Хитре чĕкеç


Палан варне çитрĕçĕ.

Ăна курсан чĕрисем

Хытă кăлт-кăлт сикрĕçĕ.

 

Палан варĕ тарăн вар,

Епле унта анас-ха.

Ах, апла мар, апла мар,

Анас пулать çапах та.

 

Пĕр çăкана касрĕç те,

Ун хуппине сӳрĕçĕ,

Явса вĕрен турĕç те,

Çавăн тăрăх анчĕçĕ.

 

Палан варĕн тĕпĕнче

Тар йăвăççи курăнать;

Юманкка ун еннелле

Юлташĕсемпе пырать.

 

Хĕрĕх те пĕр курăкпа

Лартнă шывпа Юманкка

Тар йăвăçне аллипе

Сĕркелерĕ тем тума.

 

Унтан мăка пуртăпа

Ăна касма пуçларĕ,

Анчах пуртти паллă та

Йăвăç çинче тумарĕ.

 

Вара çапла каларĕ:

— Касăл, касăл, тар йăвăç,

Тайăл, тайăл, тар йăвăç, —

Каллах касма тапратрĕ.

 

Кач! кач! лартать — касăлать.

Тар йăвăççи тайăлать;

Каснă çĕртен сĕт юхать,

Йăвăç кутне кӳл тăвать.

 

Юманккаран тар юхать,

Шăпăр-шăпăр тутарать;

Каснăçемĕн касалать,

Тар йывăççи тайăлать.

 

Ĕçес килет Юманккан,

Вут пек çунать ăш-чикки,

Çапах йăвăç касасран

Пăрахмасть ун ал-ури;

 

Çитменнине сĕт кӳлĕ

Пуçтарăнать йăвăçран,

Çапах та вăл: «Тем пулĕ», —

Тесе, ĕçмест çавăнтан.

 

Улянккана пурттине

Ывăнсассăн тыттарчĕ

Тар йăвăçне ӳкерме,

Пăртак хăй канма тăчĕ.

 

Пĕр вунă хут пуртăпа

Лешĕ кач! кач! лартсассăн,

Тар йăвăççи тайăлса

Ӳкрĕ, шалчи тулсассăн.

 

Тар йăвăççи ӳксессĕн

Куçран-пуçран çухалчĕ,

Вăл çухалсан, кӳлĕрен

Сар Чĕкеç тухса тăчĕ.

 

* * *

Пăнтăр-пăнтăр параппан

Сассипеле ял янтрать,

Юманккана ялти пуян

Паянхи кун хĕр парать.

 

Шап-шур халăх туй курса

Пуян патĕнче савăнать.

Сăрипеле тăранса

Шыв пек ăна тыткалать.

 

Çĕрĕпеле туй сикет

Яшсен чунне хускатса.

Тул çутăлать, çĕр иртет,

Халăх çапах çавăнта.

 

Хĕвел тухса хăпарсан,

Туй халăхĕ çуй турĕ,

Сарă пысăк кĕлетрен

Пĕркенчĕкпе хĕр тухрĕ.

 

Ик кĕтеслĕ шыльăка

Ăна илсе кĕреççĕ;

Ашшĕ-амăш шыльăкра

Куççулĕпе йĕреççĕ.

 

Парне парса çаврăнсан,

Татах кил-йышĕ йĕрет;

Ашшĕ-амăш тав тусан,

Пĕçкенчĕкпе хĕр хӳхлет:

 

— Телейне те ыррине

Аттем патĕнче куртăм,

Хуйхипе те суйхипе

Хĕр ĕмĕрĕнче паллашрăм.

 

Атте маншăн кулянăн

Утă çулма кайсассăн,

Ӳлĕм мана астăвăн

Тырă вырма тухсассăн.

 

Анне, хĕрне астăвăн

Хĕлĕн вăрăм çĕрĕнче,

Пайтах куççуль юхтарăн

Хăвăн тĕпел кукринче.

 

Мамăк минтер хăпармасть

Хăмач пичĕ тăвăртан,

Манăн кăкар çаврăнмасть

Пысăк хуйхă курнăран

 

Чĕрĕ турат йăмрасен

Çил-тăвăлта хуçăлать,

Хĕр те ашшĕ килĕнчен

Пĕве çитсен уйăрлать.

 

Чĕкеç çапла шыльăкра

Хӳхле-хӳхле юр юрлать,

Шап-шур халăх йĕри-тавра

Куççулĕне юхтарать.

 

Хапха патне çын утать

Пĕр-пĕринчен васкаса;

Юланутпа хĕр каять,

Йĕрсе юрлать хумханса.

 

Уй хапхинчен тухнă чух

Пĕркĕнчĕкĕн çийĕнчен

Саламатпа виçĕ хут

Çапрĕ кĕрӳшĕ хуллен.

 

Туй халăхĕ тайăлать,

Ӳсĕр халăх çывăрать;

Туй куракан саланать,

Туй сăрине вăл мухтать.

 

* * *

Пирĕн ĕмĕр, яш ĕмĕр,

Иртсе каять Чĕмпĕрте.

Ăслă пулас терĕмĕр,

Çавăнпа эпир ют çĕрте.

 

Пысăк ăслă пулсан та,

Юманккана çитес çук.

Питĕ çирĕп пулсан та,

Ваттисем пек пулас çук.

 

Ĕлĕкхи пур чăвашсем

Пĕчĕккĕнех пĕтеççĕ;

Вĕсен ĕçки-çикисем

Хăйсемпелех пĕтеççĕ.

 

Кармалта та ку чухне

Пысăк ĕçкĕ тумаççĕ;

Çимĕк çинчи вăйсене

Выляма та пăрахаççĕ.

 

Хĕлĕн вăрăм çĕрĕнче

Сарă хĕрсем улахра

Юманккапа Чĕкеçе

Асăнаççĕ юрăра.

 

Чĕкеç туйĕ кĕрлени

Йĕри-тавра сарăлнă,

Вăл çухалса тупăнни

Ĕмĕрлĕх ят хăварнă.

 

Хитре Чĕкеç юррине

Халь те пулин юрлаççĕ

Туй халăхне йĕртнине

Халап туса ваклаççĕ.

 

Йĕри-тавра сĕм вăрман

Пулнă ĕлĕк Кармалăн:

Кармал çынĕ уй курман

Уй хапхинчен тухсассăн.

 

Ăçта пăхнă — сĕм вăрман

Кашла-кашла хумханнă;

Унпа тырă-пулăран

Ытла Кармал савăннă.

 

Халĕ вăрман хĕррине

Тăрса юлнă çав Кармал,

Йăвăçсем те ку чухне

Сайра кăл-кал ӳсеççĕ.

 

Кармалăн улăхĕсем

■ Страницăсем: 1 2 3 4 5 6 7

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... »
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: