Электронлă вулавăш

(Кукаçи каласа панă тăрăх çырнă калав)

Эпĕ каллех тăван уй-хирпе хавхалануллăн пыратăп. Тăван киле васкатăп. Тавраналла пăхса пынă май ача чухнехисем куç умне уççăн тухса тăчĕç. Çак уй-хирте эпир тырă та вырнă, кĕлте те турттарнă, пысăккисемпе пĕрлех тĕрлĕ ĕç тунă. Халĕ, авă, йĕри-тавра машина шавĕ тăрать: çураки пырать. Часах вăйлă тырă кашласа çитĕнĕ кунта. Ун чухне пусăсене хăватлă комбайнсем кĕрлесе тухĕç.

Тыр-пул пирки асаилсен, маншăн чи малтанах кĕлте кунĕ чухнехи манăçми самантсем çаврăнса çитрĕç.

Лав хыççăн лав пырса тăрать çатма пек яп-яка та пысăк йĕтем çине. Урапа çинчен пушатнă кĕлтесенчен пысăк капансем ӳсе-ӳсе лараççĕ. Вĕсене Турчка кассинчи сарлака çурăмлă, çавăн пекех сарлака сухаллă Антун мучипе Аслă урамри Капăртма Çӳппи пичче купалаççĕ. Капан тăррине тăрланă чухне урапа çинчи кĕлтесене сенĕкпе тирсе çӳлтисене тыттаратпăр.

Çуллахи каникулта колхозра ĕçлеме эпир пурте хавасчĕ. Яшсем пурте тенĕ пекех лаша кӳлсе ĕçе çӳреме юрататтăмăр. Ĕçлесе илнĕ укçипе хут-кăранташ, кĕнеке-тетрадь илме пулать. Ялти клуба кино курма çӳреме те аннерен укçа ыйтмастпăр-çке. Çавна май çуллахи ĕççи вăхăтĕнче хастар пионерсем пурăнакан çуртсем умĕнчен лаша ураписем татăлма пĕлместчĕç. Йывăç урапасем çумĕнче тикĕт шăршисĕр пуçне уйри курăкпа çĕнĕ çăкăрăн техĕмлĕ шăрши сисĕннĕн туйăнатчĕ.

Малалла

Хăвăрах пĕлетĕр, пирĕн ялта сунарçăсем питех нумай пулнă. Кăтра Карачăм, Кусар Матви, Вĕçкĕн Ваççа, Карсак Çтаппанĕ, Çатма Петĕрĕ тата ыттисем те. Чылайĕшĕн ячĕсене те маннă ĕнтĕ эпĕ.

Анчах вĕсем пĕри те ман пек пултарайман. Хăшĕ-пĕрисем хĕлĕпе те пĕр куян тытайман. Хăйсем çаплах кунĕ-кунĕпе çăпата çĕтсе вăрман тăрăх сулланса çӳретчĕç.

Кăтра Карачăм хăйне чи ватă сунарçă тесе шутлатчĕ. Ваттине ватахчĕ ĕнтĕ: пичĕсем пĕркеленсе çитнĕччĕ, сухалĕ кăвакарса шĕвелсе юлнăччĕ, пуç тӳпинче пĕр çӳç пĕрчи те çукчĕ. Çапла пулин те ăна никам та чаплă сунарçă тесе шутламан. Вăл тискер, кайăксен йăлисене те пĕлместчĕ, кашни сунарçах: упа пыл çиме юратмасть, пилеш тесен каçсах каять, тетчĕ.

Кусар Матви тата: манăн асатте те, асаттен аслашшĕ те сунарçă пулнă, тесе мухтанатчĕ. Анчах хăй пĕр куян тытса курмасăрах вилсе кайрĕ.

Вĕçкĕн Ваççа вара суеçтерес тĕлĕшпе пуринчен те ирттерсе яратчĕ. Çавăншăнах ăна Вĕçкĕн Ваççа тесе ят пачĕç. Вăл та, Кăтра Карачăм пекех, хăй ĕмĕрĕнче пĕр куян та тытса курайман пулмалла. Намăс курас мар тесе, вăл яланах пĕччен çӳретчĕ. Юлашкинчен, çак Ваççа кунсерен пĕрер куян çакса килекен пулчĕ, куянне вара çурăмĕ хыçне çакатчĕ те, урам тăрăх ерипен те мăнкăмăллăн утса пыратчĕ.

Малалла

Ака пĕтсен пĕр илемлĕ ирхине çула тухнă Мулкач мул хутаççи тупать. Тупать те ăна хулпуççи урлă уртса килнелле васкать. Çул кукрине çитсенех ун умне Кашкăрпа Упа сиксе тухаççĕ, пĕр сăмах каламасăрах хутаçне туртса илеççĕ. Мĕн тумалла Мулкачăн? Аптранă енне:

— Парăр хутаççа, — йăлăнса ыйтать Мулкач.

Лешсем памаççĕ.

— Парăр хутаççа, — тет Мулкач иккĕмĕш хут.

Лешсем памаççĕ.

— Парăр хутаççа! — кăшкăрсах ярать Мулкач ним тăвайман енне.

— Памасан вара... — лĕх-лĕх кулаççĕ лешсем.

— Унсăрăн каллех пĕркунхи пек пулса тухать акă!!!

Кашкăрпа Упа пĕр-пĕрин çине кăн-кан пăхса илеççĕ те мул хутаççине васкасах каялла тавăрса параççĕ.

Мулкач хутаççине хул урлă уртса хăйĕн çулĕпе малалла васкать.

Çавăнтах:

— Эй, Катăк тута, пĕркун мĕн пулнăччĕ вара?! — хыçалтан кăшкăрса ыйтаççĕ Кашкăрпа Упа Мулкачăн сăмахĕсене ăнланса илеймесĕр.

— Пĕркун çапла пулнăччĕ: тупăннă тупрана туртса илнĕччĕ те каялла паманччĕ...

Кашкăрпа Упа çăвар карса юлаççĕ. Мулкач киле май утать.

Çав кунран пуçласа Мулкач çинчен Мухтав юрри юрлама тытăнаççĕ.

Малалла