Сайта кӗр | Регистраци | Сайта кӗрсен унпа туллин усӑ курма пулӗ
 +0.3 °C
Пулӑ пуҫӗнчен ҫӗрет.
[ваттисен сӑмахӗ]
 

Виталий Станьял: Сеспель – великий национальный поэт

Виталий Станьял15.11.2025 17:491686 хут пӑхнӑ

Ко дню рождения поэта на 16 ноября 2025

Все величие ума и духа, таланта Михаила Сеспеля (1899–1922) до сих пор непредвзято тщательно не изучено и не понято. Причин много. Его неповторимо сложная жизнь и необычайно яркая и продуманная поэзия открыли совершенно новый уровень чувашского мира, ныне более столетия продолжающийся на уровне высоты мирового искусства.

Сеспель Мишши — мощный протуберанец многовекового духа чувашского народа, родоначальник новой чувашской литературы, реформатор национального мышления, языка и взгляда на жизнь, великий сын Октября, свободы и равенства народов России.

Неимоверная юношеская страсть и боль за будущее своей страны не оставили огненному председателю ревтрибунала Чувашской области возможности преодолеть волну тупости и предательства окружающей среды и местной верхушки и трудиться в родных Чебоксарах. Но и вдали от Волги в далекой Украине он продолжал гореть болями родного языка, народа и приволжского края. Об этом лучше какого-либо дежурного литературоведа говорят его медитативные, философские, романтические и лирические стихи.

Короткая жизнь, платоническая любовь и тайна смерти Михаила Сеспеля всегда будут волновать читателя. Надо признать, что душа поэта-трибуна заключала в себе все думы и заботы об Отечестве, мечту и нужду родного народа, молодой ум бурлил в унисон учениям вождя пролетариата. Он слушал Ленина и верил его идеям. Горение поэта-трибуна понятно многим народам.

Называл я его не раз Христом нашей чувашской земли. Думаю, что это так. Вся его жизнь прошла в делах трудовых людей. За борьбу их спасения от голода, нищеты и прозябания нацэгоистами-куркулями он был привязан к кровавому кресту революции.

Многим предельно честным борцам противоречивых и трагических лет не было места в бурлящей жизни, не было опоры для взлета. Некоторые непутевые чувашские коллеги долго считали верного сына Чувашии и России лишь пасынком великой страны и давили его сторонников и защитников.

Стихи Сеспеля пробивали правду к солнечному свету. Эпохи меняются, народы исчезают, цивилизации и цифровизация меняют образ быта человечества, но дух интернационального поэта останется понятным людям Земли как эталон гражданственности, таланта, служения родному народу, правде, справедливости и чести.

 

15 ноября 2025

 
Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

Комментари:

Валери ТУРКАЙ // 8773.4.6966
2025.11.16 21:11
Тĕрĕс, Агабазар хăта, тĕрĕс! Килĕшетĕп санпа!
КУ статьине пирĕн хисеплĕ Станьял хăтамăр чăнах та курнăçланса та
вĕçкĕнленсе çырнă.Шел!..
Нимле Христос та мар вăл - Çеçпĕл! Вăл - Поэт! Вăл - Гений!..
Валери ТУРКАЙ. 16.11.25
Agabazar // 3858.62.5822
2025.11.17 17:07
Agabazar
Туркай: Нимле Христос та мар вăл - Çеçпĕл!
Никама та, ниме те Христоспа танлаштарма юрамасть. "Не сотвори себе кумира" — тенĕ вырăсла Библире. Чăвашла Библире çавна епле çавăрттарса хунă — пĕлместĕп, курман. Çаçпĕл хăй те, авă, Чăваш çĕршывне пăталанă Христоспа танлаштарать. Ку вырăнсăр иккенне Геннадий Айхи те асăрханă пулнă. Тепри вара: "Атеистсене юрать," — теме те пултарĕ. Çапах та пĕтĕмĕшле йĕркевсене шута илмех тăрăшмалла.
Станьял: ВАççАНККА УН ПЕК КАЛАМАН, суйса КАЛАМА та ...ПУЛТАРАЙМАН! Ăçтан туртса кăлартăн ку сăмахсене?
Паянхи куна Çеçпĕл пирки тем чухлĕ асаилÿ литератури пухăннă. Мемуаристика. Унта тем те пур! Тен, хăшĕ-пĕри суйса та çырать пуль. Çапах та эп Ваçанкка каланисене тĕппипех ĕнентĕп (тепĕр енчен, вăл асăннă цитатăра хăйĕн харпăр шухăшне пĕлтерет, улталмалли-суймалли унта ним те çук). Паллах, мĕнпур унашкал каланăлăхсене алхапăлах каçăсем кăтартса çирĕплетсе пыма хĕн. Анчах та Ваçанккан çав сăмахĕсене хам та темиçе хут таçта курнă. Юлашки хут ăна комсомолра, Чăваш телекуравĕнче, «Хресчен сасси», «Хыпар» хаçатсенче нумай çул ĕçленĕ Геннадий Аркадьевич Максимовран, тахçан Нĕркеç чăвашĕ пулнăскертен, илтнĕ.
Кевер: Ваҫанкка ятне тӗрӗс мар ҫырни пӑшӑрхантарать: "Никифор" темелле.
Килĕшетĕп сирĕнпе: ют чĕлхерен адаптацилемесĕр кĕртнĕ сăмахсене вырăсли пекех çырмалла. Ну манăн вара кунта Ваçанкка ятне чăвашла сăн-сăпат кĕртес килсе кайрĕ те, çавăнпа «Никкиффор» пек çыртăм. Чăваш çырулăхĕн тĕпри принципĕсене пĕтĕмпех, ним пăркаланмасăр пăхăнас пулсан, шăпах çапла пулса тухать.
Читатель // 8287.4.5086
2025.11.17 20:54
"Нимле Христос та мар вăл - Çеçпĕл! Вăл - Поэт! Вăл - Гений!.."
В поэзии гений, в общественно-политической жизни - борец за народное счастье.
Одно другому не мешает.
Иисус тоже боролся за счастье униженных и голодных.
соломон // 8287.4.5086
2025.11.17 22:50
умная, толковая ствтья. кратко и всеобъёмно. пюбому иностранцу понятно. агабазар-тургаи=кеверы все мерят по себе. простим их мелкость и пыжество. их характерами и поведением великого гражданина государстенника, борца, поэта СЕСПЕЛЯ осилить не дано.
Валери ТУРКАЙ // 8773.4.6966
2025.11.18 04:26
Кăра пулнă Çеçпĕл, питĕ кăра!.. Ку тĕрĕсех!
Ку тĕлĕшпе вĕсем, ман шутпа, Лермонтовпа иккĕшĕ пĕр пек.
Лермонтовĕ те - "хăйĕн валли хă шыранă" пулнă.
Мĕн тăвăн - Шăпа!
Валери ТУРКАЙ. 18.11.25
Agabazar // 4003.94.6015
2025.11.18 11:41
Agabazar
Акапасар: Лбовĕ вара çакăн хыççăн ăçта кайса кĕнĕ — кăна шпаргалкăсăр аса илейместĕп.
Шпаргалкăсем çине пăхса илсен çакă палăрчĕ.

А. П. Лбов юстици органĕсенче Çеçпĕле арестлесен çеç ĕçлеме тытăннă.

Çеçпĕле арестлеççĕ те — ун вырăнне çак Лбова лартаççĕ. Анчах та Юстици пайĕн пуçлăхне мар, Ревтрибунал ертÿçине.

Ахăртнех, Юстици пайĕ текен тытăма пачах та пăрахăçлаççĕ. Урăхла ăнланаймастăн. Ревтрибуналĕ вара — юлать.

Çеçпĕл малтан Ревтрибунала, каярахпа Юстици пайне ертсе пынă терĕмĕр-ха та, чăннипе вара вăл малтанхи позицие те, Ревтрибуналтине, сыхласа хăварнă пулмалла. Пĕр харăсах Ревтрибунала та, Юстици пайне те ертсе пынă пулмалла. Ĕнтĕ кунта каллех «урăхла ăнланаймастăн» теме тивет.

Камсем арестленĕ-ха Çеçпĕле? Кун пирки чее Станьял шарламасть. Юстици пайне тата Ревтрибунала ертсе пынă Çеçпĕл хăйне арестлеме хăйех приказ пама пултарайман.
Станьял: ... платоническая любовь ...
Ну ку япала вара, ахăртнех, ытлашши. Платонла юрату-и унта. е, калăпăр, Аристотелле юрату, Пифагорла юрату тенисем, — пĕри те ним тума та кирлĕ мар. Кирлĕ мар кунашкал япаласемпе чакаланма.

Çеçпĕл Червякова патне янă çырусем чăннипе чăваш культуришĕн «нуль» пулса тăраççĕ. Чăн малтанах вĕсем чăвашла маррипе. Курăнать ĕнтĕ Çеçпĕл вырăс чĕлхине мĕн таран аван пĕлни. Кăна пытарма çук.

Вĕсем, çавăн пекех, ун чухнехи чылай фактсене пĕлме те пулăшаççĕ. Калăпăр, унта чекистсем Çеçпĕле виçĕ çуллăха тĕрмене хупмалла приговор йышăннине пĕлетпĕр. Анчах приговора пурнаçа кĕртмеççĕ çеç мар, суд та çĕнĕрен пуçланать, — хальхинче чекистсем патĕнче мар, Лбов ертсе пыма тытăннă Ревтрибуналта. Унта çĕнĕрен приговор хатĕрлеççĕ — пилĕк çуллăха (чекистсем вара, тепĕр хут калатпăр, виçĕ çуллăха тесе палăртнă пулнă).

Ĕнтĕ Ревтрибунал приговорĕ те пурнăçа кĕреймест, мĕншĕн тесен темле кантурти чи юлашки çирĕплетÿ пулман. Приговор тексчĕ тĕлне «Утверждено» текен виза лартман.

Валери ТУРКАЙ // 8773.4.6966
2025.11.19 04:21
Ку "соломон" Соломонах-ши?.. Иккĕленетĕп! Питĕ!
Валери ТУРКАЙ. 19.11.25
Agabazar // 2626.34.5524
2025.11.20 11:39
Agabazar
соломон вăл иностранццăсемшĕн питĕ тăрăшать-ха, "любому иностранцу понятно" тесе савăнать, авă. Ĕнтĕ ăна чăвашсем кирлĕ мар, иностранццăсем шутсăр кирлĕ иккен.
Валери ТУРКАЙ // 8773.4.6966
2025.11.20 16:47
Апла пире ун пек "соломон" кирлĕ мар! Кайтăрах вăл паянах Макронпа Жакрон патне!
Валери ТУРКАЙ.
20.11.25
Офеиля // 8050.2.2046
2025.12.03 01:04
Ку шухӑша хуратнӑ. Сӑлтавӗ: комментари ҫырас йӗркене пӑсни (1.2-мӗш пункт)

Страницӑсем: 1, 2

Комментариле

Сирӗн ятӑp:
Анлӑлатса ҫырни:
B T U T Ячӗ1 Ячӗ2 Ячӗ3 # X2 X2 Ӳкерчӗк http://
WWW:
ӐӑӖӗҪҫӲӳ
Пурӗ кӗртнӗ: 0 симв. Чи пысӑк виҫе: 1200 симв.
Сирӗн чӑвашла ҫырма май паракан сарӑм (раскладка) ҫук пулсан ӑна КУНТАН илме пултаратӑр.
 

Эсир усӑ курма пултаракан Wiki тэгсем:

__...__ - сӑмаха каҫӑ евӗр тӑвасси.

__aaa|...__ - сӑмахӑн каҫине тепӗр сӑмахпа хатӗрлесси («...» вырӑнне «ааа» пулӗ).

__https://chuvash.org|...__ - сӑмах ҫине тулаш каҫӑ лартасси.

**...** - хулӑм шрифтпа палӑртасси.

~~...~~ - тайлӑк шрифтпа палӑртасси.

___...___ - аялтан чӗрнӗ йӗрпе палӑртасси.

Orphus

Ытти чӗлхесем

Баннерсем

Шутлавҫӑсем