Электронлă вулавăш

— Зина, мĕнле шутлатăн, кĕрер-и ку вăрмана, темĕнле килĕшмест-ха вăл мана, — шăппăн каларĕ Верук.

— Темле, мана та çак хура туратсем питех килĕшсе каймаççĕ те, унта кĕмеллех пек туйăнать мана.

— Мĕншĕн çавăн пек шутлатăн вара эсĕ? — тĕлĕнчĕ Верук.

— Пĕлместĕп, анчах та темĕнле шалти туйăм мана ку вăрмана кĕме хистет, — хуравларĕ Зина. Вара пурте тĕксĕм вăрмана утрĕç.

— Мĕнле хăрушă ку вăрманта… — ун-кун пăхкаласа илсе каларĕ Алюш, аппăшне аллинчен тытса. Чăнах та, питĕ хăрушă ку вырăн: хуп-хура йывăçсем тискеррĕн кашлаççĕ, тĕмсем хыçĕнчен илемсĕр чĕр чунсем пăхкалаççĕ. Хушăран сивĕ çил вĕркелет, йывăçсем тата та хытăрах шавлама пуçлаççĕ, пуç тăрринче пин-пин самолĕт е вертолĕт вĕçсе иртнĕн туйăнать.

Утрĕç-утрĕç ачасем, илтеççĕ — кунта вĕсемсĕр пуçне такам пур. Иккĕн хăйсем. Икĕ çын калаçни илтĕнет, тем пуплеççĕ, вăрман шавланипе нимĕн те илтĕнмест. Анчах сасăсем çывăхарсах пычĕç. Ачасем кусене тĕмсем хыçне пытанса ларса итлес шут тытрĕç. Акă лараççĕ вĕсем тĕмсем хыçĕнче. Кăштахран вĕсем çулпа икĕ çын утса килнине курчĕç, темĕн çинчен тавлашаççĕ тата хăйсем, пĕрин аллинче пысăк ещĕк. Зина вĕсен калаçăвне итлеме пуçларĕ.

— Эсĕ пире ялан чăрмантаратăн кăна, сана нихăçан та урăх пĕрле илместĕп! — ятлать пĕри теприне.

— Эпĕ-и? Эпĕ сана ним туса та чăрмантарман, пурлăхне те санăн чухлех пуçтартăм, хуçисем вăранасса пĕлнĕ-и-ха эпĕ? — килĕшмест тепри.

— Нокша, хуçисем вăранассине кам хытăрах шавлать, çавăн пĕлмелле!

— Эпĕ шавламан, шăши пек шăп-шăпăрт çӳрерĕм!

— Вазăна кам урайне ӳкерсе ватрĕ? Хаклăччĕ пуль вăл, эсĕ ăна та пĕтертĕн, путсĕр.

— Каçар, Бянор, каçар, анчах та вĕсем пире кураймаççĕ вĕт, çитменнине тата эпĕ çак ещĕке илсе ĕлкĕртĕм, — аллинчи япалине кăтартрĕ Нокша, — йывăр-ха вăл, мĕнле те пулин хаклă япала пытарнă-тĕр унта.

— Юрать ĕнтĕ, кайран курăпăр, халĕ канмалла пирĕн, Рукача çине таврăнас та выртса çывăрас,— лăпланчĕ тинех Бянор. Малалла мĕн каланине ачасем ăнланса юлаймарĕç, хайхи сасăсем вăрман шавĕпе пĕрлешсе кайса çухалчĕç. Тепĕртакран тĕм айĕнчен ачасем асăрханса тухрĕç.

— Зина, ăнлантăн-и эсĕ, кусем Рукача çинчен килнĕ вăрăсем-çке! — терĕ Верук.

— Тĕрĕс, тата вĕсем паян такамăн кил-çуртне çаратнине ăнлантăм, — хушрĕ Зина, — халĕ мĕн тăвăпăр-ши, ачасем? Тен, вĕсен хыççăн пымалла?

— Атьăр часрах, кайрăмăр! — савăнса кайрĕ Алюш, палламан çынсем хыççăн чупма та хатĕр вăл.

— Алюш, Алюш, аплах ан шавла-ха, тен вĕсем аякках кайман, пире илтĕç те часрах тарĕç. Халĕ эпир пурте шăппăн та асăрхануллăн çак вăрă-хурахсем хыççăн утăпăр. Пирĕн халĕ вĕсем ăçта кĕрсе кайнине курса юлмалла, вĕсен таçта куçăм-портал пур, пирĕн ăна тупмалла, вĕсен çăлтăрĕ çине лекмелле, малалла куç курать унта…

Вара ачасем каллех çулпа утрĕç, кашни сасăна итлерĕç, чее тилĕсем пек йăпшăнчĕç. Анчах Нокшăпа Бянора ниепле те хăваласа çитеймерĕç, кăштахран вĕсем вăрман хĕррине те çитсе тăчĕç.

— Зина, халĕ эпир вĕсене тупаймастпăр-и? — ыйтрĕ салхуллăн Митя.

— Авă пыраççĕ вĕсем, — пӳрнипе тĕллесе кăтартрĕ Илюш. Чăнах та, хайхисем темĕнле тăвайкки çинчен анаççĕ иккен. Ачасем вĕсене татах та сăнарĕç. Акă вĕсем аяла анчĕç, пĕри кĕсйинчен темĕн кăларчĕ те, тăвайкки ăшĕнче пĕр çын кĕмелĕх кăвакрах тĕслĕ хăвăл уçăлчĕ. Рукача çыннисем пĕрин хыççăн тепри çавăнта кĕчĕç, куçăм-портал хупăнчĕ. Ачасем ним тăхтаса тăмасăр унталла чупрĕç. Çул çинче Илюш пысăках мар тăсăка япалана тупрĕ. Унăн çинче хĕрлĕ кнопка. Ача ку япалана йăпăр-япăр кĕсьене пуçтарса чикрĕ те аслисем хыççăн чупрĕ. Тăвайкки айне чупса çитнĕ-çитмен ачасем куçăм-портала шырама пуçларĕç: малтан Нокшăпа Бянор кĕрсе кайнă вырăна темĕнле те тĕпчесе тухрĕç, пĕр тĕрĕслесе тухман вырăн хăвармарĕç; кайран вĕсем çĕр хăвăлне уçма урăхла меслет шырама пуçларĕç: куçăм-портала асамлă сăмахсемпе итлеттерме шутларĕç, анчах кăлăхах. Темĕнле тархасласан та, темĕнле ӳкĕтлесен те алăк уçăлмарĕ. Çакăн çине Илюш пăхса тăчĕ-тăчĕ те, йăлăхтарчĕ пулас ăна ку япала. Вăл айккине пăрăнса тăчĕ, пĕчĕк нăрăпа вылярĕ, вĕтĕ чулсемпе перкелешрĕ. Кайран вăл çул çнче тупнă япала çинчен аса илчĕ, ăна кĕсьерен туртса кăларчĕ те тӳрех кнопка çине пусрĕ. Акă иккен мĕнле уçăлнă ку алăк! Зина савăннипе шăллĕ патне чупса пычĕ те ăна ыталаса илсе пит çăмартинчен чуп турĕ.

— Илюш, ăçтан тупрăн эсĕ ку япалана? Вăл пире питĕ пулăшрĕ вĕт! -хĕпĕртенине пытармарĕ Верук та.

— Çул çинче йăванатчĕ те, эпĕ ăна илес терĕм, — хуравлать Илюш.

— Тĕрĕс тунă эсĕ, маттур, — мухтарĕ ачана Зина.

— Халĕ атьăр часрах Рукача çăлтăр çине. Эсĕ вара, Илюш, ку япалана лайăх пуçтарса хур, ан çухат, — терĕ Верук. Пĕр тăвансем алăран тытăнчĕç те куçăм-портала пĕр-пĕрин хыççăн кĕрсе кайрĕç. Куçăм-портал тӳрех хупăнчĕ. Ах, илемлĕ-çке иккен Рукача çăлтăр! Малтанласа пăхсан кунта Кĕвенкеш çинчи пекех туйăнать, анчах хушăран ачасен умне ал лаппи пысăкăш тĕрлĕ тĕслĕ лĕпĕшсем курăнаççĕ. Вĕсем чечексем çине пырса лараççĕ те малалла вĕçеçсĕ. Çанталăкĕ вара мĕнле лайăх. Ăшă çилĕ питрен ачашлать, тӳпере хĕвел пăхать. Таçта аякра пысăк хула курăнать. Ачасем çавăнталла утрĕç. Çул çинче вĕсем чухăн тăхăннă пĕчĕк ачасене курчĕç, вĕсемпе калаçса пăхма шутларĕç.

— Мĕн ятлă эсĕ? — пырса ыйтрĕ Зина чи пĕчĕккинчен.

— Эпĕ — Венир, эсир вара камсем? — пуçне çĕклерĕ ача.

— Эпир — хăнасем, кунта сирĕн çăлтăра курма, кунти çынсемпе паллашма килтĕмĕр, вăт эсĕ, — ыйтрĕ хĕрача тепринчен, — мĕн ятлă?

— Стик, — хуравларĕ ача.

— Эпĕ вара — Гутор, — хушрĕ тепри. Зина, Верук, Митя, Илюш тата Алюш та хăйсен ячĕсене каларĕç.

— Халĕ эпир паллашрăмăр, эсир пире Рукача çинчен каласа парăр-ха, тархасшăн, эпир кунта нимĕн те пĕлместпĕр-çке, — ыйтрĕ Верук.

— Юрать, — килĕшрĕ Стик. — Пирĕн çăлтăр çыннисем тахçан Кĕвенкеш çăлтăр çинче пурăннă. Анчах та пĕррехинче вĕсем юнашар хулара пурăнакансемпе хирĕçсе кайнă, вĕсен урăх çăлтăр çине куçма тивнĕ. Малтан вĕсен ĕçĕсем лайăхах пынă-ха, çынсем кирлĕ чухлĕ апат-çимĕçне туса илнĕ, çĕрĕ те паха пулнă. Пурăнсан-пурăнсан вара ку çĕр тухăç пама пăрахнă. Халăх выçăпа аптăрама пуçланă. Пĕлетĕр-и, Рукачари тата Кĕвенкешри ачасем вунă çула çитиччен асамлă вăйпа усă курма пултараççĕ, кайран вара ку вăй пĕтет. Çак çĕре тухăçлă тума вара пирĕн асамлă вăй та пулăшаймасть. Тĕп асамçă Алент та нимĕн те тăваймасть. Рукачари чи асли — икĕ пин çултан иртнĕ Ротси старик кăна çапла ăнлантарать: Алентăн йĕкереш хăраххи Олент Кĕвенкеш çинче пурăнать, вĕсене вара иккĕшне пĕр вăй панă. Çавăнпа та вĕсем хăш-пĕр япалана тăваймаççĕ, çитменнине вара икĕ çăлтăр ачисен те вăйĕсем пĕтме пуçланă тет, икĕ пĕртăван мирлешмесен вĕсен хăйсен те, Рукачапа Кĕвенкеш ачисен те вăйĕ пĕтет. Тата пирĕн çăлтăр çинче çĕр тухăçлă пулманран халăх выçăпа аптăрать. Апат-çимĕçе ют çăлтăр çинче пурăнакансенчен туянма тивет. Укçа-тенки часах пĕтнĕ, Алентăн аллисем усăннă, çапах та вăл халăха тăрантармалли меслет тупнă-тупнах. Халĕ пирĕн аттесемпе аннесем, аппасемпе пиччесем юнашар çăлтăрсем çине вăрлама çӳреççĕ. Кашни кун вĕсене тĕрлĕрен ăнать, ĕнер вĕсем Сентеп ятлă çалтăр çинчен пĕтĕм халăха эрне тăрантармалăх пурлăх илсе килчĕç пулсан, паян Бянорпа Нокша Кĕвенкеш çинчен пĕр ещĕк кăна йăтса килчĕç, пĕлетĕр-и, мĕн унта шалта? Унта Рант ятлă пĕчĕк арçын ача ларнă. Вăл çĕрле вăраннă та теттесемпе вылясшăн пулнă. Шăпах çав вăхăтра пӳлĕме Нокшăпа Бянор кĕнĕ, Рант ещĕк ăшне кĕрсе ларма ĕлкĕрнĕ. Нокша пӳртре шавлама пуçласан хуçисем вăраннă, лешĕ вара ещĕке йăтса тухса каяссинчен нимĕн лайăхраххи те шутласа кăларайман. Рант хăранипе çул тăршшĕпе шăп-шăпăрт ларнă, ăна кунта çитсен кăна тупнă. Халĕ вăл Алент килĕнче, Алент ăна киле мĕнле тавăрасси пирки шухăшлать.

— Мĕншĕн-ха ачана киле ăсатса ярас мар, мĕн шутламалли пур унта?— тĕлĕнчĕ Верук.

— Çук çав, Алент ун пек тума пултараймасть, вăл Кĕвенкешри çынсенчен вăрлама тивнĕшĕн питĕ ӳкĕнет, ăна уншăн намăс.

— Алентăн хăйĕн йĕкĕреш хăраххипе тĕл пулса калаçмаллах ĕнтĕ, вăл хăйĕн пĕр тăванне каçарĕ пуль тесе шутлатăп эпĕ, унăн тахçанах Олентран кăна пулăшу ыйтмалла пулнă, вара вăрламалла та пулмĕччĕ.

— Вăл Олентран укçа-тенкĕ ыйтман, вĕсен хушшинче тата темĕнле вăрттăнлăх пур пулас, анчах вăл ăна никама та каламасть, ку вăрттăнлăха унăн амăшĕ кăна пĕлет.

— Амăшĕ? Алентăн амăшĕ кунта-и? Нивушлĕ вăл хăйĕн иккĕмĕш ывăлĕпе калаçса пăхасшăн мар? Пирĕн вĕсемпе часрах кайса тĕл пулмалла,— терĕ Зина.

— Эпир те сирĕнпе пĕрле пыратпăр! — сиксе тăчĕç Стик, Гутор тата Венир. Утрĕç вара вĕсем хуланалла, хальхинче саккăрăн, Кĕвенкешпе Рукача çăлтăр çыннисене пулăшас текенсем.

Акă тăраççĕ вĕсем Алентăн керменĕнче, Олентăн шăллĕне кĕтеççĕ. Акă вăл хăй те кĕчĕ: каснă лартнă пиччĕшĕ-çке!

— Ырă сунса кĕтетĕп, хăнасем, мĕн ĕçпе килтĕр эсир ман пата? Чимĕр-ха, эсир Çĕр планета çинчен пулас… Çĕр çинчен килнĕ пиллeк пĕр тăван Рукача çăлтăра хăтарĕ тесе калатчĕ ватă Пелис… — шухăша кайрĕ Алент.

— Каçарăр та, хисеплĕ Алент, манăн сирĕн патăра темиçе ыйту пур. Кĕвенкешрен тухса кайма мĕн хистерĕ сире? — ыйтрĕ Зина.

— Пĕлетĕр-и, ачасем, кăна тӳрех каласа та кăтартаймăн, — хаш! сывларĕ Алент. — Аннене чĕнем, тен, вăл мана пулăшать, — терĕ те вăл, пӳлĕмрен тухса кайрĕ. Ачасем пĕр-пĕрин çине пăхса илчĕç кăна, Алент каялла таврăнчĕ, ун хыççăн ватă кинемей утать, унăн амăшĕ ĕнтĕ вăл.

— Акă, анне, çак ачасем Çĕр планета çинчен килнĕ. Весем: Зина, Вера, Митя, Илюш, Алюш; ачасем, ку манăн анне, Вария тесе чĕнеççĕ ăна, — паллаштарчĕ пурне те Алент.

— Сывлăх сунатăп, ачасем, эсир пирĕн пата мĕн ĕçпе килтĕр? — ыйтрĕ Вария.

— Эпир Çĕр планета çинчен, сирĕн тата Олентăн çăлтăрĕсене тата сире хăвăра пулăшма килтĕмĕр, — хуравларĕ Верук. — Ман шутпа, сирĕн часрах унпа мирлешмелле, унсăрăн инкек пулать.

— Çапла пуль те çав, анчах пĕтĕмпех эсир шутланă пек çăмăл мар, Олент мана нихăçан та каçармасть тесе шутлатăп, — терĕ Вария.

— Сире? Мĕншĕн-ха капла шутлатăр? Эсир унăн амăшĕ-çке, Олент — унăн шăллĕ!

— Пĕлетĕп-ха, пирĕн унпа мирлешмесен инкек пулать. Халĕ Рукача çăлтăр çĕрĕсем хавшаса пыраççĕ, кăштахран Кĕвенкеше те çак япала çитет. Вара икĕ çăлтăрĕ те пĕтеççĕ. — тунсăхлăн каларĕ кинемей. Ачасем пĕр-пĕрин çине пăхрĕç.