Электронлă вулавăш

— Çапла калаççĕ пулас поэтсем…

— Шăп çавă вăл манăн! Сив сăмах та илтместĕп. Тепĕр чух, хăнара-мĕнре ак çакă… — кукша пуç пырне шаккаса илчĕ, — ытлашширех пулсан çеç мăкăртатать. Анчах Бахусне, ĕçкĕ туррине, питех пуççапмастăп эп халь, ку енпе хамăн плана ытлашшипех тултарнă, çитет! Ватăлнăçемĕн çынна ăс кĕрет вĕт-ха…

Яким Якимч, тулли кăмăлпа темле хаваслă кĕвĕ шăхăркаласа, япалисене пуçтарма тытăнчĕ. Унтан тăрук çамрăк пассажир еннелле çаврăнса ыйтрĕ:

— Эсĕ ху авланнă-и çав, Андрон Андрейч?

— Авланнă-çке. Çулталăк ытла ĕнтĕ. Ача та пур… Ачи пĕчĕккĕ пирки çеç арăма хампа пĕрле илсе килеймерĕм.

— Юратсах авлантăн-и?

— Епле пултăр-ха тата? Юратмасăр мĕнле авланатăн?

— Пит аван апла пулсан. Асту, улăштарма ан шутла! Пирвайхине ним те çитмест. Улăштарас енне кайсан вара — пиши пропал. Эп куна хамăн опыта шута илсе калатăп.

— Опычĕ чăнах та пысăк ĕнтĕ санăн…

— Тур ан хуштăрах сана ун пек опыт пухма. Нихçан та. Ыр сунса калатăп!

…Пуйăс Шупашкара çитсе тăчĕ.

Чăнах та телейлĕ иккен халь Яким Якимч — вакунран тухсанах ăна арăмĕпе ачисем ыталаса илчĕç те таçталла çавăтса кайрĕç.

 

2

…Пуйăс çинчен аннă пассажирсене кĕтсе илекенсем нумай пулчĕç, ăçталла ан пăх — пур çĕрте те ыталанаççĕ, чуптăваççĕ, пĕрне-пĕри илтеймесрен хăранă пекех кăшкăрса калаçаççĕ, юратнă çынсене тĕл пулнăшăн хĕпĕртенипе макăракансем те пур.

Андрон Андрейч Андронов, хăйне никам та кĕтсе илес çуккине пĕлсе, тӳрех станци çуртне кĕчĕ те, унта кăткă пек йăшăлтатакан çынсем хушшипе хĕсĕнкелесе, тепĕр алăкĕнчен урам енне тухса, картлашкасем тăрăх анма васкамасăр чарăнса тăчĕ.

— Салам сана, тăван хула! Хĕрӳллĕ салам! — пăшăлтатса илчĕ вăл кăшт тăрсан, йĕри-тавралла пăхса.

Станци умĕнчи сарлака площадьре унталла та кунталла халăх кускалать, пурте васкаççĕ, кăшт леререхре троллейбуссем, автобуссем, çăмăл машинсем чупни курăнать, тем тĕрли те пур — сенкерри, сарри, хĕрли, кăвакки…

— Шавлать, кĕрлет Шупашкар!.. — шухăшларĕ Андронов. — Виçĕ çул каялла кун пекех шавлă марччĕ…

Унăн ĕнтĕ чăн малтан гостиницăна çитсе вырнаçмалла. Темиçе талăк пуйăспа килнĕ хыççăн тасалас, çăвăнас, канас, кайран хула тăрăх çӳрес. Каçхине, епле пулсан та, — театра!

Андронов таксисем тăракан, çĕрелле утрĕ.

Унта халăх тем териех пухăнма ĕлкĕрнĕ. Арçынĕ-хĕрарăмĕ, ватти-вĕтти. Чăматансемпе, çыхăсемпе, сумкăсемпе. Пурте Андронов ларса килне пуйăс çинчен аннăскерсем ĕнтĕ. Ах, çыннисем те çав, иртĕнсех кайнă-çке халь. Станцирен хуланалла ĕлĕкхи пек çурран утма мар, троллейбус-автобуспа кайма та килĕшмеççĕ, пар вĕсене такси! Канлĕ пултăр, çемçе пултăр, крыльца умнех кĕрлеттерсе пырса тăтăр! Тупата, çакăнта вертолет анса ларас пулсан, пурте таксисем çине ал сулса ун патнелле ыткăнаççĕ пуль? Этем тени вăл лайăхран лайăххине шырать, тесе ахаль каламаççĕ. Ытла лайăх пурăнма тапратсан вăл иртĕнме те, пăсăлма та пултарать…

Андроновăн та темшĕн таксипех каяс килчĕ те, вăл черет вĕçне пырса тăчĕ. Юрать-ха, черечĕ самаях хăвăрт шурĕ. Пĕр таксийĕ тăватă çынна лартса каять те, хыççăнах тепри çитсе тăрать. Çирĕм минутсем çеç кĕтрĕ вăл — «Т» саспаллиллĕ тимĕр юпа тĕлне шур «шашкăллă» йăм хура «Волга» ун умĕнче пулчĕ. Андроновран маларахра тăнă килйыш — упăшкипе арăмĕ тата вуник çулхи арçын ача — хыçала кĕрсе ларчĕ, Андронов шофер çумĕнчи вырăна лекрĕ. Пит аван ĕнтĕ ку: вăл виçĕ çул курман тăван хула урамĕсене курса пыма пултарать.

— Вырнаçрăр-и? — хыçалти пассажирсем еннелле çаврăнса ыйтрĕ шофер. — Кама ăçта леçмелле?

— Пире Мир проспектне, вуннăмĕш çурта, — терĕ хыçалти арçын. — Агрегат завочĕ çывăхĕнче вăл…

— Пĕлетĕп, — куçне хупса илчĕ те шофер, Андроновран ыйтрĕ: — Сирĕн ăçта çитмелле?

— Гостиницăна, — терĕ Андронов.

— «Чувашия» пĕр çын та йышăнмасть, нумай пулмасть кĕрсе тухрăм унта, темле делегатсем вырнаçнă, сирĕн «Атăла» кайса пăхма тивет. Эппин, малтан кусене ăсатар, унтан «Атăла» анăпăр. Юрать-и? — Андронова куçран пăхрĕ шофер.

— Пит аван!

…Такси яп-яка («çатма пек!» теççĕ чăвашсем) асфальтлă сарлака проспектпа ыткăнса пычĕ. Ик енче те тем çӳллĕш çуртсем, пĕринчен тепри хитререх.

«Хăçан ĕлкĕрнĕ кусене туса лартма? — тĕлĕнчĕ Андронов. — Виçĕ çул каялла кунта ним те çукчĕ-çке! Ĕçлет çав пирĕн халăх, ай, хытă ĕçлет!..»

Çав хушăрах Андронов шофер çине пăха-пăха илчĕ. Çынни çамрăк-ха Андроновран аслă пулас çук, питçăмартисем кӳпшек те хĕп-хĕрлĕ пӳрнепе кăшт пуссанах юн тухас пек, анчах тем тума-çке сăнне-питне вăл II-мĕш Александр патша евĕрлĕ туса лартнă: тулли янахĕсем çинче тем пысăкăш бакенбард, ик еннелле çунат пек сарса янă уссийĕ хăлха патнех çитет.

«Ку пĕтĕм çăма кассан, пĕр мăшăр алсиш çыхма та çитет пуль!» — кулса илчĕ Андронов хăй ăшĕнче.

Ĕçне вара пит лайăх пĕлет пулмалла шоферĕ, машинне вĕçтерет кăна, умри автобуссенчен, грузовиксенчен, тепĕр хут çăмăллисенчен те çил пек иртсе каять.

Тӳсеймерĕ Андронов, мухтаса илчĕ:

— Ытла та маттур-çке эсир… Нумайранпа çавăратăр-и баранкăна

— Нумаях мар, ик çул кăна. Иртнĕ эрнере пĕрремĕш класшăн экзамен патăм…

— Унччен ăçта ĕçленĕ?

— Ĕçлемен, вĕреннĕ.

— Шоферсен курсĕнче пуль?

— Çук, институтра.

— Институтра?! Хăшĕнче?

— Сельхозĕние.

— Вĕренсех тухнă-и, е…

— Ĕçе мĕншĕн çурмалла тăвас? Диплом илнĕ, чеç-чеç. Арăмăн арчи тĕпĕнче выртать, пурçăн тутăрпах чĕркесе хунă.

Çакна илтсен, Андронов пырне темскер кĕрсе ларнă пек пулчĕ Пĕр-икĕ хут ӳсĕркелесе илчĕ вăл. Çав вăхăтрах шофер ун çине хулпуççи урлă пăхса йăл-йăл кулчĕ.

— Эсир мана паллаймарăр курăнать, анчах эпир пĕр вăхăтрах вĕреннĕ сирĕнпе, Андронов юлташ, — терĕ вăл. — Чăн та расна факультетсенче пулнă: эп зоофакра, эсир — агрономире. Лайăх аставатăп сире, комсомол пуххисенче пит çивĕч калаçаттăрччĕ

— Хушаматăр мĕнле сирĕн? — ыйтрĕ Андронов.

— Купташкин. Институтра пурте пĕлетчĕç мана — спортпа вăйлăчче эпĕ. Кроссенче яланах мала тухаттăм — ахаль чупса велосипедпа та, йĕлтĕрте те…

— Астăватăп! — тем пирки хаштах сывласа ячĕ Андронов. — Анчах халь сире паллама та çук. Усси, бакенбард. .

— Мĕн тăвас тетен — мода! Ман арăм çĕнĕ модăсене юратать…

Тек калаçасси пулмарĕ, такси çитес çĕре çитсе пат! чарăнчĕ. Кайра ларса килнĕ килйыш майĕпе машинран тухрĕ, арçынĕ шофера пĕр тенкĕ тыттарчĕ. Андронов счетчик çине пăхрĕ — вăл 40 пус кăтартать-мĕн. Эппин, 60 пус тавăрса памалла. Купташкин кĕсйисене хыпаланă пек турĕ те, йăл кулчĕ:

— Каçарăр, гражданин, манăн вакки пĕр пус та çук…

— Юрĕ-çке. тепĕр чух шута илĕр эппин! — ал сулчĕ тӳлекенни.

Купташкин ăна тав та тумарĕ, кабина алăкне чант! хупрĕ те машинне малалла ыткăнтарчĕ.

Андроновăн халь ку çын çинчен питĕ пĕлес килчĕ: мĕншĕн-ха дипломлă зоотехник такси шоферĕ пулса тăнă? Урăхла каласан — автоизвозчик… Тĕлĕнмелле-çке?

— Институтра панă специальноçпа ĕçлеме май килмерĕ-им тата сирĕн? — ыйтрĕ вăл хуллен, куншăн куляннă пекрех. — Ку чухне ялхуçалăхĕнче ĕç пит нумай-çке? Эп акă хам специальноçпах виçĕ çул ĕçлерĕм, ăна пăрахма та шутламастăп-ха.

— Хăш районта ĕçлетĕр? — ун çине чăрр пăхса ыйтрĕ Купташкин.

— Кунта мар эпĕ, Çĕпĕрте. Диплом илсенех направлени унта пачĕç те, хирĕçсе тăмарăм. Пĕртте ӳкĕнместĕп уншăн. Ĕçĕ ăнса пынă пек туйăнать. Кандидат диссертацине хӳтĕлеме ĕмĕтленетĕп…

— Вăйлă! — терĕ шофер. — Кандидатсем укçана кĕреçепе хыраççĕ. Анчах манăн… специальноçпа ĕçлесси пулсах çитеймерĕ çав. Институт хыççăн пĕр района ячĕç те… кăмăла каймарĕ! Укçи сахал, хваттерĕ çук, ĕçĕ шуйттан чухлĕ, — выльăх-чĕрлĕх енĕпе районĕ чăн кайра çапкаланса пырать. Малтисене хуса çитмелле, теççĕ. Çитсе пăх-ха! Пыршу-пакарту тухса кайиччен мекĕрленсен те çитейместĕн! Пăрахрăм та килтĕм — по семейным обстоятельствам. «Об-стоятельстви» чăнах та пурччĕ ĕнтĕ — арăм çамрăк манăн, хамран вунă çул кĕçĕн, ансамбльте ташлать. Ультиматум лартрĕ вăл — е Шупашкарта вырăн тупатăн, е мана çухататăн! Эс сысна пăхса пурăннă çĕре эпĕ вĕлерсен те каяссăм çук, терĕ. Килтĕм вара. Пĕр хушă ĕçсĕр пурăнтăм. Арăм кăшламах тытăнчĕ: харампыр эсĕ, аçа хурт! тет. Кĕç хуса кăларса яратчĕ, — хваттерĕ унăн та-ха… Кайса кĕтĕм вара шофера — ку ĕçе эпĕ çартах, института кĕричченех вĕреннĕ. Автобатра пулнă та… Малтан — калама та намăс! — ирсерен картишсем тăрăх çӳп-çап, лапра-çĕпре пуçтарса çӳрекен грузовик çинче ĕçлерĕм, «Золотарь», теççĕ пирĕн ун пек шоферсене. «Ылтăн турттаракан», тени пулать вăл. Мĕнле йышши ылтăн çинчен калани паллă ĕнтĕ… Анчах каярахпа ыр çынсем пулăшнипе — эрех тем те тăвать! — такси çине лартăм. Икĕ çул ĕнтĕ…

— Килĕшет-и вара ку ĕç?

— Аптрамасть, тиркемеллех мар.

— Укçи лайăх килет-и?

— Çитет çăкăр-тăварлăх. Хăш чух мухмăр уçмалăх та пулать. Мĕн кирлĕ тата мана!

— Çапла ĕнтĕ, çапла… аван, — терĕ те Андронов, пĕр хушă чĕнмесĕр пычĕ. Унтан тăрук ыйтрĕ: — Анчах совĕç пирки мĕнле?

— Мĕн, мĕн? — ăнланаймарĕ Купташкин.

— Совĕç, тетĕп. Анланмалларах каласан — намăс.

— Мĕнле намăс? Мĕншĕн намăс пултăр? — тĕлĕнчĕ Купташкин.

— Сире институтра вĕрентсе çĕршывшăн усăллă çын тăвас тесе патшалăх мĕн чухлĕ тăкак туни çинчен шухăшламан-и нихçан та? Хăвăр арăмăн арчинче выртакан диплом мĕн хака ларнине пĕлетĕр-и?

— Э-э, ку сăмаха нумай илтнĕ эпĕ! — ал сулчĕ Купташкин. — Пустуй халап! Кашни çын хайĕн телейне хăй пĕлнĕ пек шырать. Ман пеккисем, институт пĕтернĕ хыççăн яла кайманнисем, пĕлессĕр килет пулсан, Шупашкарта виççĕр çын ытла, теççĕ!

— Пулма пултараймасть! — куçĕсене чарсах пăрахрĕ Андронов.

— Пултарнă çав!

— Мĕншĕн вĕреннĕ-ха вĕсем ялхуçалăх институтĕнче?!

— Диплом илме! Епле пулсан та — высши образовани. Ячĕ лайăх!

— Анчах вăл ята тӳрре кăлармалла-çке! Ĕçлемелле!

— Нихăшĕ те ĕçсĕр лармаççĕ. Пурте вырнаçнă. Хăйсен çăкăрне çиеççĕ. Эпĕ те, ав, иртен пуçласа каçчен, хул калакĕсем ыратакан пуличченех баранкăна çавăратăп, обществăшăн тăрăшатăп, темелле, халь акă сире фон-барон пек лартса килтĕм… Стоп, çитрĕмĕр!

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн