Ҫӗмӗрле районне кайсан Сӑр хӳтӗлев чиккине чавнӑ ҫынсене халалланӑ стеллӑна курма пулать. Ӑна кӑрлач уйӑхӗн 28-мӗшӗнче савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ.
Палӑртмалла: республикӑра кунашкал стеллӑсем татах пулӗҫ. Чи пысӑк комплекса Куславкка районӗнче, «Атӑл» М-7 ҫул ҫинче, вырнаҫтарӗҫ. Ҫавӑн пекех Шупашкарти «Ҫӗнтерӳ» асӑну паркӗнче, Етерне районӗнчи Ильина Гора ялӗнче палӑксем лартма палӑртнӑ.
Аса илтерер: Чаваш Енре 2021 ҫула Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене чавнӑ паттӑр ҫынсене халалланӑ.
Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене чавтарни — ӑссӑрла ӗҫ!!! Шартлама сивӗре шӑннӑ ҫӗре кӗреҫесемпе чавтарни — чӗр мӑшкӑл!
Тата пӗртте кирлӗ пулман ку ирсӗр хӑтлану! И.В. Сталин вырӑс чӗлхине пӗлмен мӑкшӑ, ҫармӑс, чӑваш, тутар халӑхӗсем нимӗҫсене майлӑ пулса тӑрасран хӑраса ӳкнипеле ҫыхӑннӑ ку малтанах палӑртнӑ сӗмсӗр тӗллев! Нушалантармалла ку халӑхсене, вара вӗсем Совет Союзӗ майлӑ пулмаллине ӑнланӗҫ тенӗ, ӗнтӗ!
Сӑмах май, 1944 ҫулта ингуш, чечен, карачай тата балкар халӑхӗсене Казахстана тӑвӑр вагонсемпе хӑваласа янине те аса илер-ха. Вӗсем, ҫак халӑхсем, Иосиф Сталин шухӑшӗпе нимӗҫсене майлӑ пулма пултарнӑ. 1957 ҫулта ҫеҫ, Никита Хрущев саманинче, вӑл халӑхсем каялла Кавказа таврӑнма пултарчӗҫ.
Тимофеев В. Н.
Редакцирен. Ватӑ ҫынсене чӑн та ҫӗнӗ технологисене хӑнӑхма йывӑртарах, анчах вӗсем алӑ усмаҫҫӗ, тӗрлӗ май тупса пирӗн пата хӑйсен шухӑшне ҫитерме тӑрӑшаҫҫӗ. Владимир Николаевич пӗр пайне СМС-па ярса пачӗ. Тепӗрне телефонпа каласа пани тӑрӑх ҫырма тиврӗ. Хӑй Тимофеев, пулница выртнӑ — Чӗмпӗрти ҫар хоспитале, ҫавна май ку статьяна тӗплӗрех якатма май пулмарӗ.
Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене чавнӑранпа 80 ҫул ҫитет. Ҫавна май Чӑваш Енре медаль ҫирӗплетме палӑртнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: вӑл патшалӑх наградисен йышне кӗмӗ, хавхалантармалли ҫеҫ пулӗ.
Халӗ пирӗн республикӑра астӑвӑм медалӗн эскизне хатӗрлес енӗпе конкурс иртет.
Комисси ларӑва пухӑнса ӗҫсене хакланӑ-ха, анчах юрӑхлине тупайман. Ҫавна май конкурса документсене малалла йышӑнаҫҫӗ. Вӗсене раштав уйӑхӗн 28-мӗшӗччен тӑратма пулать. Кун пирки ЧР Элтепер Администрацийӗн патшалӑх граждан службин, кадр политикин тата патшалӑх наградисен управленийӗнче пӗлтернӗ.
Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисен строительствине халалланӑ пӗрлехи информаци ресурсӗ ҫулталӑк вӗҫлениччен ӗҫлесе кайӗ. Аса илтерер: ЧР Элтеперӗ Олег Николаев 2021 ҫула шӑпах ҫак хӳтӗлев чиккисене чавнӑ ҫынсен паттӑрлӑхне халаллама йышӑннӑ.
Сайта йӗркелесе пыракана конкурс ирттерсе палӑртӗҫ. Саккас параканӗ – ЧР Цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министерстви.
Ҫӗнӗ проект ҫак хӳтӗлев чиккисене чавнӑ ҫынсен паттӑрлӑхне асра тытма пулӑшӗ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, вӑл 10 пайран тӑрӗ. Пӗри медиацентр пулӗ. Унта галерейӑна, хыпарсене, тӗп мероприятисем пирки информаци вырнаҫтарӗҫ. Сайта кӗрекенсен те сӑнӳкерчӗксем, видео вырнаҫтарма май пулӗ. Хӳтӗлев чиккисене чавнӑ ҫынсем уйрӑм пайра пулӗҫ.
Сайтра истори факчӗсемпе, архив докуменчӗсемпе паллашма май пулӗ.
ЧР Культура министерстви Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене чавнӑ ҫынсене халалласа фильм ӳкермешкӗн 1,2 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Хальлӗхе ӑна «Сӑр тата Хусан чиккисем: халӑх паттӑрлӑхӗ» ят панӑ.
Фильм 25 минута тӑсӑлмалла. Ҫавӑн пекех акӑлчанла титр пулмалла. Фильма историе тӗпе хурса ӳкерӗҫ. Картинӑра экспертсем, окоп чавакансем пулмалла. Кунсӑр пуҫне кино ӳкерекенсем квадрокоптерпа усӑ курмалла, «таймлапс», «слоумо» пулмалла.
Подрядчике суйламалли конкурс раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнче иртет. Ҫӗнтерӳҫӗн ҫитес ҫулхи ака уйӑхӗн 1-мӗшӗ валли фильм ӳкермелле, прокат удостоверенине илмелле.
Авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнче ирхине икӗ пулӑҫ Улатӑр районӗнчи Иваньково-Ленино ялӗ ҫывӑхне Сӑр юханшывне пулӑ тытма кайнӑ. Анчах хайхискерсем каялла таврӑнман, вӗсене шырама пуҫланӑ. Киммине тепӗр ирхине тупнӑ, вӑл ҫаврӑнса ӳкнӗ.
Нумаях пулмасть, юпа уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, ирхине Улатӑр районӗнче юханшывра арҫын виллине тупнӑ. Вӑл – ҫав пулӑҫсенчен пӗри.
Вилене тӳрех судмедэкспертизӑна панӑ. Унӑн кӗлетки ҫинче пусмӑрласа вӗлернӗ йӗр ҫук. Арҫын тумпа пулнӑ, докуменчӗсене те ҫумрах тупнӑ.
Тепӗр пулӑҫа халӗ те шыраҫҫӗ
Авӑн уйӑхӗн 8-мӗшӗнче пӗр арҫын Етӗрне районӗнче Сӑр юханшывӗнче ир-ирех пулӑ тытнӑ. Сехет йӗппи 5 сехет ҫеҫ кӑтартнӑ. Унччен те пулман – пулӑҫ шывра темӗн ишнине асӑрханӑ. Упа иккен!
Арҫын упа ишнине видео ӳкернӗ те ӑна «Контактра» халӑх тетелне лартнӑ. Пулӑҫ каланӑ тӑрӑх, упа ватӑ курӑнман.
Сӑмах май, нумаях пулмасть Чӑваш Енре питӗ пысӑк кӑмпа тупнӑ. Вӑл 23 килограмм тайнӑ. Кӑмпа ҫимеллиех пулнӑ.
Кӳршӗ республикӑри, Мари Элти, арҫын Сӑр юханшывӗнче рак тытнӑ. Ҫак чӗрчуна нумай тытнӑ арҫынна транспорт полицийӗн ӗҫченӗсем тупса палӑртнӑ, раксене вара каялла шыва янӑ.
32 ҫулти арҫынна Сӑр юханшывӗн 15-15-мӗш ҫухрӑмӗнче асӑрханӑ. Вӑл – Мари эл ҫынни. Хайхискер саккуна пӑсса раксем тытнӑ. Пӗтӗмпе – 1372 рак.
Арҫыннӑн рак тытмалли 20 хатӗр пулнӑ. Вӗсем раксене харӑсах нумаййӑн пӗтӗрмелли хатӗр шутланаҫҫӗ. Арҫын ҫак чӗрчунсене тытса патшалӑха 315560 тенкӗ тӑкак кӳнӗ. Арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Куншӑн тӗрмене 2 ҫул таран хупма пултараҫҫӗ.
Канмалли кунсенче Шупашкарти «Ҫӗнтерӳ» паркӗнче Сӑр чиккине чавнӑ ҫынсене халалланӑ палӑкӑн пӗрремӗш чулне вырнаҫтарнӑ. Ку мероприятие ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев, ЧР культура министрӗн ҫумӗ Ольга Ярилова хутшӑннӑ.
Ҫак вырӑна ахальтен суйламан. Паркра вӑрҫӑ астӑвӑмӗ упранать. Ҫитес ҫул республикӑра Сӑр тата Хусан чиккисене чавнӑ ҫынсене халалланӑ ҫулталӑк пулӗ. «Тӗпчемен япалана тӗпчемелле. Ҫакна тума пире ҫӗршыв президенчӗ тӗллесе ярать», - тенӗ Олег Николаев.
Палӑртмалла: ҫак чикӗсен тӑршшӗ 300 ҫухрӑмпа танлашнӑ, ку ӗҫе 171450 хӗрарӑмпа ҫамрӑк хутшӑннӑ.
Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене чавнӑранпа 80 ҫул ҫитет. Ҫавна май Чӑваш Енре медаль ҫирӗплетесшӗн. Вӑл патшалӑх наградисен йышне кӗмӗ, хавхалантармалли ҫеҫ пулӗ. Хушу проектне Чӑваш Енри нормативлӑ актсен порталӗнче пичетленӗ.
ЧР Министрсен Кабинечӗн астӑвӑм медалӗн эскизне хатӗрлес енӗпе конкурс ирттермелле. Медале хатӗрлеме хыснаран хушма укҫа уйӑрма тивӗ.
Палӑртса хӑварар: ҫитес ҫул пирӗн республикӑра Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене тунӑ ҫӗрте хастарлӑх кӑтартнӑ ҫынсене халаллӗҫ.
+23.3 °C