Электронлă вулавăш

Пĕкĕ чăрмантарчĕ пулин те, Байкал пуçне хыçалалла пăра-пăра хуçине курма хăтланчĕ. Вăл ним хушманнине кура хăех тавçăрас терĕ. Талпăнса илчĕ те пульница еннелле çаврăнчĕ. Те чупса кайсан, те канлĕн кăна утса пырсан аванрах, пĕр çакна тавçăраймарĕ. Пуçне чикрĕ те ура меллĕн утса пычĕ.

Хуçи çав вăхăтра сылтăм аяк çине çаврăнса выртма хăтланчĕ. Урапа сулнăка лекрĕ те, лĕпсĕрленнĕ кӳлепе каллех малтанхи вырăнах куçрĕ.

Байкал хăй ялан чарăнакан вырăна мар, амбулатори алăкĕ патне çитсе тăчĕ. Нумай тăма тивмерĕ ун. Шурă халатлă хĕрарăмсенчен пĕри хускалми выртакан Макар Ивановича курчĕ те каялла чупса кĕрсе кайрĕ. Часах наçилккапа темиçен тухрĕç. Халсăрланнă çынна ун çине хучĕç те васкаса шалалла кĕчĕç. Лаша тăрса юлчĕ. Ăна никам та аса илмерĕ. Каллех хăйĕн тавçăрма тиврĕ Байкалăн.

Вăл такам тăварса ярасса кĕтсе тăмарĕ. Çаврăнчĕ те пульница картин леш енне тухрĕ. Каçченех курăк чĕпĕтсе çирĕ. Ĕç пĕтерсе килне кайма пуçтарăннă Униççе кăна кӳлнĕ хальлĕнех çӳрекен лашана курсан хыпăнса ӳкрĕ, пĕли-пĕлми аллипе тăваркаларĕ, ут хатĕрĕсене урапа çинех хучĕ. Йĕвенленĕ Байкала ирĕке ячĕ.

Лаша тӳрех вăрман уçланкине, çырлалăх вырăна, çул тытрĕ.

Тăварнă урапа пульница картишĕн тулашĕнче тăче, Байкал уçланкăра çӳрерĕ. Ăна пырса тытакан та, кӳлекен те пулмарĕ.

Хуçи вара наçилкка çинчех хытма тытăнчĕ те, хыпаланса пĕр çĕре пуçтарăннă врачсемпе медсестрасем пуç пăркаласа кăна илейрĕç.

Çав кунах мар, тепĕр кун тĕп врач хăйне пăхăнакансене пуçтарчĕ те харам ĕç хушрĕ: тупăк кӳрсе килмелле, тăван-пĕтенне пĕлтермелле, район хаçатĕнче хурланса пĕлтернине пичетлемелле... Униççене Макар Иванович килне кайса килме хушрĕ. Лешĕ таврăнсан, кил хупă пулнине пĕлтерсен хăех сĕнчĕ: Маниç хĕрĕ патне машина ямалла.

Тĕп врач хирĕçлесе тăмарĕ.

Район центрĕн урамĕнче пулса иртнине Байкалсăр пуçне куракан та, унти калаçăва илтекен те пулман, çавăнпа пурте ку çаваллă карчăк сарăмсăр килсе çапăннă тесе шутларĕç те Макар Ивановича шеллерĕç. Вăхăчĕ çитсех çитменччĕ-ха, пурăнас кунĕсем татах та пурччĕ тесе шутларĕç.

Сарăмсăр та пӳкле виле чĕррисене яланах хытăрах калаçтарать те хытăрах кулянтарать. Элчĕл çитсе вилни вара чĕррисен хуйхине хăйпе пĕрле илсе каять. Макар Иванович çынсен хуйхине хăйпе пĕрле илме ĕлкĕреймен. Маниçпе Униççе те макăрсах кулянчĕç.

Çын-çын урлă хыпар çитерсен Чурачăкра хăналанакан Серинкка тӳрех мĕнле инкек сиксе тухнине тавçăрса илчĕ. Малтан вăл Алика кунтах хăварасшăнччĕ. Çул çине пуçтарăнса çитсен ача хӳхлесех макăрнине курса ăна та хăйĕнчен хăвармарĕ.

— Тупăк урлă каçармалла, тупăк урлă, — калаçса илчĕ хăй тĕллĕн.

Вăл район центрне таврăннă çĕре Макар Ивановича çуса тасатса, тумлантарса, тирпейлесе тупăка вырттарнăччĕ ĕнтĕ. Халь тин ăна салтăнтарма май çуккине Маниçрен кашни вак-тĕвеке тĕпчесе пĕлчĕ. Кăвакарнă вырăн пурччĕ тенине илтсенех Маниçе айккинерех çавăтса кайрĕ те аран-аран илтмелле пăшăлтатрĕ:

— Ним те ан иккĕлен... Çавă, çавă... Эпир, Аликпа иксĕмĕр, унран тарса пытанса çӳренĕ.

— Атте никама та ним те каласа хăварайман çав, — хуйхăллăн тавăрчĕ Маниç.

— Майĕ пулман ун... Янаварăн калама чĕлхи çук. Курсан — çавă курнă, пĕлсен — çавă пĕлет... Пурсăмăра та тĕп тумасăр чарăнмĕ те ку усал... Тем пулсан та пултăр, чун тухсан та тухтăр, виле çинче тупа тăватăп, Макар умĕнче калатăп: Алика пурпĕр парса ямастăп. Атя-ха халех шухăшлар иксĕмĕр, мĕн тумалла пирĕн, ăçта мĕнле çăлăнса юлмалла?

— Ним те пĕлместĕп ĕнтĕ. Аттене юлашки çула ăсатар-ха малтан. Кайран ăс та тăрăлса çитĕ... Халь тесен, чăнах, пуç çаврăнса кăна тăрать...

— Йĕркеллĕ çын пулсан ун Макара пытарма та килмелле. Килĕ-ха сана, асту...

— Виле çинче тем калаçар мар-ха. Вăл пурне те илтет теççĕ.

— Илттĕр, ман Макартан пытармалли ним те пулман, халĕ те çук. Пĕр çăвартан пурăннă унпа. Пирĕн иксĕмĕрĕн те пĕр хуйхă кăна пулнă — Алик. Халь вăл йăлтах мана шанса хăварчĕ...

Тупăка пӳртрен илсе тухнă чухне те, шăтăка антарнă чухне те каçăхса макăракан пулмарĕ те, Алик та макăрмарĕ. Вăл кукамăшĕнчен утăм та хăпмарĕ, лешĕ те ачана хăйĕнчен вĕçертесшĕн пулмарĕ. Пĕрлехи хуйхă тата хытăрах çыхса лартрĕ вĕсене.

Масартан таврăнсан чăваш йăли-йĕркине уяса мунча хутса кĕрсен, вилнĕ çын япалисене чӳхесе çаксан, асăнма сĕтел тавра ларса тухсан Серинкка çынсем пурте-пурте илтсе юлччăр тесе уççăн каласа хуче:

— Мĕн тейĕр те, хăй вилĕмĕпе вилмерĕ Макар... Тăпри çăмăл пултăр. Эпир ăна асăнсах тăрăпăр, вăл хăй пире ан асăнтăр...

 

17

Халь тин ĕнтĕ нимрен те хăрами пулчĕ Серинкка. Йăхăрăва сыхласа хăвармалла чухне чĕрчун та, кайăк та чăрсăрлансах çитет. Серинккан та çак ачана упрамалла. Унсăрăн урăх хӳтлĕх çук ун. Шанмалли çынни те çук. Макар хăйшĕн те тăраймарĕ ав. Серинкка аплах хавшак пулмĕ. Хĕрарăм çутçанталăк парăмне çивĕчрех туять.

Шухăшлать, хăйĕнпе хăй канашлать, хăйне хăй калаçтарать. Макара месерле яла ăсатнă хыççăн Иллен ман патăма килсе çапăнма намăсĕ çитеес çук-ха тет вара. Кунне темиçе те пуçа килет çак шухăш çаврăмĕ, кунне темиçе те чĕлхерен вĕçерĕнсе каять çак сăмах чăмакки. Çынпа çын хутшăнăвĕсен йĕрки-карти пурах пулсан пĕр инкек хыççăн тепринчен хăрамаллах этем тенин. Çакна Серинкка тĕрĕсех ăнланать. Ĕненет тата çакна. Анчах чĕре тĕпĕнче темле иплĕх те пур пек. Куллен мар, тăрсан-тăрсан самант урлă хăй пуррине астутарсах тăрать. Çакăн пек чухне пĕррехинче Макара каланă сăмах аса килет те, чăнах, чăнах, çуртсене сутса урăх çĕре куçса каймаллах мар-ши тесе апла та, капла та асаплантарать хăйне. Алик та, хăй те кунти пурнăçа манса кайнă пулĕччĕç...

Тӳрех тата Макар куç умне тухса тăраять. Ăна мĕнле питпе пĕччен пăрахса хăвармалла?

Канашласа калаçма та çын çук çывăхра. Маниç аттене пытарар-ха, кайран сăмах тăвăпăр терĕ те пач манса пурăнать. Ашшĕне асăнма çур сехетлĕхе килсе ларчĕ. Унтан каллех çухалчĕ. Алик уншăн та ют ача мар. Тăван юнсемех. Ачашăн çунакан урăх пулман пулсан вăл та ĕштеленетчĕ те пулĕ, анчах халь шанмалли çын пур. Серинкка хăех те пăхаять-ха ачана, анчах ун паян канашламалли те чуна лăплантарма пултаракан çын çукрах.

Юрать Юркка тепĕр хут иленчĕ вĕсем патне.

Алик та вăл пур чухне кукамăшĕнчен çыхса янă пек çӳресшĕн мар. Часах иккĕшĕ унран пăрăнаççĕ те каяççĕ хăйсен тĕнчине. Картишĕнче те, пӳртре те пур вĕсен хăйсен тĕнчи. Калаçăвĕ те хăйсен вĕсен. Пĕччен чухне кăна ача кукамăшĕнчен хăпмасть. Юрккапа иккĕшĕ пĕрле чухне вăл никама та кирлĕ мар.

Мĕн пуласси пулатех. Турă çырнă пулсан унран иртеймĕн тесе шухăшлать те лăпланать Серинкка. Лăпланать тени тĕрĕсех те мар-ха, шухăш кăна лӳпперленсе çитет пулмалла та, ним тытса тăвас, ним калаçас килми пулса çитет.

Макар Ивановичăн тăхăр кунне паллă тунă хыççăн тата йăшса кайрĕ вăл. Асăнма ĕнтĕ Маниç килчĕ. Макар хăй эрехпе-мĕнпе туслă пулман терĕç те сĕтел çине ячĕшĕн кăна пĕр кĕленче кăларса лартрĕç. Кăмăлĕ усал пулман Макарăн, ун ячĕпе лăкаса лартнă икерчĕ чусти пашлатса кăна хăпарчĕ, икерчи те кăпăшка та тутлă пулчĕ. Арçын ачасем нихçан курман пекех çирĕç. Ыйта-ыйта илчĕç. Маниç, ялан ĕçлĕ çын, асăннă-асăнман тухса кайма васкарĕ.

Тăнлав пĕçерсе тăнă пек туйăнчĕ те, Серинкка хăраса ӳкрĕ. Чирлесе каяс марччĕ, чирлеме юрамастех ман тесе шухăшларĕ, çавăнтах мĕн ĕç тăвам-ха, ачасене мĕн ĕç тупса парам-ха тесе ĕштеленме тытăнчĕ. Алăкăн-тĕпелĕн хутланă чухне темшĕн чӳречерен пырса пăхас килчĕ. Хапха умĕнче Байкал тăнине курчĕ те — Макар Иванович халь-халь алăк уçса кĕрессĕн туйăнса кайрĕ.

Мĕн тумалла ĕнтĕ хуçасăр юлнă ку лашапа? Ачасене чĕнсе илчĕ.

— Байкал, — терĕ кăна, ачасем харăсах пӳлчĕç ăна.

— Ăçта? Ăçта?

— Ара, хапха умĕнчех тăрать-çке.

Тем самантра тухса та вĕçтерчĕç ачасем. Аликпа Юркка лашана иккĕн тан ачашлама пикенчĕç. Анчах вĕсем ним те тавçăрса илеймерĕç-ха. Лаша йĕвенленипех çӳрет, мăйĕнче хăмăчĕ, каçанĕ çинче йĕнерчĕк пур.

Лаша пуçне чикнĕ те татăла-татăла сывлать. Хăй чарăнми чĕтрет, Малти урисем тӳрленеймеççĕ те.

— Тарса килнĕ вăл, — тавçăрçа илчĕ Юркка.

— Камран? — ăнланаймарĕ Алик;

— Камран-и? Ялар Петтинчен. Кукаçу вырăнне çавна ĕçе илнĕ. Эс пĕлмен те-и çавна?

— Çук, — пуç пăркаларĕ Алик.

— Усал çын вăл. Пирĕн пата пыра-пыра çӳрет. Эрех ĕçме. Пуринпе те çапăçма пăхать вара. Анне те çавăнпа юратмасть ăна. Хăй ӳсĕр мар чухне уçса та кĕртмест.

— Байкал, Байкал, — текелерĕ Алик.

Мĕн туса лашана çăмăллăх кӳмеллине пĕлеймерĕ. Юркка та ним те калаймарĕ.

Ачашлакан пуррипе лаша чĕтреме пăрахнă пек пулчĕ. Пуçне уха-уха илчĕ те мăйĕнчи хăмăтне хывма хăтланчĕ. Ачасем çийĕнчех мĕн тумаллине тавçăрса илчĕç. Пĕри хăмăт хыврĕ, тепри йĕнерчĕк салтрĕ. Алик пĕр енче, Юркка тепĕр енче ĕштеленчĕç.

— Кусем кукаçинех, — терĕ те Алик ут хатĕрĕсене картишне илсе кĕрсе кайрĕ.

Çав вăхăтра лаша хыççăн Ялар Петти килессе пĕлмерĕç çав ачасем. Ахальлĕн пулсан лаша пуçĕнчи йĕвене те хывса илнĕ пулĕччĕç, Байкала хăйне ирĕке янă пулĕччĕç.

Хашкаса персе çитрĕ хайхискер. Хăй тулхăрса, талăрса кайнă, кĕç-вĕç çурăлса тухас пекех пăшлатса тăрать. Яркăнса утса пычĕ лаша патне, чĕлпĕре явакласа тытрĕ, усал сăмах çине усалраххи калама тытăнчĕ те малтанах хатĕрлесе пынă чăпăрккине сулса ячĕ. Пĕрре ăмăртан, тепре хырăмран çунтара-çунтара илчĕ лашана. Лаша хаяррăн кĕçенсе ячĕ те чĕвен тăчĕ. Татах-татах пĕçерте-йĕçерте илчĕ Ялар Петти.

Ачасем тӳссе тăраймарĕç. Малтан Юркка хускалчĕ. Вăл, тискер кайăк пекех, Петти çине сиксе ӳкрĕ, икĕ аллипе ун мăйне явакласа илчĕ те пыр тĕпĕпе кăшкăрчĕ:

— Ан çап лашана!

— Сана хăвна патак çитмен-им? — хăйăлтатрĕ Петга.

— Ан çап Байкала! — юлташне пулăшма васкарĕ Алик та.

Вăл Петти аллинчи чăпăрккана ярса тытма хăтланчĕ, анчах ăна-кăна уямасăр сулкалашнă чухне Петти ăна чăпăркка аврипе хытах лектерчĕ. Ача хутланса ларчĕ. Ку ăна тарăхтарчĕ, çĕнĕрен вăй хушрĕ. Алик Петти хулне ике аллипе çатăрласа тытрĕ, пăрса лартма вăйĕ çитменнине туйса илчĕ те хул шăнăрне çыртса илчĕ.

— Ах, кашкăр çури! — тапкалашрĕ, çапкалашрĕ Петти.

Лаша кутăн чака-чака урам варринех тухрĕ. Шăв-шава илтсе Серинкка та калинккене уçса ячĕ. Урамри тĕркĕшĕве курчĕ те хыпăнса ӳкрĕ. Вăл та, Алик пекех, Ялар Петтине пуçласа курать. Вăл камне те пĕлмест. Çапах та усал çын пулнине тӳрех сиссе илчĕ. Лашапа ачасен хутне кĕме васкарĕ. Ăçтан тухрĕ пулĕ çакнашкал хăватлă сасă? Чарăн! тесе пĕрре кăна кăшкăрчĕ, Петти аллинчен чăпăркка тухса та ӳкрĕ.

Чĕлпĕре татса ирĕке тухнă Байкал урам тăрăх сиккипе чупса кайрĕ. Ачасем чĕнни-йыхăрнине те итлемере. Ялар Петти те, вăйран кайнăскер, хашка-хашка урам тăрăх лĕпĕстетрĕ.

— Ăçта кайрĕ пулать-ха ку лаша? — урам варринче саркаланса тăчĕ Серинкка.

— Атя, Алик, кайса тытса килер те картишне хупса хурар, — терĕ Юркка. — Петти килсен кĕртместпĕр, парса та ямастпăр...

— Пире тыттарать вăл, — килĕшрĕ Алик.

Ачасем Байкала ăçта шырамаллине пĕлмерĕç. Пĕри çырмана, тепри пульница картишне кайса пăхма чĕнчĕ. Серинкка та ним те татса калаймарĕ. Анчах вăл та шырамалла терĕ.

Юрккапа Алик пуç чикрĕç те Байкал кайса çухалнă еннелле утрĕç. Вĕсем мăн çул çине тухрĕç. Кунталла, машина çине машина çӳренĕ çĕре, килменех тесе шутларĕç те каялла çаврăнчĕç. Мĕнпур тăкăрлăксене кĕре-кĕре тухрĕç. Кивĕ йĕтем тăррине хăпарса пăхрĕç. Кунтан тавралăх таçта-таçта çитиех курăнать. Анчах Байкал куç тĕлне пулмарĕ.

Юркка сĕннипе вăрман уçланкине çитсе тухрĕç. Кунта та пулмарĕ Байкал. Вара пульница картишне кĕчĕç. Йывăç сарай умĕнче ещĕк лартнă урапа пур. Ун çывăхĕнче икĕ метр тăршшĕ хурăн патак выртать. Юркка тӳрех çакна куçларĕ,

— Ак çакăнпа хĕненĕ вăл Байкала, — терĕ те патака алла илчĕ.

— Байкал вара тăварăнса тарнă. Эх, тупасчĕ шыраса... Ăçталла тарса кайрĕ-ши?

Ачасем аптăраса çитрĕç.

— Киле таврăнмарĕ-ши? — терĕ те Юркка, каллех пуç чиксе утса кайрĕç.

Çав кун та, тепринче те лаша тупăнмарĕ. Ним тума пĕлмен енне Серинкка Маниçсен ялне кайса килме каларĕ. Унти çула та хăнăхнă-çке-ха Байкал. Унта та лашана курнă текенсем пулмарĕç.

Виççĕмĕш кунхине шырама чарăнчĕç. Янавар хăех килсе тухасса шанма шутларĕç.

Эрнерен кăна Миккер кĕтуç çула май кĕрсе тухрĕ. Арçури çырминче ăна çăхансемпе кулайсем ытла та йышлă пулни хăратса пăрахнă. Мĕн япала-ха ку тесе пырса пăхнă та лаша виллине курах кайнă. Тĕсĕ тăрăх Байкала палласа илнĕ.

— Апла иккен, — пуç пăркаласа итлесе тăчĕ-тăчĕ те Серинкка каласа хучĕ: — Хуçи вилсен чĕрчун та нумай пурăнмасть çав. Лашасемпе кушаксем çапла тесе каланине илтнĕ-ха. Лаша та хуçи хыççăнах кайнине хам куртăм пулать-и-ха?

Ачасен чунне кăлăхах пăлхатам мар-ха терĕ Серинкка, кĕтӳç килсе кайнине шарлас мар терĕ. Анчах шĕвĕрсен хăлхи шăтăк мар-и? Вĕсем хăйсемех илтсе пĕлнĕ. Çав каçах Алик кукамăшне каласа кăтартрĕ.

— Юрккапа иксĕмĕр тӳрех чупрăмăр. Патне çитичченех куртăмăр. Сывлăшра çăхансем явăнаççĕ кăна. Выльăх виллин шăршипе таçтан-таçтан пуçтарăннă ĕнтĕ. Çырмана çитсен хамăр та сăмсана хупласа кăна тăтăмăр. Шăрăхра час пăсăлать выльăх вилли. Куçне чавса кăларнă, аяк пĕрчисем шап-шурă курăнса выртаççĕ. Кайăксем ăшнех кĕре-кĕре çӳрекен пулнă. Нумая ямаççĕ, çисе пĕтереççĕ...

— Малтанах пĕлнĕ пулсан ӳркенсе тăмастăм, çын тытса та пулин чавса чиктернĕ пулăттăм, — терĕ кăна Серинкка.

Тепĕр çывăх чунсăр юлнă Алик темиçе кун тĕксĕм çӳрерĕ.

Хуйхăллă ача сăнне курма мĕн тери йывăррине Серинкка пĕлменччĕ-ха. Ачан хуйхи хăйне те куçрĕ пулас. Вăл та выртса кăна тăракан пулчĕ.

 

18

Ача-пăчан вăйăсăр пуçне кулленхи ĕçĕ те пулмаллах тесе шутлать Серинкка. Вăл ун пек чухне яланах хăйĕн ачалăхне аса илет. Манăçни манăçнă пулĕ, асра юлни те сахал мар. Вĕсем пурте амăшĕпе те вăл ĕçе вĕрентнипе çыхăннă. Вăл пулман пулсан тесе шутлать вара тепĕр чух, йĕп тирме те, тӳме лартма та вĕренеес çукчĕ пулĕ. Саманине кура ку чухнехи ача-пăча ытла та тӳр пилĕклĕ ӳсет-çке. Çавăнпа хăйĕн пĕртен-пĕр мăнукне вăл кулленех çăкăр туянма ярать.

Укçа хĕстерсе хăварма пĕлмест вара Алик. Ку каллех кукамăшне савăнтарать. Унăн ваттинчен укçа пытарма сăлтав çук, мĕн кирлине, мĕн ыйтнине ялан туяна-туяна парать.

Сехет те иртсе кайрĕ ĕнтĕ, Алик çаплах таврăнмасть-ха. Кун пекех вăрăм çӳрекен марччĕ. Мĕн пулма пултарнă-ши тесе шухăшласа илчĕ те пăшăрханма пуçларĕ. Кĕтнĕ чухне хăлха кашни сасса-чĕве илтет. Анчах пӳрте Юркка кĕрсе тăнине вăл сиссе юлаймарĕ.

— Эс Аликпа пĕрле пулман-и вара? — пăшăрханнă сасăпа ыйтрĕ Серинкка.

— Пĕрле, — терĕ хăюсăррăн Юркка.

— Мĕн пулнă? Кала!

— Алика ашшĕ илсе кайрĕ.

— Ăçта илсе кайрĕ? Хăçан?

— Урамра ярса тытрĕ те мотоцикл кӳмине йăтса лартрĕ, тарасран çыхса хучĕ. Мана кутран тапрĕ, никама та ан шарла терĕ.

— Пĕтрĕ пуç, пĕтрĕ пуç! — хутланса ларчĕ Серинкка. — Тăтăм та юлтăм тăр-пĕччен... Тарса ĕлкĕрме çукчĕ-им вара?

— Систермесĕр пычĕ те...

— Пӳрнинчен иртеймĕн çав, — терĕ те кутăн-кутăн чакса Серинкка пукан çине кайса ларчĕ.

Шуралса та шуралса пычĕ унăн пичĕ. Айăплăн пăхса тăракан Юркка та самантрах хăраса ӳкрĕ. Тем туса пулăшас килчĕ, анчах мĕн тумаллине пĕлмерĕ. Серинкка мĕн те пулин кӳрсе пама хăех хушĕ-ха тесе шухăшларĕ.

Йывăр шухăшĕпе чĕре асапĕ пĕр пулса ăна лĕпсĕрлентерсех ячĕ. Пуç çаврăнма тытăнчĕ, алăсем сĕрĕлтетсе илчĕç. Ӳт-пӳрен юлашки юн тарнă пекех туйăнчĕ. Çапах та, çапах та каплах хевтесĕр пулмалла мар-ха. Ура çине тăчĕ те сулăнса кайрĕ. Ӳкмерĕ, унтан-кунтан тыткаласа тĕпеле кĕчĕ.

Вăл хăй эмел таврашне пит ĕçмест. Макарăн юлни ăçта выртнине пĕлнипе çакăнса тăракан шкап еннелле сулăнчĕ. Четрекен аллипе пĕчĕк кĕленчене уçрĕ те апат сĕтелĕ патне пычĕ.

— Юркка, кил-ха кунтарах, — терĕ айшатăн.

Лешĕ, ĕç хушасса кăна кĕтсе тăраканскер, часах чупса та пычĕ.

— Мĕн тумалла? — терĕ те Серинкка аллинчи эмел кĕленчине илчĕ.

— Шывпа хушса памалла-и? Миçе тумлам?

— Пĕлместĕп, — терĕ те Серинкка каллех ларма вырăн шырарĕ.

Те ĕнтĕ чĕре эмелĕ пулăшрĕ, те ĕнтĕ тăрук килсе капланнă хуйхă сĕврĕлме пуçларĕ, тăн, кĕнĕ, вăй таврăннă пек пулчĕ.

Сăнĕ те таврăнма пуçларĕ. Аллисем те чĕтреме пăрахрĕç.

— Ăçта-ши халь Алик? Тӳрех патак айне лекмерĕ-ши? — терĕ типсех ларнă тутисене сиктеркелесе Серинкка.

— Эп те пулăшаймарăм çав, — тӳрре тухрĕ Юркка.

— Ӳсĕрччĕ пулĕ-ха тата... Сана мар, Макара вĕлерсе хăварнă та. Тĕрĕс тунă-ха унпа çыхланмасăр... Шалккă та шалккă ĕнтĕ Алика... Нивушлĕ никам та пулăшаймĕ ăна? Патшалăх та хӳтĕлеймĕ-ши?

— Эп каям-и? — терĕ тăрсан-тăрсан Юркка.

— Каях ĕнтĕ...

Серинкка ларнипех юлчĕ. Вăл ачана ăсатса та яраймарĕ. Алăк уçăлса хупăннине кăна илтрĕ.

Пуçланчĕ ĕнтĕ унăн вĕçĕ-хĕррисĕр шухăшĕ. Хăй пенсие тухнă çулхине чи малтан кун-çулне ылханма тытăннăччĕ вăл. Кунта район центрне куçса килсен пăрахнăччĕ-ха. Çамрăк чухнехи телейсĕрлĕхе саплама халь тивлетлĕх ярса пачĕ мар-и тесе шухăшлама тытăннăччĕ. Пĕрре те вăрăма пымарĕ ку тивлет. Ирхине çунă та кăнтăрла тĕлне ирĕлсе кайнă юр пекех пулчĕ. Эх-хе-хе! Мĕн тумалла ĕнтĕ унăн халь? Алика пăхса ӳстерме пӳрменех пулсан камăнне те пулин çитĕнмен ачине илсе килмелле мар-ши? Ура утнă чухне Серинкка пăхĕ, çӳрейми пулсан вăл пăхтăр. Кайран çурчĕ-хуралти ăнах юлтăр...

Пуçланăччĕ кăна вĕçсĕр-хĕрсĕр шухăшне, алăк каллех уçăлса хупăнчĕ.

— Кам унта? — ларнă çĕртенех ыйтрĕ Серинкка.

— Юркка, — илтрĕ палланă сасса.

— Мĕн манса хăвартăн тата?

— Алик ашшĕ çуранах кунталла килет...

Ăçтан тупăнчĕ Серинккан вăйĕ? Васкаса сиксе те тăчĕ.

— Тухса сăлăпла-ха хапхана. Юркка, халех сăлăпла!

— Вăл картишĕнче...

— Ак ĕнтĕ, ак ĕнтĕ, ман тĕллĕн те вилĕм кунĕ çитрĕ, — терĕ те хăй вырăнне калле ларчĕ.

Çак самантра вăл Макар Иванович ятне кăна асăнма пултарайрĕ, ăна хӳтĕлеме пултаракан ку тĕнчере те, лешĕнче те урăх çуках тесе шутларĕ.

— Макарăм, халех илсе каяс терĕнем-ха хăвăн патна? Аликшăн та пулин тăхтамаллаччĕ-ха пăртак...

Юрккан килти ӳсĕр тĕркĕшӳсене курма тӳр килмен мар. Вĕсенчен хăрама пăрахнă тахçанах. Анчах Серинкка сăмахĕсем ун чĕрине касса илчĕç. Ватă хĕрарăм хăй тĕллĕн хăрушă самант çитессе кĕтсе пăшăрханни ăна анратсах ячĕ.

Вăйсăрах çав çын инкек умĕнче. Вăл хăйшĕн хăй тăма та пултараймасть. Апла пулмалла мар-çке, апла пулмалла мар...

Алăк яриех уçăлса кайрĕ те, Юркка тарса пытанма вырăн шырама пуçларĕ. Анчах пăрăнса ĕлкĕреймерĕ, чупнă пекех пӳрте кĕрсе тăнă Илле чи малтан ăна курчĕ те кĕпе çухинчен ярса тытрĕ.

— Кала халех. Ăçта ман кашкăр çури? Каламасан çакăнтах пусатăп!

Юркка ним те чĕнеймерĕ. Вăл мĕн каласан та Илле ăна пурпĕрех ĕненес çук тесе шутларĕ.

— Кала тенĕ сана! — лăскаса илчĕ Илле ачана.

— Пĕлместĕп, — аран-аран çăвар уçрĕ Юркка.

— Пĕлетĕн! Эсир иксĕрччĕ. Эсĕ пырса салтса янă та ăна. Эп çыхса лартнăччĕ.

— Пĕлместĕп, — терĕ те тепĕр хут Юркка Илле аллинчен вĕçерĕнме хăтланчĕ.

Илле Юрккана кутран лаплаттарчĕ те малалла иртсе кайрĕ.

Тăм кĕлетке пек хускалми ларакан Серинкка патне пычĕ.

— Ăçта пытартăн ман кашкăр çурине? — терĕ те хĕрарăма пукан çинчен тĕртсе ӳкерчĕ. — Каламасан çакăнтах вĕлерсе хăваратăп!

Мĕн пулсан та пултăр, ку ирсĕрпе кăлаçса çăвара вараламастăп тесе шутларĕ те Серинкка тутисене чăмăртаса лартрĕ. Вăл ура çине тăма хăтланчĕ.

— Юркка, чуп-ха милицие, — терĕ вăл чунри хевтине пуçтарса. — Тăхтаса ан тăр, чуп халех...

— Милици эп хамах, — терĕ те Илле мĕн пур вăйран сулса ячĕ.

Ура çине тăма хăтланакан Серинкка тепĕр хут урайне тĕшĕрĕлсе анчĕ. Юн курнă-курманах тăн çухатакан Юрккан куçĕсем алчăрасах кайрĕç, вăл урăхран пăхса тăма та, Илле харкашнине итлеме те пултараймарĕ. Серинкка хушса каланине кăна асра тытрĕ.

Хăш еннелле чупмаллине те пĕлмерĕ вăл. Милици çурчĕ ăçтарах ларнине те тăруках чухласа илеймерĕ. Чупрĕ те чупрĕ. Хăшкăлтăка ерсен тин самантлăха чарăнса тăчĕ те унăн-кунăн пăхкаласа илем терĕ.

Вăл иркӳлĕм кăна Аликпа шăкăлтатса калаçса утса пынă, шăп çав вăхăтра ăна систермесĕр ашшĕ ярса тытнă вырăна çитейнĕ иккен.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн