Электронлă вулавăш

— Саламлатăп амăш, Мариç варĕнче йĕкĕрешсем! Иккĕшĕ те ывăл, — ырă та ăшă куçсемпе пăхрĕ Кулине çине тухтăр УЗИ пӳлĕмĕнчен тухсан.

— Телей тени хăех шăл çĕмĕрсе кĕрет теççĕ çав. Мухтав Турра! — сăхсăхрĕ Кулине. Часах УЗИ пӳлĕмĕнчен савăнăçлă сăнпа хĕрĕ те тухрĕ, тухтăр вĕсене кирлĕ канашсем пачĕ те вĕсем чаплă хыпара Сантăра пĕлтерме килне васкарĕç.

— Ну, Сантăр мăшăрăм, ташша яратăн-и е юрлатăн? Пирĕн Мариçĕн — йĕкĕрешсем!

— Тупата та, чăнласах калаçатăн-и эсĕ?

— Чăнах ĕнтĕ, чăнах!

— Ку событирен те событи. Халех сĕтел хатĕрлĕр, эпĕ лавккана çитсе килĕп — хĕрарăмсене тутлă хĕрлĕ эрех, пире — çуттине.

— Пире тенĕрен, пĕри эсĕ ĕнтĕ, ыттисем камсем вара?

— Карачăм Мĕтрипе унăн мăшăрĕ, Униçе.

— Ара, чĕн кӳршĕсене, чĕн, вĕсемпе сĕтел хушши тата та савăнăçлăрах пулĕ.

Мариçпе Кулине сĕтел çине тĕрлĕ çимĕçсем лартма пуçларĕç. Кĕтнĕ тенĕ пекех кăçал хăярпа помидор тухăçпа ăнчĕç. Хĕрелме пуçланă помидорсене татса килсе тĕттĕм вырăна хуни те меллĕ пулчĕ. Вĕсем пурте пиçсе çитнĕ, помидор-хăяр салачĕ наччасра ĕлкĕрчĕ.

— Эх, аçуна тĕтĕмлетнĕ кăлпасси, сыр туянма хушмаллаччĕ, пысăк савăнăçпа веçех маннă.

— Анне, пар укçуна, наччас кайса килетĕп. Эсир тутлă эрех, çуттине сыпăр, хама валли пылак шыв туянăп.

— Ытла ан васка, эсĕ халь пĕччен мар, эсир виççĕн, — тыттарчĕ укçа тата сумка Мариçе амăшĕ. Вăл часах хваттертен тухса кайрĕ.

Утать Мариç урампа васкамасăр. Пуçĕнче шухăшсен çăмхи сӳтĕлет: «Килĕ-ши Кирюха пирĕн пата ман савăнăçа паллă тума? Нивушлĕ килмĕ? Вĕт ман кăкăр айĕнчи ачасенче ун юнĕ те юхать. Нивушлĕ вăл мана ĕмĕрлĕхех пăрахрĕ? Эх, савниçĕм, савниçĕм, манра нимĕнле каварлăх та çук, анне сăмахне итлени çеç йăнăштарчĕ. Халь ĕнтĕ ним тума та çук…»

Часах Сантăрсен виç пӳлĕмлĕ хваттерĕнче пĕчĕк ĕçкĕ пуçланчĕ. Карачăм Мĕтрийĕ ниепле те тавçăрса илеймест: мĕн йӳтĕмпе çак ĕçкĕ. Кил хуçисенчен ыйтма меллĕ мар. Çавăнпа вăл шăпах ларчĕ сĕтел хушшинче. Мăшăрĕ Униçе чăтаймарĕ:

— Мĕн уявлатпăр? Камăн та пулсан çуралнă кунĕ-им? Парнесĕр пире сĕтел хушшине ларма та ырах мар…

— Никамăн та çуралнă кунĕ мар. Паян эпир Мариçпе УЗИ аппарачĕпе тĕрĕсленме кайрăмăр. Унăн варĕнче йĕкĕреш ачасем аталанаççĕ…

— Ай, пĕсмĕлле. Ан тĕлĕнтер, Кулине. Ашшĕ кам?

— Эсир кам тесе шутлатăр-ха?

— Кам, кам? Пирĕн Кирюха ĕнтĕ. Тата кам пултăр, — хутшăнчĕ калаçăва Мĕтри. — Апла пулас ачисенчен тарса кайрĕ вăл хăй ирĕкĕпе Çар ретне. Вăт йĕксĕк ача, яваплăхсăр чун. Анчах хăвăнтан ху ниçта та тарса хăтăлаймастăн.

— Кирюха салтакра-и? — туртăнчĕ пĕтĕм кĕлеткипе Мариç Мĕтри енне. Унăн сасси чĕтренсе ĕсĕкленĕн тухрĕ. — Çук, Кирюха йĕксĕк те мар, яваплăха та вăл аванах туять… — савнийĕн хутне кĕме пăхрĕ Мариç.

— Эс, ашшĕ, чăнах та чипертерех калаç-ха хамăр ывăл çинчен. Вăл нимĕнле усаллăхпа та палăрман халиччен…

— Сиксе тухнă пăтăрмахра веçех эпĕ айăплă, — ури çине тăчĕ Кулине. Сĕтел хушшине ларнисене пулса иртнĕ ĕç-пуçсене тĕпĕ-йĕрĕпех каласа пачĕ. Пĕр пӳлми итлерĕç ăна.

— Эпĕ çеç çылăхлă Çӳлти Аттемĕр умĕнче, эпĕ пехиллерĕм турăш умĕнче хĕрĕме Кирюхапа ар çыхăнăвне кĕрсе йывăрланма. Мариç хирĕçлерĕ, эпĕ çине тăрса ӳкĕте кĕртрĕм. Ман çылăхăм Мариçе мĕнле чир кĕтнине Кирюхана калама хушманнинче. Таса туйăм юрату нимĕнле вăрттăнлăха та чăтма пултарайманнине халĕ эпĕ те ăнлантăм. Каçар мана, хĕрĕм, эсир те каçарăр мана…

— Ытла ан хуçăл-ха, Кулине тăхлачă, — хутшăнчĕ калаçăва Мĕтри. — Эпĕ Кирюха патне çыру çырăп, лару-тăрăва хам сăмахсемпе ăнлантарăп.

— Мĕтри пичче, тархасшăн, нимĕн те ан çырăр Кирюха патне. Эпĕ сирĕн пата пуç çапма пынă тесе шутлĕ тата вăл. Эсир ашшĕ пулсан та, юратура виççĕмĕш ытлашши теççĕ вĕт. Ан тив пытăр хăй еккипех. Тен, эпĕ кӳрентерсе ун чунĕнче шăнтнă пăр вăхăт иртнĕçем шăранĕ. Хăш чухне асли вĕрентни те вырăнлă мар …

Ĕçкĕ малаллах пычĕ. Хĕрсе çитнĕ мăшăрсем пулас ачасене ят суйлама пуçларĕç.

— Мĕн кунта пуçа ватмалли пур, — татрĕ шăпăл-шапăла Мĕтри. Сантăрăн ашшĕ — Ваççа. Ун ятне сума суса пĕр мăнук Ваçлей пултăр. Ман аттен ячĕ — Валери. Тепĕр мăнук Валерик пулĕ. Ваттисене асра тытнинчен мĕн ытларах сăваплă-ха?

Вăраха пычĕ ăшă калаçу. Хутран-ситрен юрă та шăранчĕ. Çак пĕчĕк ĕçкĕ Мариçĕн кӳтĕхнĕ чунне те çемçетрĕ, вăл та пурнăç çине тӳнтерле пăхми пулчĕ.

 

* * *

Çамрăк боецсен курсне иртнĕ хыççăн çар хĕсметне тăнă салтаксене присяга йышăнтарчĕç. Вĕсенчен чылайăшĕ çак чаплă куна ашшĕ-амăшĕсене, çывăх тăванĕсене чаçе килме йыхравларĕ. Кирюха та ашшĕпе амăшне чĕнес терĕ, анчах çак шухăша вăл пăрахăçларĕ. Ăçтан пĕлен, вĕсемпе пĕрле Мариç те ермешсе килме пултарĕ. Вăл ун çине çилленни сĕврĕлсе пырать, анчах кăмăл мăнлăхĕ ниепле те шăршăнмасть.

Присяга йышăннă хыççăн Кирюха Чечняна лекрĕ. Террористсене тĕп тăвас вăрçă малаллах пырать, аману, юн юхтару, çап-çамрăк йĕкĕтсем вилсе выртни чунри кăмăл-сипете хиврелетсе чăмăртать, чуна бетон пек хытарать. Кама кирлĕ-ши çак вăрçă?

Тытăçусем çук чухне Кирюха ашшĕпе амăш патне çырусем çырать. Куян хӳри пек кĕске вĕсем: сывлăх сунать, хăй сывви çинчен пĕлтерет, саламласа курнăçиччен тет те çыру вĕçленет. Мариç çинчен пĕр сăмахпа та асăнмасть. Çулталăк ытла ĕнтĕ вăл çар хĕсметĕнче. Ашшĕнчен килнĕ юлашки çыруран Кирюха Мариç йĕкĕреш çуратни çинчен пĕлчĕ. Вĕсене пĕр-пĕринчен уйăрса илме те хĕн имĕш. «Юрать-ха Турри хăй паллисене пĕрне сылтăм, теприне сулахай аллисем çине лартса янă. Мариç ачисене камран çуратнине никама та каламасть. Анчах ватă çерçие хывăхпа улталаймăн — иккĕшĕ те каснă лартнă эсĕ. Санăн та Тур паллисем иккĕ: пĕри сылтăм аллу çинче, тепри — сулахайĕнче», — тет ашшĕ хăй çырăвĕнче.

Кирюха йăпăр-япăр гимнастеркине хыврĕ те аллисене тишкерчĕ, чăнах та Тур паллисем иккĕ: пĕри сылтăм аллин чавса хутламĕнче, тепри — сулахай хул пуççинчен ал лаппи чухлĕ аяларах.

«Тен, Мариç патне çыру çырмалла, ывăлсем çуратнă ятпа саламламалла? — вĕлтлетет шухăш пуçра. — Тен, вăл ман умра нимĕн чухлĕ те айăплă мар? Епле ар çыхăнăвне кĕрес пирки 17 те тултарман хĕр сăмах пуçарма хăю çитертĕр-ха? Сăпайскер, именнĕ вăл манпа калаçма. Астма чирĕ аталанма тытăниччен ача çуратас тĕллевпе унăн хăй савман йĕкĕтпе ар çыхăнăвне кĕмеллеччĕ-им? Имĕш, манпа калаçман та вăл, мана шанмасть иккен. Тăм писмен эсĕ, Кирюха. Тĕплĕнрех, пуç тавра шутласан, вăл мана юратнă, шаннă. Эпĕ ун шанчăкне, юратăвне ĕненмесĕр куштанла юнтарнă, тутасене уснă, урасемпе пуснă та Çар ретне хам ирĕкпе тухса шăвăннă. Ман пирки Мариç эпĕ чăнах та ăна астма чирĕ лекессинчен хăраса тарнă тесе шутлама пултарать вĕт. Халех çыру çырас…»

Кирюха шухăшĕсене тревога татрĕ. Гимнастеркине хыпаланса тăхăнчĕ те автоматне, салтак кутамккине йăтса палаткинчен тухрĕ. Ун юлташĕсем строя тăма та ĕлкĕрнĕ.

— Пиртен пилĕк çухрăмра террористсен пысăк ушкăнĕ пирĕн хула çине тапăнма хатĕрленнине штабран пĕлтерчĕç. Взводăн задачи — асăрхануллăн, тăшмана систермесĕр бандитсене хупăрласа илесси, вĕсене хăйсен путмарĕнчех тĕп тăвасси. Кутамккăрсенчен, кĕсйĕрсенчен чăнкăртатса сас кăларакан япалăрсене палаткăрсенчех хăварăр. Виçĕ минутран икĕ пая пайланса çула тухатпăр.

Февраль вĕçленсе пырать кăна-ха, тăвалла тăсăлакан вăрман ешерме пуçланă. Кăнтăр кăнтăрах çав. Тӳпери хĕвел хĕрӳлĕхне шеллемесĕр, вăрçă пынине пăхмасăр, çĕр питне çупăрлать, чĕвĕлти кайăксем тĕнче хĕл ыйхинчен вăраннине сапăрласа хăйсен юррине шăрантараççĕ, пурнăç гимне юрлаççĕ. Шăши сунарне тухнă кушак евĕр йăпшăнса утаççĕ салтаксем. Тепĕр сехетрен вĕсене хаяр çапăçу кĕтет. Кашниех хăйсен ашшĕ-амăшне, тăванĕсене, çывăх юлташĕсене, уйрăмах, савнийĕсене аса илет. Çук-çук та, Кирюха куçĕ умне Мариç сăнĕ тухса тăрать, унăн йăлтăркка кулли вăрçă хытарнă чунне çемçетет, аса кĕнĕ ăшă сăмахĕсем йывăр вăхăтра чуна вăй панă пек туйăнать. «Эх! Ма, хирĕçрĕм-ха Мариçпе? Мĕнле каварла хура ĕç тунă-ха вăл ман тĕлĕшпе? Нимĕн те! Тĕлĕнчĕ пуль-ха вăл ман кăмăл мăнтăрĕнчен. Çын тени мăннăн янрать. Апла-тăк ун кăмăлĕ те нăкă пулмалла. Урăхла пулсан кашни лепрешке умĕнче пилĕке авăн, йăпăлтатакансен шутне кĕрĕн. Кам вара ун пеккине ÇЫН вырăнне хурĕ, кам хисеплĕ, кам вăт ку ÇЫН-ТĂК ÇЫН тейĕ? Анчах савнă хĕр умĕнче кăмăл мăнăлăхне кăтартма кирлĕ-и-ха? Мĕн начаррине турĕ-ха Мариç ман тĕлĕшпе? Ăна вĕт астма чирĕпе асапланакан амăшĕ хĕрĕнче те çав чир хуçаланма тытăниччен манпа ар çыхăнăвне кĕме Турăш умĕнче пехилленĕ. Сывă, чипер чух ача çуратма ĕлкĕр тенĕ. Мариç юратăвăн çак вăрттăн пулăмне аскăнса туман вĕт. Çук, тăр ухмах эпĕ. Çак тытăçуран чĕрĕ, тĕрĕс-тĕкел тухас пулсан, тӳрех Мариç патне каçару ыйтса çыру çыратăп. Тĕрĕссипе, ăна юратнă пек эпĕ урăх никама та юратас çук. Эх! Чавса çывăх та, çыртма çук…»

Икке пайланнă взвод палăртнă вырăна пĕр вăхăталлах çитрĕ. Пысăках мар тусем хупăрласа илнĕ айлăмра хĕç-пăшаллă, сухал-мăйăх пусса илнĕ çынсем хĕвĕшеççĕ. Сисрĕç вĕт мур илесшĕсем хăйсем унка лекнине — пĕр йĕркесĕр гранатометсенчен, пулеметсенчен пеме тытăнчĕç. Салтаксем çине тăхлан çумăрĕ тăкăнма пуçларĕ — пуçа çĕклеме çук. Кирюха тавралăха сăнарĕ те хăйĕнчен инçех мар çур метр пек çĕр мăкăрăлса тăнине асăрхарĕ. Шултра калибрлă пулеметне сĕтĕрсе вăл часах çав мăкрăç патне шуса çитрĕ, пĕчĕк кĕреçипе шăтăк шăтарма тытăнчĕ. Çĕрĕ чуллă, чавма кансĕр. Çивĕч чулсем алă ӳтне чĕрсе-çурса пĕтерчĕç, юн сăрхăнма пуçларĕ. Кирюха юн кайнине те асăрхамарĕ, ыратнине те туймарĕ — чаврĕ те чаврĕ. Юрать-ха мăкрăç çур метр хулăнăш кăна. Аллисене çивĕч чулсемпе шăйăрттарса та пулин çĕре шăтарчĕ, лайăх курăнтăр тесе анлăлатрĕ. Юн сăрхăнакан вырăнсене кĕсье тутăрĕпе шăлчĕ те пулемет кĕпçине шăтăка чиксе тăшмансене ăшалама пуçларĕ. Пĕр бандичĕ вăл выртакан мăкрăç еннелле гранатомечĕпе тĕлленине асăрхарĕ те ăна печĕ. Террорист аманчĕ пулин те çĕре ӳкиччен курокĕ çине пусма ĕлкĕрчĕ. Аманни ăна тĕл пеме памарĕ пулас, мина мăкрăç урлă вĕçсе иртрĕ те Кирюха хыçĕнче пĕр виç метрта шартлатса çурăлчĕ. Çав самантрах Кирюхан сылтăм ури вут хыпнăн пĕçерсе кайрĕ. Вăл аманнине юлташĕ, Хусан ачи Сабир, самантрах асăрхарĕ, ăна çапăçу хирĕнчен хăрушă мар вырăна илсе тухрĕ. Мина ванчăкĕ Кирюхан сылтăм ури лаппине çуррине татса пăрахнă. Кирюхан ботинкине хывса илсе Сабир сурана юн ан кайтăр тесе вăйлă туртса чĕркерĕ те тата вăйлăрах туртса çыхрĕ. Ыратнипе тăнне çухатнă юлташне пĕчченех хăварса командир патне чупрĕ. Аманнисем татах та пур иккен. Командир вертолет чĕнсе илме те ĕлкĕрнĕ. Сабир Кирюха патне таврăнса татăлса ӳкнĕ ура лаппин çуррине пушмак пуçĕнчен кăларса илсе таса марлĕпе шăлса тасатрĕ, тепĕр татăкпа чĕркесе Кирюха кĕсйине чикрĕ.

Часах вертолет та çитрĕ. Сабир аманнисене илме килнĕ тухтăра ура лаппин татăкне Кирюха кĕсйине чикнине пĕлтерчĕ.

— Телевизорпа курнăччĕ утă çулакан машина пĕр çыннăн икĕ урине те касса татнине, çав татăксене ăста тухтăрсем каялла çыхăнтарнине. Тен, Кирюхан татăк лаппине те çыхăнтарма пулĕ,— терĕ вăл тухтăра.

— Кăна эсĕ çав тери тĕрĕс тунă. Пирĕн госпитальте ун пек ăстасемех çук, халех тĕп тухтăр патне шăкăравлатăп. Тен, Мускавран ăста нейрохирургсене чĕнсе илĕ е Кирьяна Мускава ăсатма хушĕç.

Мускав хирургĕсем çав кунах Ростов госпитальне çар самолечĕпе вĕçсе çитнĕ те пĕр тăхтами кăткăс операцие пуçăннă. Вăл ăнăçлă иртнĕ.

Ларать Кирюха госпиталь кравачĕ çинче. Чунĕнче йывăр, пуçĕнче тĕтреллĕ шухăшсем. «Çак инкек веçех Мариçе кӳрентернĕшĕн килсе лекрĕ мана. Ура лаппин çуррине каялла çыхăнтарнă хыççăн манăн суран та çук пек, ура пӳрнисем те хуллен хускалма пуçларĕç. Кирлех-ши эпĕ халь Мариçе? Хăйне кӳрентернине паян кун та чунĕнче тытать пулсан, вăл манпа калаçас та темĕ. Эх, ха-ха, ахальтен каламаççĕ пуль тĕнче кустăрма тесе. Вĕт çыру та çыраймарăм. Халь çырас-ши? Çук çырмастăп, хам мĕскĕнлĕхе пĕлтерместĕп. Аттепе анне патне çеç çыратăп», — çаврăнаççĕ Кирюха пуçĕнче хурлăхлă шухăшсем.

Çапла уйăх иртрĕ. Тухтăрсем те, сестрасем те, Кирюхаран та вăйлăрах аманнă салтаксем те çамрăкăн кăмăлне çĕклес тесе унпа тем тĕрлĕ евĕклĕ калаçрĕç. Çук, уçăлмасть чунри тĕтрелĕх. Госпиталĕн тĕп тухтăрĕ Хусан çар комиссариатне ятарласах çыру çырчĕ. Унта вăл Кирюхан ашшĕпе амăшне, юратнă хĕрĕ пулсан вĕсене пĕр тăхтами Ростов хулинчи госпитале çитме ыйтрĕ. Ăнланать тухтăр, Кирюхара малалла пурăнас ăнтăлăва чĕртме питĕ пысăк кĕтменлĕх кирлĕ. Енчен те ĕç-хĕле çаплах хăварсан каччă ăсран тайăлма пултарать. Савнă хĕрĕ килни çавăн пек кĕтменлĕх, пуринчен те пайталлă эмел пулĕччĕ. Чăннипе вĕт Кирюха ытти енчен веçех сывă, чунĕ çеç чирлĕ унăн.

 

* * *

Уйăх çурă ĕнтĕ Кирюхаран хыпар çук. Мĕтрин те чунĕ ыратать, анчах вăл кăмăлне хытарсах ахлатсах хашлатакан Униçене лăплантарать.

— Мăшăрăм, вăхăтсăрах Кирюхана вилнĕ тесе ан шутла-ха. Паллах, хыпар-хăнар яманни ырă мар. Ак ыранах Хусанти тĕп çар комиссариатне çитсе килетĕп, унта Кирюхапа мĕн пулса иртнине пĕлеççех пуль…

Сасартăк алăк патĕнчи шăнкăрав вăраххăн янрарĕ. Мĕтри чупнă евĕр алăк патне васкарĕ, ăна «кам унта?» — тесе ыйтмасăрах яри уçрĕ. Çар çыннине, кĕçĕн лейтенанта курсан чĕри йĕппе чикнĕ пек ыратса кайрĕ. Униçе те катан пир евĕр шурса кайрĕ.

— Лăпланăр, лăпланăр, — васкарĕ çар çынни вĕсен пăлханăвне пусарма. — Сывă сирĕн ывăлăр, сывă… Аманнă çеç вăл. Сылтăм ури лаппин çуррине мина осколокĕ татса пăрахнă. Ăна та Мускав тухтăрĕсем каялла çыхăнтарнă. Шок унăн, иртмест çав шеремет. Халĕ вăл Ростоври çар госпиталĕнче выртать. Госпиталĕн тĕп тухтăрĕнчен çыру илтĕмĕр. Вăл пур енчен те сывă, анчах аману йĕрсĕр иртмен — ывăлăрта пурнăç хĕлхемĕ сĕврĕлнĕ. Çулăмпа çунас вырăнне хура тĕтĕм çеç йăсăрланать ун чун-чĕринче. Хĕлхеме çĕнĕрен чĕртме питĕ те пысăк кĕтменлĕх кирлĕ тесе çырать тĕп тухтăр. Сире, савнийĕ пулсан ăна та Ростоври госпитале пĕр тăхтами çитме ыйтать. Акă, хăвăр вулăр ун çырăвне, савнă хĕрне те вулаттарăр. Вăраха ан тăсăр çула тухассине, ывăлăршăн кашни сехечĕ, кашни талăкĕ хаклă, — терĕ те кĕçĕн лейтенант хваттертен тухса кайрĕ.

Мĕтрипе Униçе çырăва тĕплĕн вуласа тухрĕç. Униçе макăрса та илчĕ.

— Ан макăр, сывă вĕт ывăл. Çула тухма пуçтарăн. Эпĕ Сантăрсем патне каçам-ха. Мариç пыма килĕшĕ-ши? Ачисем ытла пĕчĕк-çке. Пурпĕрех калаçмалла…

Мĕтри пырса кĕнĕ чухне Мариç Ваçлейпе Валерике çывăрма вырттаратчĕ. Мĕтри сывлăх сунчĕ те лейтенант илсе килнĕ çырăва Мариçе тыттарчĕ. Вуланăçемĕн ун сăнĕ шупкаланса пычĕ.

— Хăçан каятпăр, Мĕтри пичче?

— Ачусем епле вара…?

— Хамăрпа илетпĕр, вĕсем Кирюхашăн чи пысăк кĕтменлĕх пулĕç. Йывăртарах пулĕ çул, Униçе аппа пырать пуль вĕт? Эпĕ хамăн аннене те чĕнетĕп.

— Вăл çула пуçтарăнма тытăнчĕ те ĕнтĕ.

— Апла-тăк, виç хĕрарăмшăн икĕ пепке нимĕн чухлĕ йывăрлăх та кӳмĕ.

Мĕтри Мариçсем патĕнчен таврăнсанах телефонпа чукун çул вокзалне Ростов хулине мĕнле поездпа çитме май пуррине ыйтса пĕлчĕ. Хусан — Саратов поезчĕпе çитмелле унта, вара урăх эшелон çине куçса — Ростова. Хăйсенчен инçех те мар чукун çул кассин филиалĕ ĕçлет. Мĕтри паянах билет туянса хума унта тухса утрĕ.

Ах, анлă иккен Раççей. Саратова çитиччен кăна ик талăка яхăн иртрĕ. Ваçлейпе Валерик икĕ уйăх та тултарман пулсан та пит тарăхтармарĕç. Тата тепĕр талăкран вĕсем Ростова та çитрĕç. Çул ăнса пычĕ. Çар госпитальне те вĕсем хăвăрт тупрĕç. Пурте пăлхану тыткăнне лекрĕç — мĕнле иртĕ тĕл пулу? Хăйсем килессине вĕсем Кирюхана пĕлтермерĕç вĕт. Госпиталĕ капмар та илемлĕ çуртра вырнаçнă. Сестра вĕсене малтанах тĕп тухтăр патне илсе кайрĕ. Пиçĕ те яштака арçын инçе çултан килнисене сестрине пушă палатăна вырнаçтарма хушрĕ.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн