Сайта кӗр | Регистраци | Сайта кӗрсен унпа туллин усӑ курма пулӗ
 +3.6 °C
Ӗни хура та — сӗчӗ шурӑ.
[ваттисен сӑмахӗ]
 

Чӑваш чӗлхи: «Юлан ут» юланута ҫитеймест!

Сутатӑп Мотоблок валли лентӑллӑ ҫӗрулми кӑлармалли хатӗр сутатӑп. 15 пинпе. Хаклашма юра...
Сутатӑп Чăн-чăн килти хытă чăкăтсем (сырсем) сутатпăр. Вĕсене мăн пыршă (вырăсла сычуг) ...
Сутатӑп Хурăн вутти Муркаш районĕпе тата Шупашкар районĕнчи Ишлей тăрăхĕпе сутатăп. Ха...
Николай Адёр 12.12.2021 16:47 | 6024 хут пӑхнӑ
Харпӑр шухӑш Чӑваш чӗлхи

Чӑваш Ваттисен Канашӗн «Халӑх Хуралӗн» сӑмахӗ

 

1994 ҫулта ноябрӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗ «Чӑваш орфографийӗпе пунктуацийӗн тӳрлетсе тунӑ правилисене вӑя кӗртесси ҫинчен» 88-мӗш номерлӗ Постановлени кӑларнӑ. Икӗ ҫул маларах 1992 ҫулхи мартӑн 11-мӗшӗнче Аслӑ Совечӗн Президиумӗ Чӑваш Республикин тӗпчев институчӗ 1990 ҫулта туса хатӗрленӗ ҫӗнӗ правилӑсене вӑя кӗртесси ҫинчен сӗнӳ йышӑннӑ. Ӑна заседани вӗҫленес умӗн вуннӑмӗш ыйтура кун-йӗркин «вак тӗвексен» («Разное») пунктӗнче тишкермесӗр, вуламасӑр васкавлӑн вырӑсла калаҫса йышӑннӑ.

Ҫук ыйту кун йӗркинче пулман, ӑна пӑхса тухма та хатӗрленмен. Стенографие тишкерсен сасӑласа йышӑнма сӗнекен А.П. Хусанкай ҫӗнӗ правилӑсемпе, унӑн тӗллевӗсемпе те пулин пухӑннисене паллаштарман, ӑна тума майӗ те пулман: темиҫе депутат чӑвашла калаҫма пӗлмен. Чӑвашла пӗлекен тутар Киям Мифтахутдинов ыйтӑвӗ ҫине «В чём причина изменений?» тенине Атнер Хусанкай ӑнлантарайман. Аслӑ Совечӗн Председателӗ Э. Кубарев та иккӗленсе ыйтнӑ: «Наше право это?» Атнер Хусанкай суйкаланипе ӗҫлесе ывӑннӑ Президиум членӗсем ним ӑнланмасӑрах ҫав кун Постановление йышӑнаҫҫӗ.

Пирӗн сӑмах:

1. Президиум членӗсем тӑратнӑ ыйтӑва тишкермесӗр процедурӑна пӑсса йышӑннӑ Постановлени ҫакна пула саккунсӑр.

2. Ҫитменнине Аслӑ Совечӗн Президиумӗ асӑннӑ правилӑсене йышӑнни саккунпа пурнӑҫланма вӑя кӗреймест — унӑн ун пек полномочи ҫук.

3. Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗ Чӑваш орфографийӗпе пунктуацине тӳрлетсе тунӑ правилисемпе усӑ курма хушаймасть - унӑн ун пек полномочи ҫук. Вӑл сӗнӳ йышӑнма пултарӗ, анчах сӗнӗве йышӑнса ҫӗнетнӗ правилӑсемпе пурнӑҫра, ӗҫре усӑ курма ку ҫителӗксӗр.

4. Ҫӗнӗ правилӑсемпе пурнӑҫра, ӗҫре усӑ курма ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗн, Министрсен Кабинечӗн Хушу кӑлармалла. Ҫакӑн пек Хушу халлӗхе ҫук. Ҫавӑнпа та асӑннӑ «Ҫӗнетнӗ правилӑсемпе» пурнӑҫра, ӗҫре усӑ курма юрамасть.

Ҫаксене шута илсе Ваттисен Канашӗн Халӑх хуралӗ ҫапла сӑмах сарать:

1. Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗ, унӑн Президиумӗ те процедурӑсене пӑсса йышӑннӑ «Чӑваш орфографийӗпе пунктуацине тӳрлетсе тунӑ правилисене» тата ҫак правилӑсенче чӑваш чӗлхине пӗтерес тӗллевсем хуҫаланнине кура, халӑх унпа килӗшменнине шута илсе асӑннӑ постановленисене пӑрахӑҫлас.

2. Чӑваш ҫырулӑхӗнче 1938 ҫулта йышӑннӑ Чӑваш чӗлхи орфографийӗн тӗп правилисемпе усӑ курас.

3. Паян куна капланса ҫитнӗ пурнӑҫ хистевӗсене шута илсе чӑваш орфографине ҫӗнетме ӗҫ тӑвакан комисси йӗркелеме чӑваш писателӗсен Союзне сӗнес.

4. Патшалӑх Канашне 27 ҫул каялла процедурӑна пӑсса йышӑннӑ Постановление пӑрахӑҫлама сӗнес.

5. Республика Пуҫлӑхӗн Олег Николаевӑн, чӑвашӑн, тӑван халӑхӑн пӑснӑ ҫырулӑхне тӳрлетсе ҫӗнетесси ҫак вӑхӑтра чи кирлӗ ӗҫ пулмаллине аса илтерес.

 

Ваттисен Канашӗн — «Халӑх хуралӗн» председателӗ Николай Адёр

Декабрӗн 4, 2021 ҫ.

 

Редакцирен: ку ҫырӑва малтанах ярса панӑччӗ, шел те тӗрлӗ ӗҫсене пула вӑхӑт ҫитейменнине пула халь кӑна вырнаҫтарма май килчӗ.

Хурав

Редакцирен: Министерствӑран янӑ хурава паллашма вырнаҫтаратпӑр.

Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

#Ваттисен канашӗ, #ҫыравҫӑсем, #ваттисем, #вӗренӳ, #орфографи, #чӑваш чӗлхи

 

Ҫавӑн пекех пӑхӑр

Комментари:

2021.12.20 18:16
Аçтахар Плотников
Николай Михаловича министерствӑран хуравланӑ. Паллашма вырнаҫтартӑм.
Agabazar // 1144.14.3821
2021.12.20 19:13
Agabazar
Паллах, ку сÿтсе явакан япала нимĕнле «катастрофа» та мар. Вак-тĕвек çеç.

Анчах пурпĕрех Петĕр Яккусен халалĕсене тĕп-тĕрĕс тытса пырас пулать.
Микула // 1077.37.9691
2021.12.21 20:56
Акапасар каллех суять "вак-тӗвек"ӗҫ тесе ? Чӗлхе реформине тума тахҫанах вӑхӑт ҫитнӗ. Пирӗн Акапасар тата тепӗр темиҫе филолог анчах мухтанаҫҫӗ чӑвашла тӗрӗс ҫыратпӑр тесе. Ыттисем нимле майпа та хӑнӑхса ҫитеймеҫҫӗ ӳсӗр ҫынӑнни пек унталла кунталла сулӑннине. Каллех такамсене шансан ҫавах пулӗ. Союз писателей кунта малта пулмалла мар , шкулта чӗлхепе ӗҫлекенсем кирлӗ,ялти ҫынсем,айкӑра пурӑнан чӑвашсем те . Вӑрттӑн ку ӗҫе тума памалла мар.Пӗтӗм чӑваш хутшӑнмалла. Ытти юнашар халӑхсен грамматикине те пӑхса тухса,ӑнланса усӑ курсан ҫылӑх пулмӗ.
Agabazar // 1144.14.3821
2021.12.22 09:27
Agabazar
Agabazar // 2015.00.8274
2021.12.23 13:17
Agabazar
Микула // 1077.37.9691
2021.12.24 19:35
ТУРЕЦКОЕ ЧУВАШЕВЕДЕНИЕ – отрасль турецкой тюркологии, сосредоточенная на изучении языка, истории, литературы и фольклора чувашей. Как науч. направление зародилось в Турции в нач. 30-х гг. 20 в. В соответствии с указаниями первого президента Турец. Респ. Мустафы Кемаля Ататюрка и решениями конгрессов по турец. языку (Türk Dili Kurultayı) для создания общетюрк. словаря и сравнител. грамматики тюрк. языков на турец. язык переведены чуваш. словари Н.И. Золотницкого, Х. Паасонена и грамматич. труды Б. Мункачи и С.А. Угандеева (словарь Х. Паасонена издан в 1950, остальные переводы использовались в машинописном виде). С привлечением чуваш. материала вышли «Большой тюркский словарь» в 4 т. (1927–45) Хюсейина Кязыма Кадри (Kadri) и сравнител. грамматики (1942, 1949) Ахмета Джевата Эмре (Em­re).
Микула // 1077.37.9691
2021.12.24 19:37
Всё возрастающее внимание уделяется грамматич. строю чуваш. языка. Науч. исследования по разным аспектам чуваш. морфологии подготовили Огузхан Дурмуш (Durmuş), Синан Гюзель (Güzel), Ибрахим Арыкан (Arıkan) и др. Большим достижением Т.ч. являются труды Ф. Эрсоя «Грамматика чувашского языка» (Çuvaş Türkçesi Grameri, 2010), «Тюркско-монгольские языковые связи и чувашский язык» (Türk-Moğol Dil İlişkisi ve Çuvaşça, 2012).
Микула // 1077.37.9691
2021.12.24 19:43
Пирӗн "филологсем" хӑйсен хушшинче нихӑҫан та калаҫса пӗр чӗлхе тупаймӗҫ. Ун валли хатӗрлемен вӗсене. Пӑтратизм отнако малта. Политиксем чӑвашсен ҫук,тахҫан "просветитель" чарнӑ, ҫавӑнпа та пулӑшу ыйтса Чавушоглы патне ҫыру ҫыр Акапасар.
Agabazar // 2015.00.8274
2021.12.24 22:48
Agabazar
Орфографи: Çын факторĕ

https://chuvash.org/blogs/comments/2891.html
Микула // 1077.37.9691
2021.12.25 19:06
Акапасар калас пулать уҫӑрах ,тӳрех халӑх патне ,хуш-хупписем пулмалла мар ку ӗҫре. Куран пулӗ ,кашни утӑмрах ура лартас текеннисем чылай,тем тесен те ытларах ятарлисем.Ҫавӑнпах пӗр ӗҫ те вырӑнтан тапранмаҫ. Меслет пӗрре кӑна ,субординацине пачах вырӑна хумалла мар, халӑх умне тухса каламалла. Халӑх хушшинче сутӑнчӑксем ҫук.
Малтанласа ҫыр хайлав "кивӗ" тата "ҫӗнӗ" грамматикӑпа. Халӑх куртӑр,танлаштартӑр.

Комментариле

Сирӗн ятӑp:
Анлӑлатса ҫырни:
B T U T Ячӗ1 Ячӗ2 Ячӗ3 # X2 X2 Ӳкерчӗк http://
WWW:
ӐӑӖӗҪҫӲӳ
Пурӗ кӗртнӗ: 0 симв. Чи пысӑк виҫе: 1200 симв.
Сирӗн чӑвашла ҫырма май паракан сарӑм (раскладка) ҫук пулсан ӑна КУНТАН илме пултаратӑр.
 

Эсир усӑ курма пултаракан Wiki тэгсем:

__...__ - сӑмаха каҫӑ евӗр тӑвасси.

__aaa|...__ - сӑмахӑн каҫине тепӗр сӑмахпа хатӗрлесси («...» вырӑнне «ааа» пулӗ).

__https://chuvash.org|...__ - сӑмах ҫине тулаш каҫӑ лартасси.

**...** - хулӑм шрифтпа палӑртасси.

~~...~~ - тайлӑк шрифтпа палӑртасси.

___...___ - аялтан чӗрнӗ йӗрпе палӑртасси.

Orphus

Баннерсем

Шутлавҫӑсем