Портреты И.Я. Яковлева в разные годы его жизни
Продолжая предыдущую публикацию, всё-таки хочется еще раз напомнить – конечно интересно, что, оказывается, в 19 веке были дворяне из чувашей, но важно – они не отказались от чувашского языка, признавая его своим родным. (Как они стали дворянами? Agabazar в своих комментариях напутал основательно). Это их – чуваш-дворян личное достоинство и самоуважение. Жаль, что мы не знаем кто они, зато мы хорошо знаем о других знаменитых чувашах 18, 19 веков – Никита Бичурин, Петр Егоров, Спиридон Михайлов и другие.
Малалла...
К статье «Ваше превосходительство – незаконнорожденный инородец» есть комментарии, и часть из них, как нельзя лучше, иллюстрирует современное положение с образом И.Я. Яковлева.
Например, Agabazar приводит интересные сведения о Кайсаровых, связанных по своему происхождению с чувашами, и пишет, что Кайсаров Василий Семенович (1751–1820) – дворянин и несомненный чуваш. Какой дворянин? Да, Кайсаров-отец – чуваш (с большой долей вероятности), во всяком случае родился в чувашской деревне и учился в Казанской новокрещенной школе, предназначенной именно для инородцев.
В Чувашской энциклопедии в т. №1 в статье «Дворянство» есть такие сведения: «В конце 19 века четверо чувашей получили потомственное дворянство (среди них И.Я. Яковлев)».
К сожалению, здесь – ошибочка вышла – в конце 19 века Яковлев не был потомственным дворянином, с 1878 г. он – личный дворянин. Это также дворянское звание, но более мелкого пошиба, не передававшееся по наследству.
А вот в 1904 году Яковлев получает чин 4 класса (действительный статский советник) и право на звание потомственного дворянина.
Ӑртивансен Сӑварӗ
Ӗмӗрӗн вӗҫне ҫитсе тӑнӑ ҫынсенчен чылайӑшӗ хӑй пурӑнса ирттернӗ ҫулӗсемпе уйӑхӗсене, ҫӗрӗсемпе кунӗсене пӗр ҫӗре пуҫтарса, мӗльт-мӗльт ӗмӗлккен те пулин курса аса илет пулӗ тетӗп. Хӑшӗсене вара, уйрӑмах шухӑшпа тата туйӑмпа пуяннисене, пурнӑҫ вӗҫӗ кӗтмен-туман ҫӗртен апла е урӑхларах татӑлни канӑҫ памасть пулӗ, ыйтусен хуравне ыйхӑ ҫӗтерсе шыраттарать ӗнтӗ. Калӑпӑр, чӗрӗк ӗмӗрне те пурӑнса ҫитеймен Кашкӑрсен Кӗҫтенккийӗ (К.
2023 ҫулхи пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче мана ЧНКри ҫамрӑксен Алексей Енейкин ушкӑнӗ Иван Яковлев 175 ҫулне халалланӑ форума илсе кайса хисеп турӗ. Ватӑ та чӑлах тесе пӗри те кӳрентермерӗ, пӗтӗмлетсе вӑрах каланӑ е йӑнӑшнӑ чухне те чармарӗ. Манӑн Кӗреке сӑмахӗн пуҫламӑшне ҫеҫ калама май пулнӑран, вӗҫӗнчи пӗтӗмлетӳре ҫав шухӑшсене хушса хутӑм, Интернетра К.Малышев, В.Тяпкин тата ыт. форумра пулман ҫывӑх ҫынсемех тиркесе ҫырнисене вуларӑм та, Ҫамрӑксен Кӗрекинче каланӑ сӑмахсене сайтра пичетлесех хуравлама шутларӑм.
Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр (ку ӗҫе тахҫантанпах тӑвайманччӗ-ха...). Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).
Авалхи чылай сӑмаха эпир халӗ ӗнтӗ манса пӗтнӗ, хӑшпӗр чухне вара тата сӑмах пӗлтерӗшне улӑштарса, хальхи чӗлхере урӑх ӑнланупа ҫӳретнине те куратпӑр. Акӑ, Карӑшлӑх ятлӑ ял пур пирӗн Чӑвашстанра. Мӗне пӗлтерет-ши ку?
Паян, нарӑсӑн 27-мӗшӗнче, Шотландири Сент-Эндрюс университечӗ хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ӑна 612 ҫул каялла, 1411 ҫулта никӗсленӗ иккен. Акӑлчанла калаҫакан тӗнчене илес пулсан чи ватӑ университетсенчен вӑл виҫҫӗмӗш. Оксфордпа Кембридж университечӗсем кӑна ватӑрах. Акӑ мӗн каласа парать кун пирки Calend.ru ресурс:
Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ.
30 июля 2022 г. в Международный День дружбы народов Мира в истории современной России произошло историческое культурное событие глобального масштаба, но в самом отдаленном районе Чувашской Республики, затерявшейся на карте Старого Света…
Изначально это событие связано с появлением в Европе азиатских гуннов, Аттилы, Кубрата и его многочисленных сыновей, один из которых Котраг, который привел на берег левобережья реки Атӑл (Аттила) или по русски «Волга» — все население Золотой Болгарии северного Пичерноморья еще в VII веке.
1755 ҫулта Кӑнтӑр Уралта чӑваш хресченӗсене персе вӗлернӗ. Ку пулӑм пирки эсир те, ман пекех пӗлмен пулӗ? Вӗсем пурте Максим, Иван тата Кӗҫӗн Иван Мосоловсен тимӗр шӑрантаракан савутра вӑй хунӑ пулнӑ.
Ку пулӑм пирки эп хам «Ленӑ шывӗ ҫинчи рабочисен пӑлхавӗнче пулнӑ пирӗн янташсем» статьяпа паллашнӑ чухне асӑрхарӑм. Лена юханшывӗ ҫинчи пӑлхав пирки чӑваш энциклопедийӗнче мӗн те пулин ҫук-ши тесе шыраса кӗтӗм те хайхи ҫак пулӑм пирки пӗлтӗм.
Виҫӗмкун, юрҫӳрен ҫине утлантӑм та, хам тӑвансем патне, Хурӑнлӑх ялне, хӑнана кайса килтӗм. Хурӑнлӑха илес пулсан ку ят маншӑн темле искусственнӑй ят пек. Эп вӑл яла Попой теме хӑнӑхнӑ та, официаллӑ ята ниепле те хӑнӑхаймастӑп. Мӗн ачаранах Попой тесе те, Хурӑнлӑх теме йывӑртарах. Апла-и, капла-и, ӗҫсене туса пӗтернӗ хыҫҫӑн канас тӗллевпе тӑвансем патне ҫул тытрӑм.
Тарас Коли теҫҫӗ ӑна ялта. Ятсӑр-сумсӑр теме пултараймастӑп. Тимӗрҫӗ пулса ӗҫленӗ. Пирӗн таврари чи малтан ӑсталанӑ мини-тракторсене илес пулсан, ун ятне асӑнмасӑр май ҫук.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (25.10.2025 15:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, 7 - 9 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
«Отец» и его стеснительные потомки
«Ах, мӗншӗн ун чухне?..»
Тӗнче пӗтмесӗр Вӗрентӳ пӗтмест
Карӑш-карӑк-карӑшлӑх...
600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ
+5.3 °C