Сайта кӗр | Регистраци | Сайта кӗрсен унпа туллин усӑ курма пулӗ
 -8.7 °C
Ют ҫын — хир урлӑ, хӑв тӑвану — вут урлӑ.
[ваттисен сӑмахӗ]
 

Аçтахар Плотников: Тӑван ялтах иностранец пулса тӑтӑм

Аçтахар Плотников25.05.2013 15:199625 хут пӑхнӑ

Чӑваш чӗлхин шӑпи ҫине пӑхатӑп та куллянтарнипех куллянтарать. ЮНЕСКО пирӗн чӗлхе пӗтме пултарать тени ҫине хӑшӗ-пӗри иккеленӳллӗ пӑхать пулин те хӑш-пӗр самантсенче унӑн малашлӑхӗ ҫутӑ та телейлӗ пуласса ӗненме те пӑрахма пулать. Мускав кирлӗ мар, пирӗн влаҫрисене кирлӗ мар. Путин хӑйне валли вертикаль власти туса хунӑранпа халӑх та вӗсем ҫине пӑхать — ӑна та чӗлхе кирлӗ мар пулас. Пуясси кирлӗ те ют ҫӗршывсене кайса канасси кирлӗ. Малашлӑх пирки шутлакан ҫынсен йышӗ вара сахалансах та сахалансах пырать.

Александра Фукс хӑй ӗмӗрӗнче чӑваш ялӗ епле тутарланнине хӑй куҫӗпе курнӑ теҫҫӗ (ҫӑлкуҫа кӑтартсан аван пулӗччӗ) те паян эпир чӑваш ялӗсем вырӑса тухнине питӗ те аван куратпӑр. Ача чухне ялта чӑвашла калаҫса ӳснӗскер халь пирӗн ялта чӑвашла калаҫакан ача ҫуккипе (пур та пулӗ) пӗрех. Аслисем чӑвашла калаҫаҫҫӗ — ҫӑмрӑксем вырӑсла. Ҫав ҫамрӑксен ачисем вара (пирӗн ял ача ҫуралассипе республикӑпа пӗрремӗш вырӑнсенче тӑрать теҫҫӗ-и...) пурте вырӑсла анчах калаҫаҫҫӗ. 20 ҫул хушшинче ҫак пулӑм яла ярса илчӗ — пирӗн ял вырӑс ялӗ пулса тӑчӗ.

Халь урамра ӗҫлеме тивнӗрен ачасене сӑнатӑп. Шкул ҫулне ҫитмен ачасем те ҫумрах тенӗ пек хӗвешеҫҫӗ. Чупаҫҫӗ, выляҫҫӗ... Мана та пулӑшас тесе тӑрмашаҫҫӗ (ача-пӑчашӑн кӑсӑклӑ-ҫке...). Вӗсем вырӑсла калаҫни ман чуна ытла та ыраттарать вара. Ҫак кунсенче каллех вӗсем ман тавра явӑнса ҫӳрерӗҫ те вӗсемпе чӑвашла калаҫма шутларӑм. 5 пӗчӗк ача шутӗнче вара мана иностранец текенни те тӗл пулчӗ («Дядя вы иностранец да? Я ничего не понимаю...» — терӗ.). Юрать-ха ыттисем эп чӑвашла калаҫнине ӑнланаҫҫӗ (лешне ку дядя чӑвашла калаҫать тесе ӑнтантарса пачӗҫ), ку вара мана ют ҫӗршыв ҫынни шутне кӗртрӗ.

Вӑт ҫапла пирӗн пурнӑҫ. Тӑван ҫӗр ҫинче чӑвашла калаҫсан иностранец пулса тӑратӑн. Ача ӑсӗ — ӑсчах ӑсӗ теҫҫӗ те вырӑссем («Устами мледенца глаголет истина») чӑн та шухӑша путатӑн.

//тен, пирӗн мӑн асаттесем пек, каллех, чӑвашла калаҫакансене пухса ют ҫӗре куҫса ҫӗнӗ вырӑн шырамалла-ши? Ӑҫтарах-ши вӑл вырӑн? Тепӗр енчен хӑҫанччен пирӗн халӑх ҫапла куҫса ҫуремелле?

 
Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

Комментари:

Agabazar // 2935.34.7493
2013.05.25 16:53
Agabazar
...АНЧАХ ТА УНТА ПАЯНХИ КУН ТА ЧăВАШСЕМ ПУРĂНАÇÇĔ!!! http://suvar.su/5288.html
Ку ял 20 пин çынлă Пăва хулинчен 3 километрта (Хыр кати урлă çеç каçмалла). Тĕплĕнрех, тен, Васса çырса пĕлтерĕ.
Васса // 3710.57.9655
2013.05.25 21:20
Чăнах та çапла, Атавра халĕ те чăвашсем пурăнаççĕ, шкулĕнче те чăвашла вĕрентеççĕ, тăрсан -тăрсан чаплă çынсем те тухкалаççĕ.
Серуш // 4186.57.1361
2013.05.27 23:59
Шел, паян сакăн пек ÿкерчĕк кашни ялтах. Чи малтан ялти учительсен ачисем ялта вырăсла калаçма тытăнчĕç. "папа-мама", "бабушка-дедушка" калаччĕç. Хадĕ вырăсла кăна пÿплеççĕ.
Agabazar // 1846.22.2183
2013.05.28 05:37
Agabazar
Ÿстеререх калатăр, Серуш. Статьяра Шупашкарпа çумма-çуммăн вырнăçнă ял пирки пырать. Лару-тăру чăнах та йывăр, анчах ÿстерсе калама кирлĕ мар. Хурланмалли ÿстерсе каламасăрах нумай. Ялти учительсене те ытлашши тăранма кирлĕ мар пулĕ. Ситуацие тĕрĕс ăнланмасар ăна сиплеме çук.
Agabazar // 1846.22.2183
2013.05.28 05:52
Agabazar
Халь сире ак çак ял çине çаврăнса пăхма сĕнетĕп: Çĕмĕрле районĕ, Хутар. Çав тери паллă ял. Райцентртан пачах та çывăхра тееймĕн. Кунти "чăвашлăх" пирки кам тĕплĕнрех пĕлет, тархасшăн çырса пĕлтерĕр.
Владимир // 2759.03.3275
2013.05.28 17:07
Мĕн калас. Чăвашра мĕнле, пирĕн тăрăхра та кая мар. Анчах та, Хутар тăрăхĕнчен 20-ме яхăн чăваш( раççей) профессорĕ çуралса çитĕннĕ, пĕр раççейĕпе паллă композитор, виçĕ чăвашра палăрнă юрăç. Халăх тăван чĕлхепе калаçать, чăвашла пурăнать
Серуш // 4186.57.1361
2013.05.29 00:02
Agabazarа.Ку пурнаçран илни, пĕр ÿстермесĕр. Пытармасăр каласан, хам та çавнашкал лару-тăрура ÿссе çитĕнтĕм. Учитель ачисем ялта пурте "папа-мама" тесе калаччĕç. Ыттисем "апай, анне, атти, аттек" теччĕç. Хаман ачасене те аттепе анне ыйтнипе "бабушка-дедушка" теме ханахтартам.Кун пек тĕслĕх кашни районтах, кашни ялтах.
2013.05.29 00:21
Аçтахар Плотников
Чăваш чĕлхипе лару-тăру ялсенче тĕрлĕрен. Хăшĕ-пĕрисенче чăн та чăвашла калаçакан ачасене сахал мар тĕл пулатăн. Ак, сăмахран пирĕн Лапсартан инçех те мар Йăршу ялне илес (икĕ-виçĕ çырма урлă каçмалла та варман витĕр тухмалла çеç) — унта ачасем урамра чăвашла калаçаççĕ...
Игорь Сайман // 3067.15.1690
2013.05.29 00:27
Акă Володя текенскер те вĕрентевçĕ вĕт. Учитель. Ачисем пирки хăех çапла калать: Вырăсла пурăнаççĕ тет. Чăн та, чăвашла пĕлеççĕ тет-ха та, анчах сисетĕп, ку ниме тăман сăмах çеç. Ячĕшĕн каланăскер.
Игорь Сайман // 3067.15.1690
2013.05.29 00:38
Çĕмĕрле районĕнчи Хутар пирки ман халлĕхе ак çапла информаци. Хрущёв вăхăтĕнче, 1960-мĕш çулсенче, райцентрсенче вырăсла программа çине куçарас юхăм пуçланнă. Анчах та çак юхăм кăштах "ахаль ялсене те" пырса тивнĕ. Темшĕн-çке çак йыша хайхи Хутар та лекнĕ. Çавна май ку сайтри "Володя" никлă çынна эп "Жертва" тесе шутлатăп.(Хăех йышăнать вырăс программипе вĕреннине).

Страницӑсем: 1, 2

Комментариле

Сирӗн ятӑp:
Анлӑлатса ҫырни:
B T U T Ячӗ1 Ячӗ2 Ячӗ3 # X2 X2 Ӳкерчӗк http://
WWW:
ӐӑӖӗҪҫӲӳ
Пурӗ кӗртнӗ: 0 симв. Чи пысӑк виҫе: 1200 симв.
Сирӗн чӑвашла ҫырма май паракан сарӑм (раскладка) ҫук пулсан ӑна КУНТАН илме пултаратӑр.
 

Эсир усӑ курма пултаракан Wiki тэгсем:

__...__ - сӑмаха каҫӑ евӗр тӑвасси.

__aaa|...__ - сӑмахӑн каҫине тепӗр сӑмахпа хатӗрлесси («...» вырӑнне «ааа» пулӗ).

__https://chuvash.org|...__ - сӑмах ҫине тулаш каҫӑ лартасси.

**...** - хулӑм шрифтпа палӑртасси.

~~...~~ - тайлӑк шрифтпа палӑртасси.

___...___ - аялтан чӗрнӗ йӗрпе палӑртасси.

Orphus

Ытти чӗлхесем

Баннерсем

Шутлавҫӑсем