Еркĕн


Пăхать витĕр куçпа, куç хупахне çĕклесе.

 

Хирĕç пăхрĕ, чăтрĕ ват куçа çамрăкки,

Хĕресленсе илчĕç иккĕшĕн йăлтăркки,

— «Атте, итле! Хĕрхенеп эп сана,

Нимĕнрен те ытла аслăлап сан ятна!

 

Юратап кил-йыша, юратап хурăнташа,

Анчах никамран та ытла,

Чунăмран та мала

Юратап Еркиней тантăша.

 

Каччăм — чун савни,

Маншăн пурнăç парни!

Хĕвел-уйăх кирлĕ мар,

Анчах мана ăна пар!

Атте, сана тархаслап,

Чунтан-вартан йăлăнап!»

 

Тесе Чĕкеç пĕтерчĕ,

Пуç-çапмашкăн кукленчĕ,

Унтан ашшĕ уринчен,

Ярса илчĕ аттинчен.

 

— «Ан куклен, аскăн хĕр!

Хăвшăн калап — тăна кĕр:

Илтрĕм: каччу пит куштан,

Ашшĕ пекех утаман,

Пуçне çиме Атăла

Часах каять пулмалла.

 

Ун пеккисен юн тымар

Кашкăрăн пек сахал мар.

Пăрах, Чĕкеç, каччуна

Сӳрсе яртăр туйна!»

Тесе ашшĕ ӳпкелет…

Амăш чĕнмесĕр итлет…

 

— «Сирĕншĕн эпĕ аскăн,

Манăн каччă каскăн, —

Юрать, туя пăсăр,

Çапах, пире пулмĕ сăсăр!

Эпĕ качча каяпах,

Еркинейĕн пулапах!

 

Атте-апи, итле,

Акă эпĕ епле!..»

Чĕкеç ăсĕ-хапăлне

Уçса пачĕ ашшĕне.

 

Урха, урнă пек пулса,

Шăлне çыртрĕ тăп туса.

Ним тума та аптрарĕ,

Калле кайма каларĕ…

 

Каяс умĕн Чĕкеç пĕркенчĕкне уçса

Ашшĕне тав тума аллисене çĕклерĕ;

Йăлтăр çутă ярăм ылттăн шăрçа

Курăнса кайрĕ те — ашшĕн куçĕ тĕллерĕ:

 

Пĕр самантра кунтан аса илчĕ Урха

Воевотă патĕнче илтнĕ сăмаха:

Майра патша валли хатĕрленĕ парне

Вăрă хурах аллине лекнĕ, тенине.

 

Паллах ĕнтĕ: хĕрĕн мăйĕнче çав шăрçа

Илемĕпе йăлтах пăхăнтарнă тăн-пуçа.

— «Савнă хĕрĕм, кала: мăйăнта мĕскер

Çӳлти хĕвел пекех ялтăртатать çутăскер?»

 

— «Савни парни: ашшĕ мана халалласа

Çураçнă чух хучĕ ăна çăкăр çине.

Виç çул ĕлĕк юри кин кӳртме асăнса

Хатĕрленĕ, тет ăна Еркиней хисепне»,

Тесе тытса илчĕ Чĕкеç шăрçана,

Кăмăл тулли кулса илем кӳртрĕ сăн-пуçа.

 

— «Чăн çапла çав, çапла!» тесе амăшĕ калать,

Хĕрĕн ăраскалĕпе килĕшмешкĕн тархаслать.

— «Ку шăрçа эрешлĕ те хаклă çуха,

Анчах телейсĕр парне», тет хирĕç Урха.

 

Унтан каллех ӳкĕтлет, хĕрĕн ăсне тиркет…

Çапах та çĕнеймест. Çиллипе ăшĕ вĕркет…

Унтан, пăртак лăплансан, чĕнтерет Мулентее —

Пĕрле асап курна шăпăрăç мучие…

 

Хир-хир урлă, хир тăрăх

Çил чупать те çил кĕрлет,

Ват хыр кутне çыр тăрăх

Мулентей çитсе пĕкĕрлет.

 

— «Аран çитрĕм, тав сана,

Ват хыр кучĕ, сав мана!

Итле ватă тарçăна,

Туса пар ху кăмăлна.

 

Тĕплĕ шухăш пулмасăр

Ура пусман сан патна,

Хĕрĕх те йĕр тумасăр

Тухатмастăп тăшмана.

 

Чаплă хаяр Урхана

Итлемесен халăм çук.

Пĕре панă сăмаха

Тума тăрсан чикки çук!»

 

Çапла сăмах каласа

Юсман утрĕ тухатмăш,

Унтан вĕрсе, тухатса

Чĕлхеçлерĕ ват тĕшмĕш:

 

— «Çитмĕл çичĕ çĕрĕн сый,

Çичĕ сыйăн айĕнче

Çитмĕл пин çын масарĕ

Тытса усрать пĕтми вăй.

 

Çитмĕл пин çын хушшинче

Çичçĕр çулхи пĕр старик,

Хăçан çавă старикĕн

Çĕрнĕ шăмми-шаккинчен —

 

Сĕтел тăвĕç кăкринчен,

Ура тăвĕç уринчен,

Çав сĕтелĕн хушшинче

Апатланĕç иккĕшĕ —

 

Тин пĕрлешчĕр юратса

Чĕкеçпеле Еркиней!»

Вĕрет, сурать Мулентей

Ват хыр çине тухатса…

Чĕкеçпеле Еркиней

Туй тăвĕçĕ шăратса…

 

— «Çĕре тавра шеп-шенкер

Кăвак тинĕс пит тискер.

Çитмĕл çич пин ун утти,

Варри — тинĕс кăвапи.

 

Хăçан тинĕс уттисем

Çыпçăнĕçĕ пĕрлешсе,

Çавăн чухне ермĕшсе,

Çыпçăнĕçĕ иккĕшĕ —

Чĕкеçпеле Еркиней!»

 

Чĕлхеçленсе, сивĕтсе

Йĕрет, сурать Мулентей…

Шăнарайми çиллентсе

Урхана сăйлать Еркиней…

 

— «Сĕрен кĕперрин çичĕ тĕс,

Çичĕ якăр тĕрлĕ тĕс!

Хăçан та хăçан çав тĕссем —

Пĕр пек пулĕç сăнĕсем,

 

Çав вăхăтра юланпа

Урлă каçĕç пĕр утпа, —

Çавăн чух тин пĕрлешчĕр

Чĕкеçпеле Еркиней!»

 

Вĕрет, сурать юлашки

Пăставĕш чĕлхи сăмаххи…

Урхан чаплă туй ĕçки

Хатĕрленет сӳрĕнки…

 

Урхан аслă килкарти,

Йĕри-тавра хуралти:

Туя вырăн çитмелле,

Тума анчах пĕлмелле.

 

Анчах паян шăматкун

Шуртан тавраш туй тăвать —

Иккĕмĕш кун пит салхун —

Юр юрласа таш ташлать.

 

Çӳлĕ пăлтăр умĕнче

■ Страницăсем: 1... 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Çавăн пекех пăхăр

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... »
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: