Электронлă вулавăш

Барак евĕрлĕ лапчăк çурт умĕнчен Тимĕр пуçĕ çинĕ мăшкăлтăк шыв сапнă пек çаврăнса утрĕ. Хыçалтан кашкăр майлă йытă çеç, юлхавлăн анасласа, тем нăйкăшкаласа юлчĕ. Ку йĕкĕтĕнне сехрине хытăрах хăпартмаллаччĕ терĕ-и е мĕн-и хăйĕн йытă ăсĕпе?!.

Станцие лутра чăрăшлăх витĕр каймаллаччĕ. Çул çинче Тимĕре пĕр ватăрах хĕрарăм хуса çитрĕ те хуллен сасă парса чарчĕ. Ку леш «тултармăшăн» кӳрши пулчĕ иккен. Вăл Тимĕрпе «тултармăш» калаçнине хăйсен пахчинчен йăлтах итлесе тăнă, йăваш йĕкĕте питĕ хĕрхенсе пăрахнă, вара тӳсеймесĕр хыçран тухса чупнă.

— Аçу сан çула кайнă, ачам, — терĕ вăл, такам илтесрен сыхланнă пек пăшăлтатса. — Çулĕ инçе-ха та, анчах кĕçĕх таврăнмалла. Унччен, тен, хамăр патра выртса тăрăн. Аçуна кĕтсех илĕн. Лешĕ вăл, аçа çапманскер!.

Анчах Тимĕр юлма шутламарĕ. Ватă кинемие хăй пĕлнĕ пек тав турĕ те малалла утрĕ.

Унăн кăкăрĕнче ниçта шăнăçайми çилĕ вĕресе тăрать.

Этем ирсĕрлĕхĕпе çапларах паллашма лекрĕ мĕн-ха ăна. Питĕ çамрăкла тутантарчĕç ăна çак «ырлăха». Ют çын мар, ашшĕ, тăван ашшĕ! Сысна пылчăк ăшне кĕрсе выртни — мĕн вăл! Сысна сывлăхĕшĕн ку усăллă çеç. Ырлăх... Анчах этем?.. Мĕн тери ирсĕр пылчăкра çăрăнма пултарать иккен хăш чухне этем тени! Çук, ун пек этеме этем теме юрамасть! Тивĕçлĕ мар вăл çак таса ята!..

Шкулта вырăс литературипе экзамен тытнă чухне Тимĕр «Çамрăк гварди» паттăрĕсем çинчен сочинени çырнăччĕ. Олег Кошевой, Сережа Тюленин, Уля Громова, вĕсен юлташĕсем — акă вĕсем чăн-чăн этемсем! Тимĕр хăй вĕсенчен кĕçĕнрех.Вăрçă хыççăн çитеннĕ ăру. Тимĕр куншăн ытлашши пăшăрханмасть. Хăй те вăл пурнăçра темĕнле паттăр ĕç тăвас пек туять. Хул-çурăмĕ унăн патвар, чĕри çирĕп, ирсеренех вăл, икĕ пăтлă кире пуканне ывăткаласа, гимнастика тăвать.

Ашшĕ?.. Ашшĕ вара тӳсме çук кӳрентерчĕ ăна. Таçта шала тутăхнă тимĕр пăта ĕмĕрлĕхе кĕрсе ларчĕ тейĕн. Нумайччен, питĕ нумайччен ыратса çӳрерĕ çамрăк чĕре! «Вĕт-шакăр ачи-пăчине пăрахакан ашшĕсене тĕнчере мĕнле судпа суд тумалла-ши?» — тетчĕ Тимĕр малтанхи вăхăтра.

Çапах та çамрăк чĕрери суран майĕпе тӳрленчĕ. Ан тив, суран çĕвĕкĕ юлнă пултăр. Килĕнче вăл пĕтĕмпех ашшĕ вырăнне йышăнчĕ, килйыш пуçĕ пулса тăчĕ.

Пурăна киле вĕсен, йывăр пулин те, апат-çимĕç майĕпен сыпăна пуçларĕ. Колхозĕ те вăйланчĕ, çемьере те ĕçкунĕ тăвакансем хушăнчĕç. Пĕр асап — пысăк йыша ниепле те тумтир илсе çитерме çукчĕ. Укçине те тупма хĕнтерехчĕ. Ачасем шкула икĕ сменăпа çӳренĕ май, сахманĕсене ылмашăнса тăхăнатчĕç. Пĕри шкула кайсан, тепри вара тăхăнмалли çуккипе ниçта тухаймасăр ларать. Выляма та çавăн пекех ылмашăнса тухаççĕ.

Урана тăхăнмалли пирки татах та хĕнтерехчĕ. Çăпата тăвас — пушăт çук; сутăн илес — çăпата тени атă-пушмакран та хакла ларать. Мăшăрĕ вăтăр-хĕрĕх тенкĕ, сырма тытăнатăн — икĕ эрне те тӳсеймест. Ача-пăча çăпатана тата хытăрах тăпăлтарать. Тимĕр вара, колхоз ĕçĕпе Канаша кайсан, пур пек-çук пек укçипе пĕр мăшăр пушмак илсе килет те ăна каллех иккĕн-виççĕн ылмашăнса тăхăнаççĕ. Пурне те юраллă пултăр тесе, пушмакне пысăкраххине илме лекет.

Тимĕр — кил пуçĕ. Йăмăкĕсемпе шăллĕсене пурне те хут вĕрентмелле. Вĕреннĕ çынсем, ăслă çынсем тумалла. Ку вăл — ĕмĕт. Çак ĕмĕте çитме çапах та чи малтан çакăр кирлĕ. Ача-пăча сĕтел хушшине виççĕ ларнипех çырлахмасть, шкула кайнă чух та, урама тухнă чух та кĕсйине пĕрер татăк чикетех. Çăкăртан мала иртме çук, тенĕ ваттисем. Иртме çук пулсан та, çитме тăрăшмалла.

Апла колхозра сывлăш çавăрмасăр ĕçлемелле, ĕçкунĕ ытларах тумалла. Мĕн пĕчĕкренех Тимĕре машина илĕртетчĕ. Анчах шкул хыççăнхи малтанхи хĕл унăн колхоз лашисене пăхма тиврĕ, — машина таврашĕнче вырăн çукчĕ, тата машина ĕçне тĕплĕрех пĕлмелле, шкулта вĕренни çеç çителĕксĕр.

Çавăн пек çын ĕнтĕ Тимĕр — пĕр тытăннă ĕçе вăл лайăх, тĕплĕ тăвать. Пултаракăн йĕкĕт. Часах ăна, хăй ĕçне чунтан тунине кура, «лаша чунĕ» тесе ят пачĕç. Анчах унăн чĕри пуринчен ытла машинăшăн çуннине те кирлĕ çынсем çийĕнчех асăрхарĕç: ăна Канашри ялхуçалăх механизаци шкулне вĕренме ячĕç.

Колхоз Пăла шывĕ çинче пысăк гидростанци тума тытăннăччĕ. Бетонпа тимĕртенех. Электротехникăна пĕлекен ăстасем кирлĕ. Пĕр çултан Тимĕр хăйĕн тăван колхозне электромонтер пулса таврăнчĕ.

Акă ĕнтĕ ашшĕ килтен пăрахса кайнăранпа вунвиçĕ çул, Тимĕр колхозра ĕçлеме тытăннăранпа сакăр çул иртрĕ. Тимĕрĕн йăмăкĕсемпе шăллĕсем пурте тенĕ пекех ӳссе çитĕнсе çын пулчĕç. Чи кĕçĕнни Верук та ĕнтĕ улттăмĕш класра вĕренет. Ыттисем?.. Тимĕр хыççăнхи хĕр, Анна, кӳршĕ яла качча кайрĕ, ун хыççăнхи — Павăл авланчĕ. Вĕсем иккĕшĕ те, Аннапа Павăл, вăтам шкул вĕренсе пĕтернĕ, пурпĕрех колхозра ĕçлеççĕ.

Йыш ӳснĕ май, йăва тăвăрланчĕ. Тимĕрĕн — хăйĕн çемье, Павăлăн — хăйĕн. Тĕп килтен уйрăлса тухма Тимĕр акă пĕлтĕр Çĕнĕ урамра пӳрт лартрĕ, хăйĕн çемйипе пурăнма тытăнчĕ. Пиччĕшĕсен хӳттипе кĕçĕнреххисене шкулта лайăхрах вĕренме май килчĕ: Хвекла ятли — Шупашкарти педагогика институтне, Толи вара ялхуçалăх институтне кĕчĕç.

Анчах пурнăçра çак утăмсене тума мĕн тери вăй, мен тери чăтăм кирлĕ пулнине пĕтĕмпе каласа та кăтартаймăн. Чи йывăрри вара Тимĕр çине тиенчĕ. Тимĕр пурпĕрех авăнмарĕ, хуçăлмарĕ. Тĕрĕссипе, Тимĕртен хурçă пулса тăчĕ.

«Кам у?» Кам-ха ĕнтĕ вăл кĕçĕр кĕтмен çертен килсе кĕнĕ этем? Мĕн кирлĕ ăна? Мĕн шырать вăл? Çын куçне курăнма вăтаннă пек, çĕрле килсе кĕрĕт тата. Анчах хăй ĕлĕкхи мар, сисĕнмеллех хавшанă, йăшнă...

Çак шухăшсемпе пăтрашăнса выртса, Тимĕр кăтăш та пулаймарĕ. Çенĕкри пĕчĕк чӳречерен çутă кравать пуçĕ çине хĕрлĕ шуçăм хĕлхемĕ ӳксен, вăл ура çине тăчĕ.

 

3

Пӳртре тин çеç тĕттĕмччĕ-ха. Анчах тепрер самантранах «хĕртсурт» улшăнчĕ. Чӳрече хупписене тачă хупнă пулин те, ирхи вăйлă хĕвел, хăй валли пурпĕрех хушăксем тупса, сăнă пек çивĕч пайăркисене пӳртелле пĕр харăсах нумай тĕлтен вăрăнтара-вăрăнтара кĕртрĕ. Çутă шăнасем хăшĕ — урайне, хăшĕ — сак çине, хăшĕ сĕтел çине пыра-пыра тăрăнчĕç. Пĕри, авă, чи çинçереххи, сĕтел çинчи сардин банкине витĕр кăларас пекех пăталаса хунă. Тепри вара, вăрăм та сарлакаскер, каçхи хăна çывăракан сак çине хĕç пек тирĕннĕ. Хăна пуçне кăшт çеç лекеймен.

Хĕвел сăннисем пурĕ пĕрле пӳртри сĕмлĕх витĕр темĕнле решетке пек курăнса тăраççĕ. Ир хускалнă шăнасем, çав решетке çумне пыра-пыра çапăнса, çамкисене ыраттараççĕ тейĕн — нăй та нăй, çăй та çăй тăваççĕ.

Тимĕр ашшĕ, — çак кил-çурта килсе кĕнĕренпе ăна никам та атте тесе чĕнмерĕ-ха, анчах вăл пурпĕрех ашшĕ, — çапла, Тимĕр ашшĕ пӳрте хĕвел сăрхăнса кĕнипе мар, çавăн пекех шăнасем сĕрлеме тытăннипе те мар, урайне хуллен чăштăртаттарса çын утнипе вăранса кайрĕ. Вунвиçĕ çул хушши пуйăс çинче проводникре çӳренĕ май, вăл ĕнтĕ темле çĕрте те çывăрма хăнăхнă.

Уншăн пулсан, хĕвел те, шăна та — нимĕн те мар, вăл пĕр вĕçĕмех «хуп туртатрма» пултарать, анчах ура сассипе вара темле йывăр ыйхăран та самантрах вăранать. Вакуна пĕр-пĕр ют çын килсе кĕмен-и тенĕ пек...

Пӳртре тĕпелпе сĕтел хушшинче такам, питĕ асăрханса, темиçе хутчен те каллĕ-маллĕ иртрĕ. Пĕрре сĕтел питнĕ пырать те, турилккене ăнсăртран кашăкпа лектерсе, ирĕксĕрех сасă тăвать. Тепре, кăмака умне пырса, тем кăштăртаттарать.

Хăна, ыйхăран вăранчĕ пулин те, хăй вăраннине çийĕнчех палăртасшăн марччĕ. Пӳртре кам çӳренине пĕлес тенипе кăна вăл майĕпен куçне уçса пăхрĕ — кинĕ пулчĕ иккен. Çинук та, хăйне тĕттĕмрен ют куç сăнанине сиснĕ пекех, çаврăнса пăхрĕ. Пӳртре ытлашши тĕттĕмех те мар çав. Çын сăнне, уйрăмах куçне, лайăх асăрхаса илме пулать. Кунта куçпа куç çути хире-хирĕç çапăнчĕç те, вутчулне çулупа çапнă пекех, хĕм сирпĕнчĕ тейĕн. Çинук шартах сикрĕ, унтан хăвăрт тухса кайма тăчĕ, анчах алăк патĕнче самантлăха чарăнчĕ.

— Эпĕ унта сĕтел çине апат хатĕрлесе лартрăм, — терĕ вăл шикленнĕрех сасăпа. — Хам эпĕ ачасене яслине леçетĕп те ĕçе каятăп... Эсĕ... тăрса çи вара. Кĕçех ирхи апата Тимĕр те килмелле.

— Юрĕ-çке, маншăн ан чăрман, эпĕ... ман ниçта та васкасси çук, — епле те пулин кăмăллăрах сăмах хушма тăрăшрĕ каçхи хăна.

Çинук ачисене вăратрĕ те, пичĕсене васкаваррăн çуса, таса кĕпесем тăхăнтарса, урăх пĕр сăмах та чĕнмесĕр, хăй каланă пек, яслине тухса кайрĕ. Ывăлĕн килĕнче ашшĕ пĕр-пĕчченех юлчĕ. Сулхăн та тĕксĕм пӳртре, тăрăхла сак çине сарнă вырăн çинче...

Хăвăртах тăраймарĕ-ха вăл. Ирсерен ыйхăран вăрансассăн вăл час-часах ури-аллине хускатма та шикленсе выртать. Ревматизм. Иккĕмĕш çул ĕнтĕ пĕр канăç та памасть. Вăрçă вăхăтĕнчех килсе çыпçăннăччĕ пулас-ха ку чир, анчах хальхи пекех пăркăчлани пулман. Халь вара шăмă сыпписем пĕрмаях тăртанса тăраççĕ. Вырăн çинчен тăма тапрансан, пĕтĕм шăмшак, шуйттан хăрăк çапă тăрăх утнă пек, хăрушла шатăртатать. Тата паян, акă, ниçта васкасси те çук. Чăн та, халăх ĕçре чухне кунашкал йăваланса выртни килĕшсех те каймасть-ха.

Халăх ĕçре... Чылай вăхăт пуйăс çинче ĕçленĕ май, ăна хăш чухне тĕнчере никам та нимĕн те ĕçлемен пек, пурте тăтăшах çул çӳренĕ пек туйăнатчĕ. Мускаври Хусан вокзалĕнче лăк-тулли халăх, пуйăс çине лăк-тулли халăх ларать, Владивостока çитиччен кашни станцирех — халăх лăк-тулли. Владивостокран каялла килме тапранатăн — каллех кăткă пек халăх. Куçать, куçать, куçать... Ăçта куçать? Мĕн шырать? Чăн та, ĕçлесе мар, пурте çул çӳресе çеç пурăнаççă тейĕн.

«Çӳресе çитрĕшим манăн?.. — сасартăк сăнă пек килсе тăрăнчĕ ун пуçне çак шухăш. — Çук, апла пулма пултараймасть. Аллă çултан тин çеç иртнĕ-çке-ха!.. Пенсие тухиччен епле пулин те сĕтĕрмеллех кунçул урапине. Эх, сиплĕ эмел тупасчĕ!.. Вара...»

«Вара» мĕн пуласси çинчен малалла шухăшласа кайма вăл хăяймарĕ, шикленчĕ. Çапла вăл тата кăштах вырткаларĕ. Чăн та, ăçта васкамалла? Çын куçне ытлашши курăнасах килмест-ха унăн.

Анчах Платник Çтаппанĕн ăшĕ вăркать. Çул çинче ĕшеннĕ хыççăн çывăрасса та чиперех çывăрчĕ вăл. Чĕри пурпĕрех канăçсăр хăлтлатать. Шухăшсем пĕр ырă мар япала çинчен тепĕр ырă мар япала çине куçаççĕ. Сасартăк ăна алăк янаххи урлă пăхса тăракан çаврака сăн-питлĕ ача куçкĕретĕн тенĕ пекех курăнса кайрĕ.

«Кам у?..»

Ним тума аптранипе Çтаппан куçне чышкăпа сăтăркаларĕ. Ача сăнĕ куçран çухалчĕ. «Шухăш арпашăннипе-ха ку», — хăйне хăй лăплантарма хăтланчĕ Çтаппан. Анчах пĕр шухăш вырăнне çавăнтах тепри килсе çӳçентерчĕ. Хăйĕн пĕчĕк мăнукĕ пекех, ялти ытти çынсем те Çтаппанран çавнашкал ыйтма пултараççĕ-çке, «Кам у?..»

Ывăлĕ, Тимĕр, ашшĕ куç уçичченех ĕçе тухса кайнă, авă. Кинĕ те ăна атте тесе чĕнмерĕ. «Эсĕ... тăрса çи вара...» Ют çынна та ун пек каламĕç. Тепĕр тесен, сиввĕн пăхни те мар-ха, темрен шикленни сисĕнет. Мĕн шикленмелли пур, Платник Çтаппанĕ халиччен вăрă туса çӳремен, яланах хăй çăкăрне çинĕ. Пĕр йăнăш пулчĕ-ха ĕнтĕ, — камăн пулмасть ун пекки?.. Айăплă. Йышăнатăп. Çапăр, хĕнĕр мана... Анчах сивĕ куçпа ан пăхăр. Сивĕ куç чукмарпа çапнинчен те хăрушăрах...

Чим!.. Урăх сукмакпа кайнă шухăшне Çтаппан çавăнтах тытса чарчĕ. Çук-çук, хăйĕн айăпĕ çинчен вăл никам умĕнче те сăмах персе ямĕ. Мĕне кирлĕ? Вăл ялти йăласене лайăх пĕлет, пурне те хăй куçĕпе курать, хăй виçипе виçет. Уншăн паллă: пĕр ӳкĕнме тытăнсан — вара таптасах лартаççĕ. Парăнмалла мар, чире те, çынсене те парăнмалла мар! Çавă çеç. Кирлĕ пулсан, Платник Çтаппанĕ — Мăн кăмăллă этем!..

Çак çĕнĕ шухăш хавхалатнипе Çтаппан шăмшакĕ ыратнине те манчĕ иккен. Вырăн çинчен тăма пĕррех пуçне çĕклерĕ, анчах... хытă ахлатса ячĕ те каялла тĕшĕрĕлсе ӳкрĕ. «Турăçăм... — макăрас пек пăшăлтатса илчĕ вăл. — Айăпăм çав териех пысăк-ши?..»

Халĕ ĕнтĕ вăл, тепле пулсан та, вырăн çинчен тăмах шут тытрĕ. Выртсан — выртсах кайăн. Ура çине тăмалла.

Ансатах парăнмарĕ ăна çак ĕç, чылай вăй хурса тăрмашнипе унăн çурăмне пăчăртатсах вĕри тар тухрĕ, кĕпи ӳт çумне çыпçăнса ларчĕ, урисем, пин-пин вĕтĕ йĕппеле йĕпленĕ пек, тĕлкĕшсе-вĕчĕлтетсе кайрĕç. Пӳртре вара ăна тĕттĕм çеç мар, тӳсме çук пăчă та пек туйăнчĕ.

Кăнтăрла чиперех çăмăлланать-ха ун шăмшакĕ. Халлĕхе вăл хăйĕнчен хăй тарăхласа та илет: «Тутăхса ларнă машина пек... Краççынпа сăтăратăн çу сĕретĕн, унтан хускатса яратăн та — малалла хăех каять вара. Хăлтăрт-хăлтарт, хăлтарт-хăлтăрт...»

Вăл, çара ура çинех туфли тăхăнса, хулпуççийĕ çине йĕтĕн пир пиншакне уртса ярса, — çурăмĕ тарлă-çке-ха, — картишнелле тухрĕ. Тулта хĕвел хытах хĕртме тытăннă ĕнтĕ. Чăхсем те сулхăналла пытана-пытана кĕнĕ. Автан çеç, çенĕк алăкĕ чĕриклетсе уçăлнине илтсе, самантрах крыльца патнелле таклаттарса пычĕ. Хăй вара питĕ шукăльскер, çуначĕсем ылтăн тĕслĕ, вăрăм мăйĕ тĕм-хура, анчах вăл хĕвел çутинче симĕссĕн те кăваккăн ялнăшать, майĕпен пуçланакан элккен хура тĕс çурăмĕ тăрăх пĕр ал лаппй сарлакăш тăсăлса пырать те каçăр хӳринче шурă та сарă тĕссемпе пĕрлешсе каять. Киккирикĕ — шĕл-кăвар. Ун валли урăх сăмах та тупаймăн.

Килти кайăк-кĕшĕкĕн çак шукăль те куштан «патши» çенĕк крыльци çинче кил хуçи мар, пачах та ют çын тăнине турех уйăрçа илчĕ тейĕн. Вăл тăпах чарăнчĕ те, пуçне тата хытăрах каçăртса, хаяррăн, çитменнине, вырăсла ыйтрĕ:

— Кто-кто? Кто это?..

Çук, автан унашкал ыйтма пултараймасть-ха. Вăл хăйĕн ĕмĕрхи йăлипе кăтиклетсе çеç илчĕ. Чăн та, тен, крыльца çинче ют çын тăнине сисрĕ-тĕр?! Анчах Платник Çтаппанĕ çаксене йăлтах хăйне май ăшканчĕ, автан хаяр сасăпа кăтиклени ăна каллех «кам у?..» тесе ыйтнă пек туйăнчĕ. Çитменнине тата вырăсла... Ырă мар-çке пурте тĕпчеме тытансан... Ара, капла документ тĕрĕслессе те кĕтсех тăр!.. «Чăх патшине» тарăхмаллипех тарăхса, Çтаппан пĕр-пĕр япала илсе вăрăнтарасшăн пулчĕ. Куç тĕлне нимĕн те лекмерĕ.

— У-у, шуйттан хăраххи! Пуртă кирлĕ пуласха сан каçăр майна, — терĕ вăл, автана хăмсарнă май тӳрккес аллисемпе хăлаçланса.

«Чăх патши», хăй чĕлхипе тем питĕ ырă мар ятлаçа-ятлаçа, лупас айнелле тарчĕ.

Çтаппан крыльца çинче тата кăшт тăркаларĕ. Унтан, вутсыппи пек хытса ларнă урисене пер-перинчен аран çеç ирттеркелесе, вăл пусма картлашкинчен майĕпе анчĕ те картишнелле пăхакан икĕ чӳрече хуппине пырса уçрĕ. Урамалла пăхаканнисене уçма шутламарĕ. Тĕрĕссипе, урама тухма именерех пачĕ вăл. Унăн халлĕхе çын куçне курăнас килмерĕ. Çутă тесен — мĕн тума кирлĕ-ха пӳртре ăна, пĕччене, ытлашши çутă? Картиш енчи икĕ кантăкран та çителĕклех çутă кĕрет.

Чӳрече хупписене уçнă хыççăн Çтаппан картиш варринерех кайса тăчĕ те ывăлĕн пӳртне тӳпинчен пуçласа никĕсĕ патне çити куçпа тĕплĕн тĕрĕслесе пахалама пикенчĕ. Лайăх çурт хăпартса лартнă ывăл, ним каласси те çук. Хыр пĕренисем шакăрах пĕр виçеллĕ, пĕрене карчĕсемпе пасĕсене пĕр тикĕс каса-каса çыпăçтарнă. Çавна май пĕренесем хушшинчи мăк та ытлашши купаланса тăмасть, мăкне çиелтен тата чӳпĕкпе çавăрса иле-иле питĕ типтерлĕн çапса тухнă, — ĕмĕрне те тăпăлса тухас çук, хĕл сивви те пӳртелле сăрхăнса кĕме шă-ăк тупаймĕ. Пĕренесем хушшинчи мăк ытлашши хулăн купаланса тарсан, пӳрт хăвăртрах çĕрет. Капла, авă, мĕн тери çыпăçуллă.

Картишнелле пăхакан чӳрече сурпанĕсене те хитре чĕнтĕрлесе сăрланă, урамалла пăхаканнисен вара тата чаплăрах пулма кирлĕ.

Кервен çурт! Пăхса тăнăçем кĕçех Çтаппан çак кервен пӳрте хăй аллипе шăратса лартнă пек туйма тытăнчĕ. Платник Çтаппанĕн алли... Кашни пĕрене, кашни хăма çинче палăрать, çиçсе тăрать тейĕн çав ăста алăсен вăйĕпе çыпăçулăхĕ. Çтаппан тата тинкеререх пăхрĕ те турат куçĕсенчен пăчăртанса тухнă сухăр, куççулĕ пек, йăл та йăл çуталса тăнине асăрхарĕ. Хăйĕн те унăн кăкăрĕнче тăвăрланса килчĕ. Вăл вара куçне пӳрт тăрринелле çĕклерĕ. Авă унта, тимĕр витнĕ пӳрт тăррине, çутă шăвăçран касса тем япала лартса янă. Çтаппан хăй платникре çӳренĕ чухне лаша е автан лартаканччĕ. Мĕн-ши ку?

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн