Аçтахар Плотников: «Ҫӗнтерӳ кунӗ» юрӑ куҫарӑвӗсем

Аçтахар Плотников27.05.2020 13:099783 хут пӑхнӑ

Тӑван ҫӗршывӑмӑр, Раҫҫей Федерацийӗ тата унӑн шутне кӗрекен пирӗн патшалӑхӑмӑр, Чӑваш Республики, кӑҫал Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗренпе 75 ҫул ҫитнине паллӑ тӑваҫҫӗ. Кӑшӑлвирус алхасӑвӗ ҫак куна тивӗҫлипе палӑртма чӑрмантаркалать пулин те ӑна май ҫитнӗ таран тивӗҫлӗ шайра ирттерме тӑрӑшаҫҫӗ. Тӗслӗхрен — онлайн мелӗпе.

Унсӑр пуҫне ӗнер кӑна питӗ кӑсӑклӑ йышӑну турӗҫ — Ҫӗнтерӳ Парадне пирӗн республикӑмӑр уявлакан Республика кунӗнче, ҫӗртмен 24-мӗшӗнче ирттересси пирки пӗлтерчӗҫ. Ку кун юнкуна лекнине те пӑхмарӗҫ. Апла-тӑк, пирӗн республикӑн Раҫҫей Федерацийӗн шайӗнче витӗмӗ пӗчӗкех мар! Кӑҫал та пулин Республика кунне питӗ чаплӑн ирттерес шанчӑк пур!

Ҫак уявӑн чи паллӑ юррисенчен пӗри вӑл — Владимир Харитонов сӑввипе Давид Тухманов кӗвӗленӗ «Ҫӗнтерӳ кунӗ» юрӑ. Ку юрра кӑҫал пӗрремӗш хут чӑвашла юрларӗҫ темелле. Ютубра халь кашни ҫын ҫак юрра Оперӑпа балет театрӗн, Чӑваш патшалӑх филармонийӗн, юрлакансен «Классика» капеллин, «Живи и помни» патриотла юрӑ-кӗвӗ ансамблӗн солисчӗсемпе пӗрлех республикӑри паллӑ юрӑҫсем еплерех хитрен шӑрантарнипе паллашма пултарать. Олег Николаев хӑй те ку юрра чӑвашла юрласа пачӗ — вӑл мӗнле юрланипе унӑн Инстаграмри ушкӑнӗнче паллашма май пур.

«Ҫӗнтерӳ кунӗ» юрра сахал мар чӑваш сӑвӑҫи чӑвашла куҫарнӑ. Чи паллӑ куҫару — Юрий Сементерӗн. Шӑп унӑн куҫарӑвне паллӑ юрӑҫсем тата Олег Николаев юрласа пачӗҫ те ӗнтӗ. Паян вара эпир сире ытти куҫарусемпе паллашма сӗнетпӗр: Валери Туркайӑннипе, Марина Карягинӑннипе тата Галина Енейкина хатӗрленипе. Унсӑр пуҫне, эпир пӗлнӗ тӑрӑх Валерий Раштав та хӑйӗн вариантне хатӗрленӗ. Шел те хальлӗхе унӑнне тупаймарӑмӑр, унӑн вараинчӗпе сире паллаштарма пултараймастпӑр.

Хушни (2020.05.28): пире Валерий Раштав куҫарӑвне ярса пачӗҫ. Ӑна та хушрӑмӑр.

Ҫӗнтерӳ кунӗ!

Юрий Сементер куҫарӑвӗ

Ҫӗнтерӳҫӗм, пит инҫеччӗ эс пиртен,

Кӗл кӑварӗ пек сӳнеттӗнччӗ хуллен.

Ҫулӑм витӗр, ҫумӑр витӗр таллӑнса,

Сан пата эпир ҫывхарнӑ шӑвӑнса.

Юр пек шурӑ ҫӳҫлӗ,

Тар шӑршиллӗ кун,

Эс ҫитсессӗн

Ҫӗнӗрен хӗрет-ҫке юн,

Эс ҫитсессӗн

Тепӗр хут кӳтет-ҫке чун,

Вӑрҫӑ кунӗ,

Чыслӑх кунӗ,

Пурнӑҫ кунӗ!

Куҫ хупмасӑр кунӗпе те ҫӗрӗпе

Утрӗ халӑх, чӑтрӗ халӑх чӗрипе.

Заводра та, уй-хирте чуна парса,

Сан пата эпир ҫывхарнӑ ӑнтӑлса.

Ах, аннемӗр, таврӑнайрӗҫ пурте мар,

Паттӑрсен ятне ялан асра тытар.

Сӑртсем урлӑ, шывсем урлӑ талпӑнса,

Сан пата эпир ҫывхарнӑ ӑнтӑлса.

Ҫӗнтерӳ кунӗ

Валери Туркай куҫарӑвӗ

Ҫӗнтерӳ, эс, пултӑн питӗ аякра.

Сӳнес пекчӗ кӑвар сивӗ вучахра.

Тӗтӗм витӗр эпир утнӑ малаллах,

Ҫак уявшӑн тӑкнӑ юн эпир пайтах.

Ҫӗнтерӳ, эс,

тулнӑ тӗтӗм шӑршипе

Ҫӗнтерӳ, эс

шурӑ ҫӳҫлӗ паттӑр пек.

Савӑнатпӑр та йӗретпӗр харӑсах

Ҫӗнтерӳҫӗм!

Куҫ хупмасӑр тӑкрӗ тар ҫӗршыв ӗҫре,

Ҫак уяв ҫеҫ, ҫӗнтерӳ ҫеҫ кирлӗрен.

Ир те, каҫ та эпир ҫунтӑмӑр вутра, —

Ҫӗнтерӳ ҫеҫ ҫиттӗр терӗмӗр часрах.

Таврӑнмарӗ пӗтӗм паттӑр ар килне...

Ман чупасчӗ сывлӑм тӑрӑх халь, анне.

Ҫур Европа юлчӗ тин кӑна хыҫра, —

Ҫӗнтерӳ ҫеҫ ҫиттӗр терӗмӗр часрах.

Валери Туркай пире ярса панӑ вариант айӗнче ҫапларах ҫырни пур: «Эп хальлӗхе палламан Алексей сӗнӗвне (припевра «Ҫӗнтерӳшӗн» вырӑнне — «Ҫӗнтерӳҫӗм») шута илсе юсанӑ вариант. Пысӑк тав, Алексей! Эс Историе Туркая «День Победы» юрӑ текстне чӑвашла куҫарма [пулӑшнӑ] ҫын пек кӗрсе юлатӑн! Манран — тухать!»

Ҫӗнтерӳ кунӗ

Галина Енейкина куҫарӑвӗ

(YouTube-ри клипран хатӗрленӗ, ҫавна май йӑнӑшсем пулма пултараҫҫӗ)

Ҫӗнтерӳ, эс аякраччӗ шав пиртен,

Шел кӑвар пек хӗмленеттӗн инҫетрен,

Ҫулӑмпа та тусанпа та ӑнтӑхса,

Ҫак куна эпир ҫывхартнӑ тар тӑкса.

Ҫӗрӗн-кунӗн куҫ хупмасӑр талпӑнса

Тимӗре шӑратнӑ халӑх кар тӑрса.

Ирӗн-каҫӑн тӑшмана ҫапса-ватса

Ҫак куна эпир ҫывхартнӑ (юн пусса?).

Ах, аннеҫӗм, юлташсем халь ҫук манпа.

Ҫаруран чупса килесчӗ сывлӑмпа

Ҫур Европа ҫулӑмра утса-чупса

Ҫак куна эпир ҫывхартнӑ шӑл ҫыртса.

Ку ҫӗнтерӳ кунӗ кӗр шӑршиллӗскер,

Уяв кунӗ кӑвакарнӑ ҫӳҫлӗскер,

Пысӑк савнӑҫ, йӑлтӑрти куҫҫуллӗскер,

Ҫӗнтерӳ ку!

Ҫӗнтерӳ кунӗ

Марина Карягина куҫарӑвӗ

Чаплӑ кун ҫак! Аякраччӗ вӑл пиртен,

Кил вучахӗ пек, чӗнетчӗ инҫетрен.

Тӑхлан ҫумӑр тӑкӑнатчӗ антӑхса —

Ҫак куна эпир ҫывхартнӑ юн тӑкса!

Ҫӗнтерӳҫӗ кунӗ,

Пӑлхануллӑ кун,

Ҫӗнтерӳшӗн

Ир шуралчӗ пуль пуҫу.

Савнӑҫ кунӗ —

Куҫӑмран тухать куҫҫуль.

Паттӑр кунӗ!

Лӑш курмасӑр кунӗпе те ҫӗрӗпе,

Тӳсрӗ халӑх — хурҫӑланчӗ чӗрипе.

Амансан та, ҫӗнӗрен пӑшал тытса,

Ҫак куна эпир ҫывхартнӑ шӑл ҫыртса!

Ах, аннемӗр, юман пӳллӗ кӗрешсем

Выртса юлчӗҫ, тӑван ҫӗршӗн кӗрешсе!..

Ҫур Европа утса тухрӑмӑр ҫуран,

Паянччен те пирчемен чунри суран!

Видеопа «Чӑваш Ен» ГТРК сайтӗнче паллашма май пур.

Ҫӗнтерӳ кунӗ

Валерий Раштав куҫарӑвӗ

Инҫетреччӗ ҫӗнтерӳ епле пиртен.

Ерипен ҫеҫ сӳнекен вут пекчӗ, тен.

Пин-пин ҫухрӑм: ҫунӑкпа тусан анчах.

Ҫак куна эпир ҫывхартнӑ яланах.

Ҫӗнтерӳ ҫу кунӗ!

Юн та тар пӗрле.

Ҫак уяв вӑл

Килчӗ шурӑ ҫӳҫпеле.

Ҫак хаваслӑх

Пит ҫинчи куҫҫульпеле.

Ҫӗнтерӳҫӗ!

Ир те, каҫ та пирӗн халӑх куҫ хупман.

Хӗртнӗ тимӗр, заводран вӑл уйрӑлман.

Ир те, каҫ та — ҫапӑҫу, пер тӑшмана!

Ҫак куна эпир ҫывхартнӑ яланах.

Ах, аннеҫӗм, килеймерӗмӗр пурте.

Сывлӑм тӑрӑх ҫаруран чупасчӗ те…

Ҫул тӗрленчӗ ҫур Европа таранах.

Ҫак куна эпир ҫывхартнӑ яланах.

Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

[Комментариле (14)]

Ҫавӑн пекех пӑхӑр

2024.08.20

Комментари:

Agabazar // 1777.54.1148 2020.05.27 19:00
	Каларăм вĕт хам варианта — Çĕнÿ кунĕ. Кунти хуть те хăш текста тыт та кĕртсе ларт. Чармастăп. Ирĕк паратăп.
Agabazar // 1777.54.1148 2020.05.27 20:25
	Ытлашши сыпăкран хăтăлмалли тепĕр меслет те пур. Çĕнтерÿ кунь Çĕнтерÿ кунь Çĕнтерÿ кунь Çĕнтерÿ кунь Çĕнтерÿ кунь Кунь = Кунĕ. Каллех эпĕ ыттисене ку меслетпе усă курма, «хам шутласа кăларнă» тесе, никама та чармастăп Яра парăр!
Хампур // 1537.72.7157 2020.05.27 21:14
	"Ҫӗнӳ кунӗ" тенинче пусӑм У ҫине ӳкнине пула "ҫӗнӳ" уҫӑмлӑн илтӗнмест, янрамасть, мӗнле сӑмах пулнине те уйӑрса илейместӗн, тӗп сӑмах "кун" пулса тӑрать. Юррӑн пӗтӗм хӑвачӗ пӗтсе ларать. Чуна кисрентерекенни, ҫанҫурӑма сӑрлаттараканни, куҫҫуль кӑларттараканни кунта, паллах - "День Победы". Юррӑн хӑватне "Ҫӗнтерӳшӗн" тесен ҫеҫ упраса хӑварма пулать, ман шутпа. Калӑпӑр: "...вут-ҫулӑмпа ӗнтӗмӗр,... Европӑна утса тухрӑмӑр т.ытти ҫавнашкал текстпа "Ҫӗнтерӳшӗн!" сӑмах патне пырса тухсан. Эп хам ку юрра куҫарма кирлӗ мар тесе шутлатӑп.Чӑваш е ытти чӗлхесем чухӑн та шӑп та лӑп куҫарма пулмасть тесе мар, ку юрӑ хӑйнеевӗр куҫҫӳл тӑварӗн шӑршиллӗ, вут-ҫулӑмпа ӗннӗ. вилнисен юнӗпе пӗвеннӗ кӗлӗ пек, сывлӑш пек пулса тӑнӑ пек. Ман шутпа вӑл нимле кописӗр, пӗртен-пӗрре ҫеҫ, мӗнле ҫуралнӑ ҫапла пулса ӗмӗрлӗхе юлмалла. Паттӑр кунӗ, Вӑрҫӑ кунӗ, Телей кунӗ - кусем урӑх юрӑсем валли. Сӑмах май, мӗншӗн чӑвашла ҫавнашкал хӑватлӑ юрӑ ҫырмалла мар хамӑрӑн куҫҫӳл витӗр уяв ҫинчен?
Agabazar // 3983.28.7110 2020.05.28 05:42
	Юрланă чухне юрă кĕвви майăн пусăм улшăнни пулма пултарать. Пензăри мишер майри еплерех юрланине итлерĕн пуль? Йĕркеллех илтĕнет. Пусăм тĕлĕшпе те йĕркеллех. Юрлавăн тутарла версине эп шăпах Хампурăнни пек ыйтусем пулассине кура илсе кăтартрăм. Мишер арăмь юрлани питĕ хăватлăн илтĕнет, çанçурăма та çÿçентерет. https://www.youtube.com/watch?v=15CeI2oAUBE
Хампур // 5062.5.6597 2020.05.28 09:52
	Тутарла чипертерех пулса тухать, м.т. пусăм пēрремĕш сыпăк çинех ÿкет. Енчен те пирĕн "Çĕнÿ" сăмахра пĕрремĕш сыпăкра Ĕ марта, Е сасă пулсан кăшт майлăрах пулатчĕ-тĕр. Пĕрех "Çĕнÿ" сăмахăн янравлăхĕ те, хăвачĕ, энергетики, пĕлтерĕшĕ "Çĕнтерÿ" сăмахĕнчен чылай хавшак. Куççýл кăлармасть.
Agabazar // 1541.63.1454 2020.05.28 16:17
	Тутарсен Джинÿ (Йинÿ) сăмахĕ чăвашла Çĕнÿ сăмахран нимпе те уйрăлса тăмасть. Вăл шутра — пусăмпа та. Кĕвĕ юхăмĕ майăн пусăм улшăнма пултарать — çавă çеç. Тĕрĕссипе Çĕнÿ кунĕ тениче (сăмах майлашăвĕнче) пĕртен-пĕр пусăм çеç — Çĕнÿ Кунĕ. Ху юрласа пăх, ыттисем юрланине итле, ху юрланине урăххисене итлеттер.
Владимир Николаев - Изачак // 1441.48.8792 2020.05.28 16:52
	На мой взгляд многие переводчики становятся пленниками «дословности» и по этой причине переводы что-то теряют. Тут не нужно бояться отойти от этого, главное, попытаться сохранить пафос. И в процессе постоянно петь в ритме. «Килчӗ кунӗ, ситрӗ ҫӗнтерӳ»!.. Обычно переводы бывают трех видов построчный, вольный и художественный. Вот, передо мною перевод поэмы «Нарспи» Перевод вольный: «Ял Сильпи велик как город…» Можно же было передать и чувашскую ритмику, скажем,- « Будто город ял Сильби…» Но уж, что есть, то есть. Лично я предпочитаю художественный перевод. Это мое мнение, но я не специалист, я только любитель, не считаю тут себя авторитетом. Извините, если что не так..
Agabazar // 1541.63.1454 2020.05.28 17:25
	«Таса логика» енчен пăхсан победа тени чăвашла çĕнÿ пулмалла. Анчах та темшĕн апла каласси йăлана кĕмен. Темшĕн-çке çавă чăваш чĕлхинче çĕнтерÿ пек çирĕпленнĕ. Çĕнÿ тени те çавах ĕнтĕ, анчах чăваш апла каланине питех хăнăхман. Пĕртен-пĕр проблема та кунта çакă çеç. Çавна кура эп тепĕр вариант кăларса тăратрăм. Çĕнтерÿ кунь Çĕнтерÿ кунь Çĕнтерÿ кунь Çĕнтерÿ кунь Çĕнтерÿ кунь Кунь = Кунĕ.
Аçтахар Плотников // 2443.0.1048 2020.05.28 21:19
	Валерий Раштав куҫарӑвне те хушрӑмӑр!
Agabazar // 5398.0.2502 2020.05.29 00:38
	Тата 50 куçару та хушма пулать. Кирлех пулсан. Чăвашсем куçарма пĕлеççĕ. Куçару культури пысăк. Анчах та асăннă текстра пĕртен-пĕр проблема çеç: «Çĕнтерÿ кунь» («Çĕнÿ кунĕ») рефрена мĕнле те пулин сыхласа хăварасси. Ăна сыхласа хăвармаллах! Изачак текенскерне: Чăвашсене чăвашла куçарма урăх чĕлхепе текст çырса вĕрентни чăтма çук кулăшла. Уйрăмах çыраканни чăвашах пулсан. Каçарасси е каçармасси пирки калаçса тăма кунта, ман шутпа, кирлех те мар. Каламасăр та паллă: никам та кунта Изачака усал сунмасть.