Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх, Вӗренӳ тата Культура министерствисем, Аграри университечӗ, Хӗрарӑмсен канашӗ пӗр шухӑшлӑ пулса «Лучшие на селе» (чӑв. Ялта чи лайӑххисем) пултарулӑх конкурсене ирттереҫҫӗ. Унта хутшӑнас кӑмӑллисен ӗҫӗсене юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.
«Конкурса кӑҫалхипе иккӗмӗш хутчен ирттеретпӗр. Ӑна ялти пурнӑҫа ӳсекен ӑру хушшинче сарас, ялта та пурӑнма тата ӗҫлеме лайӑххине кӑтартса парас тӗллевпе ирттеретпӗр», – тенӗ ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов.
Конкурс ача пахчине ҫӳрекенсем тата шкул ачисем хушшинче икӗ тапхӑрпа иртет. Малтан — муниципалитет шайӗнче, унтан – республика.
Ачасем роликсем ӳкерсе халӑх тетелне вырнаҫтараҫҫӗ. Ӗҫсемпе #ЛучшиеНаСеле хештегпа шыраса тупмалла.
Чӑваш Енре юлашки ҫулсенче темиҫе кинозал та уҫрӗҫ. Уҫни аван-ха, анчах вӗсемпе усӑ курма пӗлмелле. Шӑпах ҫак ыйтӑва тишкернӗ те паян республикӑн культура министрӗ Светлана Каликова ирттернӗ канашлура.
Канашлӑва Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче пуҫтарӑннӑ. Министр шухӑшланӑ тӑрӑх, ӳсекен ӑрӑва воспитани парас, патриотизм темине сарас ыйтупа ӗҫленӗ май паха фильмсене кӑтартни те вырӑнлӑ. Чӑваш Енӗн Культура министерстви Раҫҫейӗн Культура министерстви сӗнекен документлӑ тата илемлӗ фильмсене кӑтартать. Кӑҫал ҫавӑн пек пилӗк фильма кӑтартнӑ. Вӗсем: «Где проходит граница?», «Нюрнберг», «Святой архипелаг», «Сокровища партизанского леса», «Форсаж. Возвращение».
Кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче проката тепӗр виҫӗ фильм: «Свидетель», «Тут все свои», «Финт Боброва» — тухӗ.
Ыран, авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, республикӑн Культура министерстви брифинг ирттернӗ. Вӑл 11 сехетре Константин Иванов урамӗнчи 4-мӗш ҫуртра иртӗ.
Брифинга «Три шедевра Левитана в Чувашии» курава халаллӗҫ.
Унта республикӑн культура, национальноҫсен тата архив ӗҫӗсен министрӗ Светлана Каликова, РФ Патшалӑх Думин VIII созыври депутачӗ Алла Салаева хутшӑнӗҫ.
Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн филиалӗнче юпа уйӑхӗн 3-мӗшӗнче XIX ӗмӗрти паллӑ вырӑс художникӑн Исаак Левитанӑн Патшалӑх Третьяков галерейинчи виҫӗ ӗҫе куравӗ иртӗ. Ун чухне «Свежий ветер. Волга», «Весна. Большая вода», «На Волге» ӗҫсене кӑтартӗҫ.
Экспонатсемпе раштав уйӑхӗн 3-мӗшӗччен паллашма май килӗ.
Марина Карягина тележурналист, поэт, сценарист, драматург ҫинчен Мускав режиссёрӗ ӳкернӗ фильма Шупашкарта кӑтартӗҫ.
Аса илтерер: Мускаври кино ҫуртӗнче чӑвашсен паллӑ ҫыравҫине, телертӳҫӗне тата кино ӑстине Марина Карягинӑна халалланӑ каҫ иртнине эпир пӗлтернӗччӗ. Ҫав каҫ поэтӑн ҫӗнӗ кӗнекине хакланӑ, Марина Карягина ҫинчен «Встречное течение. Амфистроф» документлӑ фильм кӑтартнӑ. Ӑна Мускаври режиссёр Александр Куприн Раҫҫейӗн Культура министерствин саккасӗпе ӳкернӗ.
Ҫав фильма ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче 18 сехетре Шупашкарта, Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче, хӑтлама палӑртнӑ. Ҫав тӗллевпе пултарулӑх ушкӑнӗ Шупашкара килсе ҫитӗ.
Чӑваш Енре «О нематериальном этнокультурном достоянии Российской Федерации в Чувашской Республике» (чӑв. Раҫҫей Федерацийӗн пурлӑх мар этнокультура пуянлӑхне Чӑваш Республикинче упрасси) саккун проектне ырланӑ.
Ҫавна май Чӑваш Енӗн Культура министерстви этнокультура пурлӑхне тупса палӑртас, тӗпчес, усӑ курас, актуализацилес, упраса хӑварас тата халӑхра сарас енӗпе ӗҫлӗ. Наципе культура автономийӗсене пулӑшассишӗн тата этнокультурӑн пурлӑх мар эткерлӗхӗн объекчӗсен регионти пӗрехи реестрне хатӗрлӗ.
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Чӑваш наци музейӗн директорӗ Ирина Меньшикова 55 ҫул тултарнӑ.
Вӑл 1986 ҫулта Шупашкарти ӳнер училищинчен черченипе рисовани преподавателӗ пулма вӗренсе тухнӑ. Каярах пӗлӗвне И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче туптанӑ, ҫав аслӑ шкулта историк тата истори преподавателӗ пулма вӗреннӗ.
Чӑваш наци музейне Ирина Меньшикова 15 ҫул ӗнтӗ ертсе пырать. Республикӑн Культура министерствинче палӑртнӑ тӑрӑх, Ирина Меньшикова — хӑй ӗҫӗнчи чӑн ӑста, вӑл ертсе пынипе музей ҫӗнӗ шая тухнӑ.
Чӑваш Енри тата темиҫе ҫынна нумаях пулмасть «Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ята панӑ.
Ҫав йышра — халӑх ӳнер промыслисен ӑсти, Чӑваш Енри ремесленниксен гильдийӗн пайташӗ Любовь Вазюкова; Чӑваш Республикин Ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗн директорӗн ҫумӗ Наталия Мисина; республикӑн культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министӗн ҫумӗ Надежда Павлова. Надежда Ивановна патшалӑх службинче чӗрӗк ӗмӗр ытла ӗҫлет.
Ӗнер, кӑрлач уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, паллӑ режиссёр-документалиста, поэта, драматурга, прозаика, куҫаруҫӑна, ӑста тележурналиста Раҫҫейри кинематографистсен союзӗн йышне илнине ӗнентерекен удостоверени панӑ.
Аса илтерер: ӗнер Марина Карягина Мускавра ӗҫлесе пурӑнакан Галина Евтушенко кинорежиссёрӗн, продюсерӑн тата сценаристӑн, искусствоведени кандидачӗн «ЛИТЕРАТУРА И КИНО» автор программине хутшӑннӑ.
Раҫҫейри кинематографистсен союзӗн йышне илнӗ ятпа Марина Карягинӑна Чӑваш Енӗн Культура министерстви те саламлать. Ун пек хыпара ведомствӑн сайтӗнче ӗнер вырнаҫтарнӑ.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче ҫӗнӗ илемлӗх ертӳҫинче Пермь тӑрӑхӗнчи Андрей Попов тимлеме пуҫлани ҫинчен те, халӗ ку должноҫре ӗҫлеме килӗшекен ҫынна суйламалли конкурс иртесси пирки те Чӑваш халӑх сайчӗ хыпарласах тӑчӗ. Анчах эпир пӗр хыпара каярах юлса пӗлтӗмӗр иккен.
Нумаях пулмасть Андрей Попов пирки ҫӑхав шӑрҫалакансем тупӑннӑ. Вӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, Андрей Поповӑн ертсе пыракан должноҫра 5 ҫултан кая мар тӑрӑшнӑ опыт пулман, апла тӑк ӑна директор пуканне шанса пама май килмен. Прокуратура ҫӑхава республикӑн Правительство ҫуртне ярса панӑ. Кун пирки «Правда ПФО» интернет-кӑларӑмра чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗнче пӗлтернӗ.
Эпир тӗшмӗртнӗ тӑрӑх, ҫав ҫӑхав хыҫҫӑн республикӑн Культура министерстви театр валли ҫӗнӗ илемлӗх ертӳҫине суйласси ҫинчен пӗлтерӳ вырнаҫтарнӑ.
Чӑваш Енре шкул театрӗсен конкурсне ирттерме палӑртнӑ. Ӑна йӗркелекенӗсем — республикӑн Культура министерстви, Вӗрентӳ министерстви, Чӑваш Енри хӗрарӑмсен канашӗ, Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗ. Пултарулӑх ӑмӑртӑвӗн кураторӗ — РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Алла Салаева.
Конкурса ҫак номинацисемпе ирттерӗҫ: «Литературӑпа музыка композицийӗ»; «Пӗчӗк формӑллӑ спектакль» (унта 5 ҫын таран вылять, спектакль 20 минутран ытла тӑсӑлмалла мар); «Пысӑк формӑллӑ спектакль» (унта 5 ҫынтан ытларах вылять, спектакль 45 минут таран пырать); «Спектакле илемлетни (сценографи)»; «Ятарлӑ номинаци».
Заявкӑсене Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче раштав уйӑхӗн 9-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.
-1.7 °C