Электронлă вулавăш

Эсĕ ман пуянлăх, ылтăн,

Тӳпери çут çăлтăрăм.

Эсĕ ман чи çывăх çыннăм —

Чун юратнă мăшăрăм.

«Эсĕ» сăвăран.

Раштав уйăхĕн вĕçĕ. Чи вăрăм, шартлама сивĕ те пĕр çилсĕр каçсем. Çăлтăрсем тӳпере мĕлтлетсе выляççĕ. Уйăх çӳлте хунар пек çакăнса тăнă та таврана таçта çити çутатать.

Шап та лăп çакăн пек илемлĕ каç, вăтăр виçĕ çул каялла, эрешленĕ хыçлă çунапа тăпăр-тăпăр ташласа тăракан ăйăр кӳлсе эпĕ сана качча илес шутпа кӳршĕ яла пынăччĕ. Эсĕ, тин çеç вун çиччĕ тултарнă çап-çамрăк хĕр, палăртнă вăхăтра ман пата тухрăн, калаçса тăтăн, анчах çав каçах манпа пыма килĕшесшĕн пулмарăн. Питĕ витĕмлĕ сăлтав та пурччĕ санăн: çав кунсенче иккĕмĕш сыпăкри пĕр аппу вилнĕччĕ, хĕрĕх кунĕ те иртменччĕ-ха, çитменнине, аçу та килте марччĕ. Сочие çитиех канма кайнăччĕ. Паллах, эпĕ те пĕлеттĕм çакна, анчах темшĕн пĕр кун кая юлсан та чун савнине çухатасран, кам-тăр урăххи сана илсе кайма пултарасран шикленеттĕм. Пурччĕ, пурччĕ-ха пĕр каччă сирĕн ялта сан хыççăн чупаканни. Салтакра чухне те çыру çырса тăнă вăл, сана çуралнă кун ячĕпе те чаплă парне — хунар — парнеленĕ. Çав хунара паян кун та манран пытармасăрах упратăн, усă курнă чухне ăна аса илетĕн пулĕ. Ют каччă парнине кăларса ывăтманшăн çилленместĕп. Хунар — хуçалăхра кирлĕ япала, пултăрах.

Аса илетĕп-ха, пĕррехинче ман хыççăнах вăл сан килӳ умне пырса тăнăччĕ. Пĕр-пĕрне пĕлеттĕмĕр эпир, ача чухне сирĕн ялта пурăнакан мăнакка патне хăнана килсен пĕрле вылянă. Алă тытрăмăр, калаçса тăтăмăр, хирĕçме, çапăçма шутламан та. Вăл хăйĕн çинчен каласа пачĕ. Хĕсметре икĕ çул тăнăскер унтах юлнă иккен. Ун чухне отпуска килнĕччĕ. Вăл яла таврăннине эсĕ те пĕлнĕ пулас — ман пата та, ун патне те тухас темерĕн. Шăхăрса та пăхрĕ вăл, çуллĕ хӳме урлă картишне сиксе кантăкран та шаккарĕ /эпĕ ун пек хăтланма нихăçан та хăяс çук/, йăмăкусене килте мар тесе калама хушнă, ху вара, эпир иккĕн кĕтсен те, ни урамран таврăннине систермерĕн, ни килӳнте те çаплах курăнмарăн. Эпĕ санпа çӳреме пуçланине вăл пĕлетчĕ, пур пĕрех санпа, пĕр санпа çеç пурнăç тума ĕмĕтленетчĕ. Урăх никампа та мар. Сана вăл питĕ юрататчĕ ахăр. Хулана хăйĕнпе пĕрле илсе каясшăнччĕ. Унта авланнă офицерсене çийĕнчех хваттер параççĕ имĕш. Енчен те çав каç эсĕ тухнă пулсан иксĕмĕртен пĕрне суйласа илме хистесшĕнччĕ вăл. Эсĕ ăна кăмăллассине темшĕн питĕ хытă шанса тăратчĕ. Эсĕ пĕр мана çеç чун-чĕререн юратнине пĕлеттĕмччĕ, пĕр пĕрчĕ иккĕленместĕмччĕ кун пирки. Апла пулсан та манăн сана хамăр ума тăратса, икĕ ухмахран пĕрне суйлама хистесе намăслантарас килместчĕ. Вăл сана клубран ăсатни пирки илтнĕччĕ, анчах çамрăк чухне кам кама ăсатмасть-ха, кунран ним тĕлĕнмелли те çук. Эсĕ ялан тантăшупа тухаттăнччĕ. Ху каланă тăрăх, сирĕн хушăрта хире-хирĕç юрату пулман, эсĕ ăна пĕртте савман. Вăл санпа темĕнле çӳрес тесен те унран вĕçерĕнсе киле кĕнĕ. Эсĕ ун чухне тата та çамрăкрах пулнă, вун тăваттă-вун пиллĕкри хĕрача кăна-ха. Юрату мĕнне те чухламан пулĕ. Вăл вара санран пилĕк çул аслăрах, шăп та лăп пурнăç çинчен шухăшлакан, çемье çавăрма пултаракан каччă. Ачаранах пĕлекенскер эсĕ çитĕнессе кĕтсе тăнă, анчах «шаннă йăвара кайăк çук» тенĕ пек пулса тухрĕ уншăн. Таçтан сан тĕле эпĕ килсе тухрăм. Темле майпа пирĕн пурнăç урапи пĕр йĕр çине кусса тухрĕ. Пĕр кĕтмен, пĕр шутламан çĕртенех.

Институтран вĕренсе тухсан манăн Эльмет районне ĕçе вырнаçмаллаччĕ, анчах чи юлашки самантра тăван ене кайма ирĕк илтĕм. Унта санпа тĕл пуласса чĕрем сиснĕ-ши? Пĕлместĕп. Çапла хам çуралса Ӳснĕ тăван яла ĕçлеме таврăнтăм. Каярах юлса килтĕм пулсан та мана шкул директорĕ ĕçе илчĕ.

Вĕренӳ çулĕ тытăнманччĕ-ха. Эпир, учительсем, авăн уйăхĕн 1-мĕшне хатĕрленеттĕмĕр. Кирпĕчрен хăпартнă çĕнĕ шкула кивĕ шкулти классенчен, пӳлĕмсенчен тĕрлĕ прибор, вĕрентӳ материалĕ куçараттăмăр. Ачасемпе пĕрле эсĕ те шкула пынăччĕ, практика тухмаллаччĕ сирĕн. Каникул вăхăтĕнче кашни ачан çу каçа икĕ эрне шкул хуçалăхĕнче тăрăшмаллаччĕ. Эсĕ çăвĕпе колхозра ĕçленĕрен кану кунĕсен вĕçĕнче кăна шкул умĕнчи тивĕçе тума пытăн.

Эсĕ пĕр ещĕкпе хими мензуркисене йăтса пыраттăнччĕ, эпĕ темле майпа сана пырса тăрăнтăм. Çамрăкскерĕн вăй-хал вĕресе тăратчĕ, яланах утас вырăнне чупаттăмччĕ. Хальхинче те алăка яри уçрăм та çил-тăвăл пек пырса перĕнтĕм сана. Аллунти ещĕк йăпăрт шуса тухрĕ те кăптăрт персе анчĕ урайне. Чăл-пар саланчĕ кĕленче, темиçе мензурки çĕмĕрĕлчĕ.

— Ай-яй! Мĕн туса хутăмăр? Халь лекет ĕнтĕ директортан, — персе ятăм пĕр шутламасăр.

Санăн айăпу пăр пĕрчĕ пулмасан та калама çук шикленсе ӳкрĕн, пĕшкĕнтĕн те кĕленче ванчăкĕсене пуçтарма пикентĕн. Эпĕ те сана пулăшрăм, хыпаланса пухнă вăхăтра пĕр-икĕ хутчен те алăсем пĕр-пĕрне сĕртĕнчĕç. Пĕрремĕш хутĕнче ăнсăртран пулсан та тепрехинче эпĕ ятарласах выляса лектертĕм. Лектертĕм те тытса тăтăм. Именекен хĕрача умĕнче хам та шухă пулнă çав! Эсĕ вăтаннипе хĕрелсе кайнине туйрăм, анчах кун çинчен çийĕнчех манса кайрăм. Кайран та асра тытман. Ун чухне хĕрачасем çине, çитменнине, шкулта вĕренекенсем çине, эпĕ пăхма шутламан та, ытларах çамрăк учительсемпе. паллашма тăрăшаттăмччĕ. Çав çул нумаййăнччĕ вĕсем, манран маларах килсе вырнаçнисем: Мускавра педучилище пĕтернĕскерсем тăваттăнччĕ. Хусантан пĕр тутар хĕрĕ, институт хыççăн килнĕ вăл. Пурте маттур, суйла кăна, анчах темшĕн урăх халăх хĕрĕсемпе пурнăçа çыхăнтарас килместчĕ манăн. Хĕрсенчен хăшĕн-пĕрин манпа туслашас кăмăлĕ те пулнă, туяттăмччĕ. Сăмахран, тутар хĕрĕ питĕ кăмăллатчĕ мана, яланах çумра пулма тăрăшатчĕ, Пирĕн пулĕмсем — манăн физика, унăн хими — хире-хирĕç пулнă пирки пушă вăхăтра ман пата пыратчĕ, эпĕ ирттернĕ уроксенче те нумай ларнă. Анчах вăл вăхăтра Турра ĕненмесен те ăшри туйăм урăх тĕн çыннипе ĕмĕрлеме хушмастчĕ.