Чунҫӳрев паян инҫе ҫулран таврӑнчӗ. Эпир Ултиар Цыпленковпа тӗл пулса калаҫрӑмӑр.
— Эсир паян 4 сехетре Чунҫӳреврен таврӑнтӑр. Ҫапла-и?
— Ҫапла, тӗрӗс.
— Кӑҫалхи Чунҫӳрев вӑл сирӗн миҫемӗш пулчӗ?
— Ҫирӗм улттӑмӗш.
— Ҫулӗ вара ӑҫталла выртрӗ?
— Кӗскен маршручӗ пирӗн ҫапларах. Малтан, хамӑрӑн Шупашкар. Кайран Чӗмпӗр урлӑ эпир Ӗремпур тӑрӑхӗнче Курак районӗнче Ҫирӗклӗ Тук (выр. Верхнее Игнашкино), чӑваш ялӗнче. Унта пире пӗлтӗрех чӗнчӗҫ, анчах каяймарӑмӑр.
Малалла...
Сӗм-сӗм вӑрман, сӗм вӑрман,
Мӗншӗн хытӑ шавлатӑн?
Мӗншӗн шай-шай шӑхӑрса
Мӗскӗн чуна хӑрататӑн?
Ҫак «Нарспи» поэмӑран илнӗ йӗркесене эпир пурте пӗлетпӗр. Сӑмахсем те пирӗншӗн уҫӑм ӑнлануллӑ. Сӗм-сӗм хальхи ӑнланупа — тӗттӗм, вӗҫӗ-хӗррисӗр, аслӑ, никам пырса кӗмен. Сӗм тӗттӗм — питӗ тӗттӗм, йӗп чиксен те курман тӗттӗмлӗх пек хальхи ӑнланупа. Шухӑшласа пӑхар, мӗнле ӑнлануран пулса кайнӑ-ши «сӗм-сӗм»?
Ӗлӗк-авал пирӗн аслаттей-аслаппайсен рунӑллӑ ҫыру пулнӑ.
Васкакан вакка сикнĕ тенĕ ваттисем. Васкакан водительсем пĕрне-пĕри ирттерме пĕр минут тăхтас килменнипе çуршар сехет вăхăт ирттернине Шупашкарти Пичет çурчĕнчен кунсерен тенĕ пек асăрхатăп. Пÿлĕм чÿречи Иван Яковлев проспекчĕ еннелле тухать те, шăрăха пула яри уçса хунă май урамри шăв-шав шалтинчен вăйлă илтĕнет.
Машинăна хăвăрт чарма хăтланса тормоза хăвăрт пуснă май урапа асфальт тăрăх хăйĕн инерцийĕпе шуса кайнă сасă яланах хăлхана кĕрет. Ĕнер вара кантăк ваннă сасăпа пуçа урам еннелле пăртăм. Инкекĕ яланхиллех ункăра, Иван Яковлев проспекчĕпе Мир проспекчĕ пĕрлешнĕ ункăра пулса иртет.
Манăн тиркеме ирĕкĕм çук та… Çапах калас килет. Концертсене, театра çÿреме юрататăп. Акă паян та концертра пултăм. Пĕтĕмĕшле илсен, йăлтах килĕшрĕ темелле. Çынсем культура çуртне канма пыраççĕ, юрă-ташăпа киленеççĕ. Анчах буфетра кукăль таврашĕсĕр пуçне хĕрлĕ эрех те сутни, чăннине калатăп, питех тĕлĕнтерчĕ. Кĕленчесене пурте курмалла именмесĕр кăларса лартнă. Кун пек çĕрте эрех-сăра сутма юрать-и вара?
Чăннипе, çынсем культура çуртне мĕнлерех канма килнине хамăн куçпа пĕрре мар курма тиврĕ. Хăшĕ-пĕри концерта, мĕн каласси – театра та, сумкине эрех чиксе пырать те антракт вăхăтĕнче кăна мар, концерт-спектакль пынă чухне те черкке хыççăн черкке вăрттăн ÿпĕнтерет.
Хайхи Сӗнтӗрвӑрри районӗнче ачасем Иван-Капала каҫне уявланӑ пулать. Ку вара чӑваш культури пӗтсе пынине кӑтартакан паллӑ пулни пӗрре те иккӗленӳллӗ мар. Мӗншӗн-ха ҫав ачасенех Ҫинҫе уявне уявлас мар? Мӗншӗн Иван-купала? Ҫатракасси ялӗнче вырӑс ачисем пурӑнмаҫҫӗ вӗт, чӑваш ачисемех. Иван Купала уявӗ чӑвашсемпе мӗнпе ҫыхӑннӑ? Ма чан ҫапмасть ЧНК? Ӑҫта «Хыпар»? (Шупашкар кӳлмекӗ хӗрринче ларакан тӳре-шарана асӑнас та килмест...) Чӑн та ҫапларах ыйту ҫине ыйту ҫуралать.
Истори анналӗсенче "чӑваш" ята XVI ӗмӗр тӗлӗпе пӗрремӗш хут асӑнаҫҫӗ.
Маларах ку ята асӑнни ниҫта та ҫук.
Шутласа кайсан, ҫакӑ питӗ тӗлӗнмелле факт. Пирӗн таврари нихӑш халӑхӑн ячӗ те ҫавнашкал "пӗлменлӗхре" ҫухалмасть.
Ирӗксӗрех ҫапла шутлама тивет: чӑвашсене вӑл вӑхӑтра урӑх ятпа е урӑх ятсемпе чӗннӗ пулас.
Мӗнле ят е ятсем-ши вӗсем?
Атӑлҫи Пӑлхар карттине ак ҫак тӗлтен илтӗмӗр — http://kazan-sights.ru/history/790/
1 июля 2015 г.
г. Чебоксары
Независимый экспертный совет гражданского общества (НЭСГО)
В слове ЧӐВАШ до недавнего времени буква «Ч» писалась как «Ћ» с хвостиком («Ћӑчаш сӑмахӗсен кӗнеки». сл. Аш. т.1.)
Буква «Ш» в других языках пишется как «Ś». С учетом этих данных слово Чӑваш писалось ЋӐВАŚ, ТАВИС. По-гречески самоназвание египтян tvś. t — твердь, v — огонь, вут и ś — вода, шыв.
Чувашская этническая культура формировалась на основе народного опыта, схожего с древнеегипетскими традициями додинастического периода и небольшого компонента традиций кочевых народов: гуннов, монголов, кипчаков-тюрков и др.
28 июня 2015 года в Чебоксарах состоялись Пресс-конференция и Круглый стол участников Межрегиональной научно-художественной экспедиции «Волга» с местной общественностью и журналистами. Гости из Москвы плывут по Волге на теплоходе и встречаются с учёными и активистами гуманитарной интеллигенции.
Организаторы экспедиции: Центральный дом художника, Центр прикладной урбанистики, МГУ, ВГУК, при поддержке Совета Федерации РФ и 1-го канала ТВ.
Встреча в Чебоксарах состоялась в прибрежном ресторанчике «Палуба» в Речном порту и длилась около двух часов.
12 çулти арçын ачан çиес килмест. Тухтăрсем те мĕн тумаллине пĕлмеççĕ. Лэндон Джонс пачах çимест теме пулать. Ку мĕнле пулнă? Вăл каçхине пĕр стакан сĕт ĕçнĕ, пĕр татăк пицца çинĕ.
Ирхине, 2013 çулхи юпа уйăхĕн 14-мĕшĕнче, вăраннă та апат çиес килменнине туйнă. Унăн шыв та ĕçес килмест. Ашшĕ-амăшĕ каланă тăрăх, ача малтан хускалма юратаканни пулнă. Вăл велосипедпа ярăнма юратнă. Халĕ вăл хăйне вăйсăр туять, пуçĕ çаврăнать.
25 июня 2015 года вечером я шёл по Юго-Западному бульвару Чебоксар. Вдруг впереди, где-то во дворе, послышались громкая музыка и пение, усиленные динамиками. «Не иначе, как опять предвыборная агитация», - подумал я. Ведь 13 сентября в Чувашии и Чебоксарах состоятся выборы. Прошёл ещё немного, и, действительно, во дворе между 8-м и 10-м домами бульвара и 23-м домом улицы Энтузиастов толпился народ.
Перед микроавтобусом среди публики пела молодая эстрадная артистка.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (13.10.2025 21:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 746 - 748 мм, 7 - 9 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
Чунҫӳрев Пӳлерпе Сӑвара тата Пӑлхара пӗрлештерекен вырӑн тупнӑ
Вилĕм патне хыпăнать-ши водитель?
Культура керменĕнче эрех сутни, спектакль вăхăтĕнче телефон янăрани килĕшÿллĕ-и?
XVI ӗмӗрччен чӑвашсем мӗнле ятпа ҫӳренӗ?
Спор о самоназвании народа «Чӑваш»
Экспедиция «Волга» в Чебоксарах
+7.3 °C