Вĕре çĕлен


Ачан çулĕ хĕрринче

Виçĕ тăлăх-турат хĕр

Пурăнаççĕ пĕр пӳртре.

Улпут хĕрин ачине

Сысна ăçта иккенне

Кăтартнă та çак хĕрсем,

Утать ача малалла.

Хĕрсем татах ачана

Хуса çитсе ăс параç:

«Çав пуш хирти сыснана

Йăли еплине пĕлме

Эс итле-ха лайăхрах:

Вăл сыснана тĕл пулсан

Вашах патне ан çывхар

Сысна сана курсанах

Хаяр саспа çухăрса

Шăртне çӳле тăратĕ,

Шăрчĕ хĕрĕх хăлаç пур,

Шăрчĕ тăрса çитсенех

Калла антарма пуçлĕ.

Çапла туса çухăрса

Вăл ывăнса йăванса

Кайса укĕ çывăрма.

Сысна çывăрнă чухне

Ĕме пуçлĕç çурисем.

Хăпăл-хапăл чупса пыр,

Пĕр çурине çухăртсах

Килнелле чуп хăвăртрах».

— Юрĕ, çапла тăвăп-ха, —

Терĕ ача, вĕçтерчĕ.

Сысна чан та курсанах

Хаяр саспа çухăрса

Шăртне çӳле хăпартрĕ.

Унтан çĕре йăвансан

Хĕрĕх те пĕр çурисем

Ĕме пуçларĕç кăна.

Пĕр çурине хăвăртрах

Пирĕн ача тытать те

Çухăрта та макăртах

Килне чупать васкаса.

Сысна пĕр те туймасăр

Çыврать юлать пуш хире.

Ача киле пуçласан

Вĕре çĕлен хай хĕре

Хушать хупма вырăнне.

Хăй каччине ăсатсан

Амăш пӳртре ахлатса

Выртать сымара хывса.

Ача çитнĕ çитменех

Сысна çурине чиксе

Парать ĕнтсе пĕçерсе.

Амăш çавна çисессĕн:

«Кус-ха, ачам, вăрмана,

Мая каймăп-и кунпа»,

Тесе ярать ывăлне.

 

IV.

Ачи тухса кайсанах

Амăш вĕре çĕлене

Кӳртет пӳрте ăс ыйтма.

Çĕлен-каччă вĕрентет:

«Ачу кунта килес чух

Пушшех пултăм тесе вырт».

Каллах старик тĕлĕкре:

«Тăвар ярса пĕçерни

Сысна çури сип пулман.

Тата ларать çав хиртех

Вуник хутлă, çил арман,

Кунĕн-çĕрĕн авăрса,

Шурă çăнăх кăларса.

Пĕр апатлăх çăнăхне

Илсе килсе çисессĕн

Чĕрĕлĕн, терĕ старик,

Ачу армана çитсен,

Таврăнаймĕ каялла».

Çапла канашласассăн

Улпут хĕрĕ çĕлене

Ухатари киличчен

Тарасине хупнă та

Ăшă пӳртре ахлатса

Выртнă сымара хывса.

Алăкĕнчен кĕрсенех:

«Анне самайланатна?»

Тесе ыйтать ывалĕ.

Вĕре çĕлен хушнă пек

Вуник хутлă армантан

Çăнăх илсе килмешкĕн

Ярать амăш ывăлне.

Ку амăшĕ хушсанах

Арман çинчен пĕлмешкĕн.

Каять тӳррех çулпала

Виçĕ тăлăх хĕр патне.

Хайхи хĕрсем ачана

Вĕрентеççĕ еплине:

«Пушă хирти армана

Усал-тĕсел çулăхнă.

Çав çил арманĕ патне

Çывăхара пуçласан

Темле тискер кайăксен

Тĕрлĕ сасă илтĕнет.

Чĕри хавшак çын пулсан

Çантах вилме хап ансат.

Анчах эсĕ ан хăра,

Куçна тем те курăнĕ,

Çапах валак тĕлĕнче

Çăнăх миххи тытса тăр.

Миххӳ тулса çитсессĕн

Пĕр çаврăнса пăхмасăр

Чупса тух та килне тар».

Çак сăмаха илтсессĕн

Улпут хĕрĕ ывăлĕ

Каять арман шырама.

Вăл темиçе çухрăмран

Асса-тĕссе сирпĕнсе

Калтăртатни илтĕнет.

Ача пырать патнерех.

Чăнах арман ăшĕнче

Тем сасси те илтĕнет.

Унта çын пек кăшкăрнă,

Сысна пек те çухрашнă,

Упа пек те ӳкĕрне,

Кушак пек те макăрнă.

Тата темле хăрушă

Сасăсем те илтĕннĕ.

Шикленмесĕр-тумасăр

Ача кĕрет арманне,

Тултарать те çăнăхне

Тухса чупать хăй килне.

Амăш качча ăсатсан

Персе çитет хай ача.

Çăнăхĕнчен ешкине

Амăш çисе пăхсанах:

«Ухатана кай, ачам,

Мая каймăп-и кунпа»,

Тесе ярать ывăлне.

 

V.

Ачи тухса кайсанах

Вĕре çĕлен каччине

Кӳртет пурте ăс ыйтма.

Вĕре çĕлен каланă:

«Манан ăна вĕлерме

Тата тепĕр эмел пур.

Унтан хăтăлаймĕ тек.

Ачу кунта килес чух

Пушшех пултăм тесе вырт.

Хайхи старик тĕлĕкре

Ака çапла терĕ те:

Çав çав хирте кӳлĕ пур,

Чĕрĕлĕх шыв унта пур.

Çавă шыва ĕçсессĕн

Эсĕ вара сывалăн».

Çĕлен-качча ăсатсан

Ачи килсе çитнĕ чух

Выртать амăш сывмар пек.

Алăкĕнчен кĕрсенех:

«Самайланатна анне?»

Тесе ыйтать ывăлĕ.

«Ах! çук, ачам, пулмасть пуль

Пушшех пула пуçларĕ.

Тепĕр çĕре, ывăлăм,

Каллах сана ярас пуль

Эрне сана çӳресси, —

Ним тума та çук ĕнтĕ».

— Тата ăçта каймалла?

— Каллах старик курăнчĕ.

Çав çав хирте кӳлĕ пур,

Чĕрĕлĕх шыв унта пур.

Кӳлри шыва ĕçсессĕн

Эсĕ чĕрĕлĕн» терĕ.

— Юрĕ, анне, кайăп, — тет.

Ача тухса кайсанах

Каллах вĕре çĕлене

Амăш пӳрте кӳртет те

Иккĕшĕ те ывăлне,

Пурĕ пĕр вилет тесе

Тĕпĕртетсе çӳренĕ.

Кӳл кăçтине пĕлесшĕн

Утать тӳррех хай ача

Виçĕ тăлăх хĕр патне.

Темиçе хут пынипе

Йăлт паллашса çитнипе

■ Страницăсем: 1 2 3 4

Çавăн пекех пăхăр

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... »
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: