Электронлă вулавăш

Эсĕ çав каç мана питĕ кĕтнĕ, манпа ташлама, юнашар утма ĕмĕтленнĕ, анчах ман çинчен темĕнле шухăшласан та эпĕ аякра пулнă, урăх хĕрпе çӳренине эсĕ пĕлме пултарайман. Паян кунччен те пĕлместĕнччĕ-ха.

Яланхи Йăлапа выпускниксем Тимушка çăл куçĕ патĕнче тул çутăлтарнă, саланнă чухне пурин те куçĕсем шывланнă. Санăн та. Эсĕ киле таврăннă чухне çул тăршшĕпе куççуль юхтарса пынă, ĕсĕклесех макăрнă, анчах тантăшусем епле кăсăклансан та сăлтавне пĕлтермен. Сăлтавĕ вара йăлтах манра пулнă — сана юрату хĕлхемĕ çунтарма пуçланă. Çав юрату паян кунччен йăлкăшать сан чĕрӳнте.

«Телей куçа курăнса килмест, ăна пан улми пек алă тăсса тытаймăн» тенĕ ваттисем. Эпĕ те хам телее нумайччен тĕл пулаймарăм. Тĕлсĕр те, сăлтавсăр та сирĕн яла пыра-пыра кайрăм, анчах сана курма май килмерĕ. Юлашкинчен чăтса тăраймарăм, пĕррехинче каç кӳлĕм пĕрремĕш хут сирĕн кил-çуртăн алăк урати урлă каçрăм. Тӳрех шур тутăр çыхнă çаврака пит-куçлă аннӳ, сан пек темиçе хĕрача курăнса кайрĕç. Асаннӳ те кăмака умĕнчен кăштăртатса тухрĕ. Пурте ман çине, палламан çын çине, куçĕсене чарсах пăхрĕç. Çав самантпа усă курса эпĕ сăмах пуçартăм:

— Эпĕ вĕрентекен, сирĕн шкул пĕтернĕ хĕрĕр пирки пĕлесшĕнчĕ, малалла вĕренесси çинчен мĕнле шухăшсем-ши унăн?

Аннӳ нимĕн те пытарса тăмарĕ, учитель тенĕрен пуçĕпех мана шанса эсĕ Елабугăри пединститута вĕренме кĕрес шутпа тантăшусемпе пĕрле тухса кайнине, ăçта, кам патĕнче чарăннине те пĕлтерчĕ.

Çийĕнчех унта кайса сана кансĕрлес темерĕм, анчах экзаменсем тытса пĕтернĕ тĕле хам пилĕк çул вĕреннĕ хулана çитрĕмех. Хамăн та мар, ик çул кĕçĕнрех шăллăмăн мотоциклĕпе, инçе çула вуннăмĕш класа куçнă тепĕр шăллăма илтĕм. Чиперех çитрĕмĕр, вĕреннĕ чухнехи хваттерте чарăнтăмăр.

Сана ытти хĕрпе пĕрле институтра тĕл пултăм. Пурте тĕлĕнчĕç. Эпĕ мĕн ĕçпе кунта çӳренине пĕлесшĕн пулчĕç.

— Сире курма килтĕм, — терĕм. Тепĕр кунне экзамен тытнă хыççăн эсир мана хăвăр патăра чĕнтĕр. Тантăшусем пĕр чарăнми экзаменра ыйтусене епле хуравлани çинчен тăрăшса каласа пачĕç, вĕренме кĕрес ĕмĕтпе хавхаланчĕç, эсĕ кăна сăмах чĕнме хăяймасăр кĕнеке тытса лартăн, никам сисмелле мар ман çине пăхкаласа илтĕн. Пĕр минут та иксĕмĕр кăна пулаймарăмăр, анчах куçсем тĕл пулнă самантра эсĕ мана чанах та кăмăлланине туйрăм. Аллунти кĕнекӳне илтĕм те никам асăрхаман чухне малтанах хатĕрлесе хунă хут татки чиксе хутăм. Никам та курмарĕ тесе шутланăччĕ, анчах хваттертен тухсанах кĕнекӳне ыттисем тăпăлтарса илнĕ, хут таткине тупса мĕн çырнине вуланă. Мĕн çырнăччĕ-ши? Ас тумастăп, анчах сана киле кайнă чухне Чистайра аннен йăмăкĕ патĕнче çĕр каçма сĕннĕччĕ. Эпир те шăллăмпа çав каçах унта çитессе пĕлтернĕччĕ. Эсĕ итлерĕн, тантăшусем куççульлентериччен тăрăхланине шута илмесĕр Чистайра юлнă. Çĕрĕпе куç хупмасăр кĕтнĕ мана, анчах эпир çав каç унта çитеймерĕмĕр, темĕнле çитес тесе тăрăшсан та, темĕнле хыпалансан та: шăллăмăн мотоциклĕ кĕтмен çĕртен çĕмĕрĕлчĕ çул çинче. Тикĕс мар çулпа лăнкăрт-ланкăрт сиктерсе пынăран руль тĕнĕлĕ татăлчĕ. Ăна улăштармалла е сваркăпа çыпăçтармалла. Детальне туянасси пирки шухăш та пулман, çул çинче кам сутса лартăр, хулара та тупма йывăр пулнă вăл вăхăтра. Сварка тăвасси кăна юлать, анчах çывăхра пĕр ял тĕсĕ те курăнмасть, çул кăна умра хăю пек тăсăлса выртать. Пур пĕрех малалла талпăнтăмăр.

Çĕм çĕрле тимĕр купине пĕр яла тĕртсе çитертĕмĕр. Каçхи вăйăран таврăнакан яш-кĕрĕмрен ыйтса сварщика шыраса тупрăмăр. Ыйхине вĕçтерсе тăратрăмăр, анчах темĕн йăлăнсан та çĕрле ĕçлеме килĕшмерĕ. Юрать-ха ирхине ирех пирĕн мотоцикла юсама сăмах пачĕ. Мĕн тăвас ĕнтĕ — ялтан инçех мар улăм купи палăртса хăварнăччĕ, каялла таврăнтăмăр та унта çĕр каçрăмăр. Сварщик, пĕр палламан çын пулсан та, нушана ăнланса пире пулăшрĕ. Виçĕ сехетрен Чистая çитрĕмĕр, анчах зсĕ ирхи рейспа Аксăва ларса кайнă. Иккĕмĕш сыпăкри пĕчĕк йăмăк сан çинчен çапла каласа савăнтарчĕ мана:

— Пирĕн патра ман пукане пекех маттур сарă хĕр çĕр каçрĕ, эпир иккĕн çывăртăмăр. Сана питĕ кĕтрĕ вăл, анчах эсĕ килмерĕн, — терĕ.

Сĕтел хушшине ларса вăхăт ирттермерĕмĕр, васкасах малалла чуптартăмăр. Пур пĕрех сана хăваласа çитеймерĕмĕр. Аксура пирĕн ял еннелле пăрăнакан çул çинче пĕр автобус тăратчĕ, эсĕ унта куçса ларнă иккен. Сана асăрхамарăмăр пулин те ялунта кĕтсе тăтăмăр. Чăнах та, автобус çитрĕ те, эсĕ антăн, чупса пырса ыталасчĕ сана, калаçасчĕ санпа, анчах ял-йыш умĕнче иксĕмĕр те вăтантăмăр — нимĕн те калаçса татăлаймарăмăр. Пур пĕрех юлашкинчен санпа юнашар мотоциклпа пынă чух:

— Каçхине урама тух! — тесе систерме хăю çитертĕм.

Çак кунран пуçласа кашни каç пилĕк çухрăма хутласа сан патна çӳреме пуçларăм. Сирĕн пахчăр хыçĕнче колхозăн кивĕ кĕлечĕсем тайăнса ларатчĕç, калаçса татăлнă вăхăта эпĕ унта çитеттĕм. Эсĕ аçу-аннӳ çывăрса кайсан никама систермесĕр шăппăн пахча тăршшĕпе утса, мунча айккинчен иртсе, шăнкăртатса выртакан çырма урлă каçса ман пата тухаттăнччĕ. Хăранă та пулĕ, ытти чухне вĕлерсен те тухас çук тенине ас тăватăп. Темле майпа эсĕ тухаймасан е эпĕ пыраймăсан кĕлет пĕрени хăвăлĕнче хут татки хăвармалли вăрттăн вырăн пурччĕ пирĕн. Эпĕ час-часах унта хам çырнă сăвăсене чикеттĕмччĕ, Пушкинăн е Есенинăн сăввисене те. Эсĕ вĕсене пăхмасăр калама вĕренеттĕнччĕ.