Электронлă вулавăш

Улăх тăрăх çӳресе, пушмакĕпе чăлхи те витĕрех сывлăмпа исленчĕ ун. Ирхи сулхăн шăмшака çӳçентерчĕ, анчах хĕр, шăннине туйсан та, килне таврăнма васкамарĕ. Чун ыратăвĕ пысăкрахчĕ çав ун. Çавăнпа та вăл — хăйне хăй курайми пулса — ӳт-пĕвне шелсĕррĕн асаплантарнипе чунне пусарма шутларĕ.

Тавралăха ирхи кăвак çутă ансан, улăхран хăйсен килкартине хăпарнă чух, чуна юмахри пек туйăм илсе кĕрекен музыка илтсе чарăнса тăчĕ Эльвира. Ку чăн мар, ахаль çеç илтĕннĕ пек туйăнать-тĕр, тесе шутларĕ вăл малтан. Пĕтĕм поселок тутлă ыйхăра-ха. Е тата такам Эльвира пекех ыйхăсăрри пур-ши çак тӳлек тĕнчере? Мĕнле çын-ши вăл çур çĕр иртни виç сехетре пĕчченех музыкăпа йăпанаканскер?

Çамрăк сада уçă чӳречерен яртах çутă ӳкет. Пӳлĕмре мĕн пурри янкăр курăнать. Унта урай варринче аллине сĕрме купăс тытнă арçын ача тăрать.

Тĕнче тутлă ыйхăра тĕлĕрнĕ чухнехи музыка, тӳлек тавралăха ирхи кăвак çутăпа пĕрле тăкăнакан музыка… Мĕн пур-ши кунтан ытларах чуна тухатаканни, чĕре патнех çитекенни?

Эльвира йăпшăнса, чĕрне вĕççĕн пусса сада кĕчĕ те хурлăхан тĕми айĕнчи пĕчĕк сак çине чӳречене хирĕç ларчĕ.

Пӳлĕмре ура çинче тăракан шурă кĕпеллĕ арçын ача, янаххипе кăшт çеç сĕрме купăс хĕстерсе, хушăран нота хутне уçса хума çеç чарăнкаласа, музыка шăрантарать. Сăнĕ ун йăлтах çиçет, вылять, пĕр тĕксĕмленет, пĕр çуталса каять, куçĕ пĕрре хĕсĕнет, тепре чарăлать. Хурлă тĕлсенче ача, пуçне чиксе, чунĕ ыратнипе асапланса тăнă пек туйăнать, унтан сасартăк хурлăха сирсе пăрахать те пĕтĕм кĕлеткипе мăнаçлăн тӳрленсе, пăлхавлă кĕвĕ тăкма тытăнать. Сăнĕ-пичĕпе, кĕлеткипе, чун-чĕрипе вăл йăлтах инструмента парăннă. Вăрăм пӳрнеллĕ шурă алă гриф тăрăх балерина евĕр чупса каять те, пĕр вырăнта вĕçсе тăракан тăри пек, хĕлĕхсем çинче чĕтренет, унтан тепĕр тĕле сиксе ӳкет… Ача хăй те йăви çине хăпарса тăрса çунаттисемпе ынатланса юрă юрлакан шăнкăрча аса илтерет. Музыка янăравĕпе пĕрле вăл, илемленсе, мăнаçланса çак тĕнчерен инçе-инçе вĕçсе каять. Чăн та çав уйăраймăн сĕрме купăспа ачана пĕр-пĕринчен. Çав сĕрме купăспах çуралнă тейĕн ăна. Ку вăл — унăн ӳчĕн пĕр пайĕ, чунри хусканăвĕсене уçса, каласа пама пулнăскер.

Янаххине икĕ ывăç тупанĕпе тĕкĕлесе, чĕркуççи çине чавсаланса, куçне илмесĕр Славике сăнаса ларчĕ Эльвира.

Мĕнле туйăмсем вăраннă-ши çав ача чĕринче? Кам валли çуралнă-ши çынна тухатса хуракан çак кĕвĕ? Питĕ çывах-çке вăл Эльвирăн малтанхи куççуль тумламĕпе…

Чуна тĕпĕнченех хускатать музыка. Чи хаклă, чи вăрттăн чун хĕлĕхĕсене пырса сĕртĕнет, хыптарать те çунтарать. Хĕвеллĕ тӳлек çутçанталăка сасартăк вăркăнса кĕнĕ тăвăлра мăнаçлăн асапланать таса чун сасси. Çынах тума пултарнă-ши вара çакăн пек илемлĕ япалана? Тума пултараймасть-çке çын алли, калăпăр, чĕрĕ чечек. Хăех шăтса тухать вăл. Çак кĕвĕ те хăех пулнă та хăех хĕлĕхсем çине пырса ларнă-тăр. Пулать-çке-ха çакăн пек: никам тĕкĕнмесĕрех сĕрме купăс хĕлĕхĕсем — пӳлĕмре хытăрах калаçсан, сасă тусан — янра-янра каяççĕ. Çак сĕрме купăс шăратакан музыка та ача каланипе мар, тавралăхра хĕлĕхсем çеç сисмелле сасăпа юрлакан япаласенчен янăраса пулать пуль. Хĕлĕхсем Эльвирăн асапланакан чĕри сапаланă сасăсăр ырату хумĕсем тивнипе чĕтренсе янăраççĕ пуль.

Пĕтĕмпе хăй ăшне туртса кĕчĕ кĕвĕ Эльвирăна, пĕтĕм сисĕм-туйăмне, ӳт-пĕвне тыткăнларĕ, вĕсене мĕнпур асапĕпе те ырлăхĕпе çунма ирĕк пачĕ.

Эльвира хăйĕн хуйхипе телейне парăнса, куçне хупрĕ те ăна, урăх нихçан та уçас çук пек, мĕнпур вăйран хĕстерчĕ. Куç хупанкисем хушшинчен икĕ кĕмĕл çип хĕсĕнсе тухрĕ, варринелле туртăнса чăмăртанчĕ, пит тăрăх чупса кайрĕ, çунăхса тĕлкĕшекен тута хĕррине лексе çатăрах чĕпĕтрĕ.

Музыка сасартăк чарăнчĕ.

Йăлтах çутăлса кайнă тул çутинче Славик чӳречене хирĕçех хĕр, шурă çинче юн тумламĕ пек пăт-пăт тĕрĕллĕ платье тăхăннăскер, ларнине курчĕ.

Арçын ача сĕрме купăсне хучĕ те кантăк витĕр сада сиксе анчĕ. Асăрханса пускаласа, питне çулçăсемпе çапăнтарса, хĕр умне тухса тăчĕ. Хĕр куçне уçмасăрах сак умĕнчи тусан çине куççульне тумлатрĕ. Пархатарлăн йышăнса çăта-çăта илчĕ ăна çамрăк садри тип тăпра.

Хĕр çине пĕрре пăхсах паçăр тарăхнисем йăлтах манăçа тухрĕç. Пĕрре пăхсах каçарчĕ Славик ăна… Тĕлĕнмелле: хальхинче вăл Эльвира умĕнче хăйне малтанхи пек çыхланчăк та, канăçсăр та туймарĕ. Çăмăл та ирĕклĕ пулчĕç халь унăн кăмăлĕ те, хусканăвĕсем те. Хăюллăн, тӳррĕн пăхрĕ вăл. Эльвира нихçанхинчен те хитререх, килĕшӳллĕрех курăнчĕ ăна.

Çапла… Вăл — хитре. Куна пурте кураççĕ. Анчах унра тата ĕмĕрех упрама кирли пур. Çук, Георги нихçан та кураймĕ çавна Эльвирăра…

Эльвирăна хĕрхенсе йăпатас килсе кайрĕ Славикĕн. Хăйне халь вăл Эльвирăран та аслăрах пек туйрĕ.

— Эльвира! — терĕ Славик уççăн.

Эльвира чĕнмерĕ.

Чунĕпе çемçелнĕ арçын ача хĕре нимĕнпе лăплантарма, йăпатма пĕлмесĕр тăчĕ.

— Эльвира… — хĕр çумнех ларчĕ вăл юлашкинчен. Арçын ачан аллине хăйĕн хулпуççийĕ çинче туйсан, Эльвира куçне уçса пăхрĕ те, йăшăл та тапранмасăр, каллех хупрĕ.

— Мĕн пулнă сана, Эльвира? Ма эсĕ ку таранчченех çакăнта ларатăн? Эсĕ шăнса кайнă!..

Эльвира, чĕтрекенскер, хуравлас вырăнне тӳрленсе ларчĕ, куçне уçмасăрах, çивĕтрен тухса пит çине усăннă çӳç пайăркине шăлĕпе çыртрĕ те, çӳç пĕрчисем çатăртатса татăлчĕç. Çакă та хĕрĕн чĕри ыратăвне туртса илеймест, çĕр çине çаплах куççуль шăпăртатать — кĕрхи пилеш пек.

Çакна пĕлмесĕрех садра хаваслă чĕпчен юрри ирĕлет. Вăл, шăпчăк майлă юрлаканскер, пĕсехи хĕрлĕрех пулнипе çеç унран уйрăлса тăраканскер, шăпчăк юррин вĕçĕнчи пĕр хӳхĕм кукрине çеç çавăрса çитермесĕрех пăрахса хăварать.

— Кам кӳрентерчĕ сана, Эльвира? — терĕ арçын ача. Вăл, кĕç-вĕç йĕрсе яраслах кăмăлĕпе çемçелсе, хăй сисмесĕрех хĕре хулпуççинчен тытрĕ.

— Эй, Славик, Славик, — терĕ хĕр хурланчăк сасăпа. — Ма кăшт пысăкрах мар-ши эсĕ…

— Эльвира!.. — хулпуççинчен силлерĕ хĕре Славик. — Кала, кам кӳрентерчĕ сана?.. Эпĕ… тавăратăп ăна! Эльвира!.. Кала чăнне? Георги-и?..

Хĕр Славикрен вĕçерĕнчĕ те ура çине тăчĕ.

— Ача çав-ха эс, Славик, — терĕ вăл, хаш сывласа ярса. — Мĕне кирлĕ сана пĕве çитнĕ хĕр куççулĕ мĕншĕн юхнине пĕлме?

— Эльвира! — хĕрӳлĕхпе хыпса илчĕ Славик. — Эс мана ача кăна шутлатăн-и?

— Çитĕ, Славик… Тул çутăлчĕ… Авă, çынсем те çӳреме тытăнчĕç. Мĕн калĕç — иксĕмĕр пĕрле ларнине курсан?..

Хĕр асаплăн йăл куланçи турĕ.

Унăн хăрах питçăмартине хĕвел сăнĕ çапрĕ, тепĕр питçăмартийĕ хăй мĕлки ăшĕнче — уйăх пек. Çӳхе хĕрлĕ тута хĕрри, тăм тивнĕ мăкăнь çеçки евĕр, хуралса кăвакарнă, кăшт шыçнă, мăйĕ çинче те тĕксĕм вырăнсем палăраççĕ.

Славик сасартăк йăлтах ăнланчĕ…

Ачан кăкрине вĕри хыпрĕ, юнĕ хĕмленсе шĕлкеме тытăнчĕ. Чĕрĕллех кăвайт çине тытнă пулă пек асапланса сикрĕ ун чĕри.

Эльвира çак хушăра васкамасăр утса садран тухрĕ, кĕçех хăйсен алăкне шаккани, алăк уçăлса хупăнни илтĕнчĕ.

Пӳлĕннĕ ăшчикне нимпе уçса яраймасăр, чĕрине нимпе пусараймасăр асапланчĕ Славик.

Хĕвел те тухса сарăлса çитрĕ, тĕтре те сирĕлсе пĕтрĕ, сывлăм типрĕ, — çав-çавах садра-ха Славик.

Куçне те мăчлаттарман, йăшăл та тапранман арçын ачан кĕпи çанни çине хăрамасăрах хĕрлĕ, кăвак та куçлă-куçлă тĕрĕллĕ лĕпĕш пырса ларчĕ. Асамлă кĕнеке страницисем пек уçа-уçа хупрĕ вăл çын ăнланма çук иероглифлă çунаттисене.

Славик лĕпĕше алла тытрĕ, унăн ытарлă тĕррине ăнланма хăтланчĕ, вăрăм хура сухалне тĕртсе пăхрĕ. Пӳрне хушшине хĕстернĕ çунатсем текех уçăласшăн турткаланчĕç. Лĕпĕше вĕçтерсе ярсан, арçын ачан пӳрни вĕçне çăнăх пек çемçе кăвак хăмăр тусан юлчĕ. Тĕссĕрленнĕ çунатлă лĕпĕш халсăррăн вĕçсе кайрĕ.

Çапла пуль çав — илем. Вăл час çĕмĕрлекен япала. Тĕкĕниччен çеç хӳхĕм. Темме ăна асăрхасанах тытса пăхасшăн, татасшăн…

Çӳрĕччĕ Славик Эльвирăпа, унăн илемне чунпа çеç туйса, алăпа сĕртĕнме хăймасăр, çав черченкĕ япала хăй çумĕнче пынипе киленсе, унăн хусканăвĕсене курса, сывлăшĕн варкăшне сиссе, вăл Славикпе пынишĕн, сăмах хушнишĕн, куçĕпе пăхнишĕн телейлĕ пулса. Ĕмĕтленĕччĕ юнашар ларасси çинчен — юнашар лармасăр, ĕмĕтĕнче чуптăвĕччĕ — пурнăçра тĕкĕнмесĕр… Пурăнтăрччĕ вăл çĕр çинче тĕнчене илем кӳрсе çеç.

Анчах апла тумĕ çав пурнăç йĕрки. Пиçнĕ çырла аври çинчех çу каçаймĕ. Асăрхарĕç ĕнтĕ ăна…

Тепĕр кунне Эльвирăсем хăна-вĕрле пуçтарчĕç. Хăйсен залне йăлтах сĕтел-пукан йышăннăран ташлама вĕсем Славиксен залне пыма калаçса татăлчĕç. Кунта çаврăнкалама ирĕк пулни кăна мар, фортепьянăпа музыканчĕ те пурри ытларах килĕшнĕ вĕсене.

Кăнтăрла тĕлне ятарласа тытнă икĕ «Волгăпа» Георгипе Эльвира тата тăванĕсем ЗАГСран таврăнчĕç.

Малти машинăран хĕрпе каччă тухрĕç. Каччи çĕнĕ хура костюм тăхăннă, чăлт шурă кĕпе çинчен мăйне галстук çыхнă. Хĕрĕ ятарласа çак чаплă кун валли çĕлетнĕ платйипе. Пуç çинчен, хулпуççисене витсе, çурăм хыçнелле анать витĕр курăнакан пурçăн фата-пĕркенчĕк.

Шур лĕпĕш çунаттипе пĕр тăрăхран каснă пек платье, пилĕк тĕлĕнчен сарăлса, аркисенче лĕпĕш çунатти пекех хытса тăрать. Вăл, чăнах та, платье мар, хĕр ӳчĕ çинче кĕçĕр лĕпĕш çунатти шăтса ларнă тейĕн. Хĕрĕн хурлăн курăнакан сăнĕ витĕр шалтан телей çути хĕрелсе тухать.

…Нихçан та çапла чуна ыраттармалла аякра курăнманччĕ вăл Славикшĕн…

Тĕнче илемĕччĕ вăл. Пурте пăхма пултаратчĕç ун çине, — ун енне туртăнма, ун çинчен ĕмĕтленме, ăна куçпа та пулин ĕмĕтленсе савма… Вăл, пур çынна та пĕрешкелех тивĕç çутçанталăкран хăйĕн илемне илсе, ăна пĕр çын аллипе пачĕ. Унăн ĕнтĕ хуçи пур. Никам ăмсанса пăхнине те йышăнмĕ вăл текех. Вăл ĕнтĕ — хăйшĕн те уншăн…

Ним ĕç те çук халь вĕсен çумĕнче Славикĕн… Славик — çук уншăн çĕр çинче… Чĕрсе пăрахрĕ вăл Славике çут тĕнчерен.

Славик темле чĕнсен те, каймарĕ кӳршĕсем патне. Вăл Эльвира хăй килсе чĕнессе кĕтрĕ. Анчах çĕнçыншăн Славиксĕрех пӳрт ăшăннă, куç тулли, кăмăл çитнĕ. Вăл асăрхамарĕ те кам та пулин çуккипе. Кӳршĕ пӳлĕмри шăв-шавран «йӳçĕ» те «йӳçĕ» тесе кăшкăрнă сăмах çеç уççăн илтĕнчĕ Славиксем патне. Хăнасем кĕçех ташлама кĕпĕрленсе килчĕç. Малтанах вĕсем вальс ташласшăн пулчĕç. Кайран эрехпе мар, телейпе ӳсĕрĕлсе кайнă Георги фортепьяно умĕнче ларакан арçын ача патне пĕшкĕнчĕ те танго калама ыйтрĕ. Вăл пĕшкĕнсен, арçын ача хăвăрт аяккалла çаврăнса ларчĕ. Каччăн тути килĕшмерĕ ăна. Тутлăн ирĕлсе кайнă тута сăмах каланă чух çăтăр-р туса çĕтĕлсе уçăлать, каласа пĕтерсен каллех туртăнса çыпçăнать.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн