панулмисем пуснăран, йывăррăн çĕрелле усăнса тăраççĕ: абрикоссемпе персиксем хĕрелнĕ, иçĕм çырли пиçсе çитнĕ... Епле илемлĕ те пуян сад!

Акă чĕнтĕрлĕ крыльца...

— Кам ку?

Крыльца картлашкисем çинче вырăсла тумланнă хĕрача ларать. Пуçне уснă пирки сăнне курма çук: сăмăх хура çӳçĕ кăна хĕвел çутинче хура ука пек йăлкăшать. Ун çийĕнче сенкер пурçăн кĕпе, урисенче — шур чăлхапа шур пушмак, çӳçне икĕ пĕчĕк çивĕте пуçтарса симĕс хăю татакĕсемпе çыхнă. Хăйĕн çипуçĕпе вăл мана илемлĕ пуканене аса илтерчĕ.

Ура сассине илтсенех хĕрача, хăранă евĕр, кăртах сиксе, пуçне çĕклерĕ.

— Çиньфу?! Эсĕ-çке ку?

Пĕчĕк китаянка хускалмарĕ, тути çеç куланçи пулчĕ, шурă шăлссем илемлĕн йăлтăртатса илчĕç, анчах хура куçĕнчи хурлăхĕ пĕрре те çухалмарĕ.

— Мĕн пулнă сана, чĕкеçĕм? Капитан ăçта? — ыйтрăм эпĕ унран, лăпкăрах пулма тăрăшса.

Хĕрача чĕнмерĕ, пуçне пăркаласа илчĕ çеç. Эпĕ унăн хуйхине пĕр сăмахсăрах ăнлантăм, тӳрех чухласа илтĕм: Громов Раççее тухса кайнă... Чевĕлти чĕкеç чĕлхиллĕ, яланах хаваслă пулнă хĕрачан хурлăхе ман чунăма ыраттара пуçларĕ.

— Ан хурлан, Çиньфу, хурланма кирле мар, — терĕм, хăрача çумне тусанлă картлашка çине ларса, ăна та, хама та лăплантарас шухăшпа.

— Габидан ă-ска-зал: «До-си-ви-тани, Синьфу, до-си-ви-тани!..»

Хĕрача калас сăмахĕсене каласа пĕтереймерĕ, каллех хурланса ĕсĕклеме тытăнчĕ.

— Çиньфу, капитан хăçан тухса кайрĕ?

— Паян, хĕвел тухсанах... Пăрахут çĕркаç килчĕ, тет. Вара вăл çĕрĕпех çывăрмарĕ, çĕрĕпех манпа... манпа калаçрĕ.

— Мĕн çинчен калаçрăр эсир, Çиньфу?

— Габидан çинчен тата Таня ятлă мейин çинчен... Таня вăл — пит чипер, пит мейин. «Юратĕ-ши вăл мана?» — тет габидан. «О, юратать! Сана пурте юратаççĕ!» — терĕм... терĕм те эпĕ... вара мана: «Ырă кăмăлла-çке эсĕ, Çиньфу. Эсĕ каланă пек пултăрччĕ», — терĕ. Калăр-ха мана, Али-мазă габидан, тĕрес каларăм-ши эпĕ ăка?

Пĕчĕк китаянка, хăйĕн телейĕ эпĕ калас сăмахран килнĕ пекех, шывланнă куçĕсемпе ман çине шанчăклăн пăхрĕ. Эпĕ ăна пĕтĕм чунтан хĕрхентĕм.

— Тĕрĕс калана эсĕ, Çиньфу! Ăна пурте юратĕç, — терĕм.

Ман сăмахсем, чăнах та, хĕрачана савăнтарчеç пулас, вăл илемлĕн йăлкăшса кулчĕ.

— О-и, габидан телейлĕ пулсан, эпĕ те вара телейлĕ! — терĕ хĕрача, чĕкеç çунатти пек хура куç харшисене кулăшларах çĕклентерсе.

— Уйрăлнă чух вăл мĕн каларĕ сана, Çиньфу?

— Уйрăлнă чух вăл... вăл мана каларĕ... Çиньфу, эсĕ ан макăр терĕ... Çитĕнсе çитсен, ак, Мускава та пырса курăн-ха терĕ. Мускава кĕртеççĕ-и мана, Али-мазă?

— Кĕртеççĕ, Çиньфу, кĕртеççĕ... Капитан ман валли нимĕн те парса хăвармарĕ-и?

— Ах, габидан, каçарăр! Эпĕ мансах кайнă, сире пама вăл çыру хăварчĕ, — терĕ те Çиньфу, мана хĕвĕнчен пĕчĕк кăвак конверт кăларса тыттарчĕ.

Эпĕ, хĕпĕртенипе, ним тăвайман енне, хĕрачана питĕнчен чуптуса илтĕм.

— Тавтапуç, чĕкеçĕм!..

Пăлханнипе чĕтрекен аллăмсемпе конверта чĕрсе уçрăм та Громов çырăвне вулама пуçларăм. Ака мĕн çырнă вăл хăйĕн çырăвенче:

«Хисеплĕ юлташăм Агин!

Çыру айне тата хушса çырнă:

«Агин, Çиньфуна ан пăрахăр, канмалли кунсенче кайса куркалăр ун патне. Унăн пурнăçĕ çинчен эсир мана çыру урлă пĕлтерсе тăрасса шанатăп».

Çиньфупа чылайччен шăкăлтатса калаçса лартăм. Майĕпен лăплансах пычĕ вăл, тек макăрмарĕ. Эпĕ ăна хăй патне час-часах çӳреме сăмах парсан, вăл хавасланчĕ, ман çине Громов çине пăхнă пекех ăшшăн та ачашшăн тинкерсе пăхма пуçларĕ.

— О-о! Килĕр, Али-мазă. Килĕр! Габидан патне пĕрле çыру çырăпăр. Хăйте ман пата нумай-нуман çыру ярăп терĕ. Яланах килĕр, сире, вырăссене, атте-анне те питĕ хытă юратать, — савăнăçлăн каларĕ хĕрача.

— Чипер юл, Çиньфу, асту, тек ан макăр ĕнтĕ, — терĕм, унăн çемçе аллине чăмăртаса.

Вырăсла тумланнă пĕчĕк китаянка мана алă сулса ăсатрĕ.

— До-çи-ви-тани, Али-мазă габидан! До-çи-ви-тани!

* * *

Поезд Гаолян хирĕсем урлă ыткăнса пырать. Чукун çул икĕ айккинче те пĕчĕк ялсемпе уйрăммăн ларакан шура фанзăсем, ешĕл садсемпе çул юпписенчи чул юпасем вĕлтлете-вĕлтлете юлаççĕ.

Эпĕ, вагон чӳречинчен пуçа кăларса, хыçа юлнă мухтавлă хула çине, ăна пирвайхи хут курнă пек, ытарайми пăхса пыратăп.

Мăнаçлăн курăнать аякран Порт-Артур! Çĕнтерӳ башни çинче, катаран курăнса, хĕрлĕ ялав — Çĕнтерӳ ялавĕ вĕлкешет.

Çав ялава Порт-Артур çинче ялкăштарас тесе, эпир, совет салтакĕсем, Гоби пушхирĕ урлă, Хинган тăвĕсемпе Маньчжури сопкисем урлă каçса килтĕмер. Паттăр гвардеецсен вилĕмсĕр ĕçĕсем яланах асăмра юлчĕç. Вăл паттăрсене асăннă чух эпĕ чи малтанах чи паттаррисенчен пĕрне, хамшăн çав тери çывăх гварди капитанне — Григорий Громова аса илĕп. Эпĕ çеç мар, пĕлекенсем пурте ырă та ăшă кăмăлпа асăнĕç ăна. Асăнĕç, нихçăн та манмĕç, мĕншĕн тесен вăл — пирен вăхăтри герой.